Του Αναστάση Γκίκα,
Ο Κωνσταντίνος Τσάτσος υπήρξε σε όλη του την ζωή πολύ κοντά στον Κωνσταντίνο Καραμανλή. Τους δύο πολιτικούς συνέδεε μια μακρόχρονη, ειλικρινή και δοκιμασμένη φιλική σχέση. Ο Τσάτσος θαύμαζε τον Καραμανλή ως πολιτικό και ως άνθρωπο ήταν άλλωστε πάντα ένας από τους στενότερους συνεργάτες του Καραμανλή και είχε διατελέσει πολλές φορές Υπουργός σε κυβερνήσεις της ΕΡΕ και της Νέας Δημοκρατίας. Ο Καραμανλής με την σειρά του εκτιμούσε την παιδεία, τις ικανότητες αλλά και την ακεραιότητα του Τσάτσου – ενδεικτική της εμπιστοσύνης που έτρεφε ο Καραμανλής προς το πρόσωπο του Τσάτσου ήταν και η απόφαση του να τον προτείνει για το αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας έπειτα από μυστική συμφωνία που είχε προηγηθεί μεταξύ των δύο ανδρών η οποία δέσμευε τον Τσάτσο να παραιτηθεί από την Προεδρία της Δημοκρατίας, σε περίπτωση που ο Καραμανλής ήθελε να μεταπηδήσει σε αυτή όπως και έγινε.
Ο Τσάτσος ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με τον Καραμανλή εν μέσω της κατοχής προτού γίνει Πρωθυπουργός ή Υπουργός, ήταν πραγματικά ένας από τους ανθρώπους που γνώρισαν τον Μακεδόνα πολιτικό όσο ελάχιστοι. Ο Τσάτσος θεώρησε χρέος του προς τις επόμενες γενιές να αναφερθεί στην προσωπική πλευρά του Καραμανλή εκτιμώντας ότι η γνώση του χαρακτήρα και των σχέσεων του Καραμανλή με τους συνεργάτες του, τους πολιτικούς του αντιπάλους και τον ίδιο τον λαό θα βοηθούσε τους μεταγενέστερους να καταλάβουν γιατί αλλά και πως προέβη σε αποφάσεις οι οποίες μέχρι και σήμερα φέρουν το αντίκτυπο τους στην σημερινή Ελληνική πραγματικότητα.
Ο ΨΥΧΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΚΑΡΑΜΑΝΛΗ
Η Καραμανλική «περί χρέους» αντίληψη
Ο Τσάτσος θεωρεί πως για να κατανοήσει κανείς τον Καραμανλή ως πολιτικό πρέπει πρώτα από όλα να καταλάβει την περί χρέους αντίληψη του. Ο Καραμανλής πίστευε ότι βρίσκεται στην ζωή αποκλειστικά για να υπηρετήσει το χρέος του, χρέος για αυτόν ήταν να συμβάλει όσο μπορούσε στην οικονομική και ηθική ανάπτυξη του έθνους μπροστά στο χρέος του ο Καραμανλής θυσίαζε τις καθημερινές απολαύσεις της ζωής και καταπίεζε τα συναισθήματα του. Η πολιτική ήταν για τον Καραμανλή σκοπός και αποστολή.
Απόσταση και σιωπή
Ο Καραμανλής κρατούσε τους συναναστρέφοντες αυτόν σε απόσταση. Δινόταν η εντύπωση στους συνομιλητές ότι τους μιλούσε αφ’ υψηλού και πράγματι έτσι ήταν. Ο Καραμανλής φρόντιζε να απουσιάζει η οποιαδήποτε αίσθηση ισοτιμίας μεταξύ αυτού και του όποιου συνομιλητή πολλές φορές μιλούσε με ευθύτητα ακόμα και σε ηγέτες ευρωπαϊκών χωρών όπως τον Ντε Γκωλ και τον Καρλ Σμιτ ενώ δεν δίσταζε ακόμα να δυσαρεστεί και πλήθη οπαδών του μοιράζοντας με αυτούς την άποψη του για τις απαιτήσεις τους. Ο Καραμανλής ήταν πάνω από όλα ένας λακωνικός άνθρωπος και μιλούσε μόνο όταν αυτό ήταν απαραίτητο. Ο Καραμανλής είχε επιλέξει τον δρόμο της σιωπής διότι απεχθανόταν αφενός και εκ ιδιοσυγκρασίας την φλυαρία κατανοούσε δε ακόμα πως στην Ελλάδα τίποτα δεν μπορεί να μείνει κρυφό.
Επιφαινόμενη αυστηρότητα
Ο Καραμανλής εκ πρώτης όψεως μοιάζει να είναι ένας τραχύς, αυστηρός αλλά και αυταρχικός άνθρωπος. Ο Κωνσταντίνος Τσάτσος μας διαβεβαιώνει πως η εικόνα αυτή του Καραμανλή είναι επιφαινόμενη και πως ο Καραμανλής βαθιά μέσα του υπήρξε ένας συναισθηματικότατος άνθρωπος ο οποίος δεν εξομολογούταν σχεδόν ποτέ τις ανησυχίες του σε τρίτους.
Ο ΚΑΡΑΜΑΝΛΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΛΛΟΙ
Ο Καραμανλής και οι συνεργάτες του
Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής επέλεγε τους συνεργάτες του με γνώμονα τις ικανότητες και το ήθος τους χωρίς να τον ενδιαφέρει η πολιτική προέλευση ή αν είχαν βλάψει τον ίδιο και την κόμμα κατά το παρελθόν. Είναι άλλωστε ενδεικτικό το γεγονός ότι συχνά απέδιδε αρμοδιότητες σε ανθρώπους προερχόμενους από τον κεντρώο χώρο και εξωκοινοβουλευτικά πρόσωπα. Ο Καραμανλής επιθυμούσε πάντοτε να δίνει ευκαιρίες και σε νέους πολιτευτές ο ίδιος άλλωστε είχε εκλεγεί για πρώτη φορά βουλευτής στα 29 του μόλις έτη.
Ο Καραμανλής και οι πολιτικοί του αντίπαλοι
Ο Καραμανλής πίστευε ότι το δημοκρατικό πολίτευμα στηρίζεται σε δύο πόδια την κυβέρνηση και την αντιπολίτευση. Πριν γίνει ο Καραμανλής Πρωθυπουργός έχαιρε της εκτίμησης όλου του πολιτικού κόσμου ιδιαίτερα του Θεμιστοκλή Σοφούλη και του Σοφοκλή Βενιζέλου όταν όμως συγκρότησε τον δικό του πολιτικό φορέα ήρθε αντιμέτωπος με αντιδράσεις εναντίον του εντός της συντηρητικής παράταξης, αντιδράσεις οι οποίες κάμφθηκαν όταν κατάφερε να εδραιωθεί ως ηγέτης. Οι πολιτικοί αντίπαλοι του Καραμανλή του άσκησαν ιδιαίτερη κριτική σε διάφορα θέματα όπως το Κυπριακό , τις σχέσεις του με το στέμμα την υπόθεση Μαξ Μέρτεν και το σχέδιο Περικλής. Με την επιστροφή του ο Καραμανλής επέλεξε να λησμονήσει οριστικά τις κατηγορίες που δικαίως ή αδίκως του απέδωσαν οι πολιτικοί του αντίπαλοι έτσι ώστε η Τρίτη Ελληνική Δημοκρατία να απαλλαγεί από τις πολιτικές οξύτητες του παρελθόντος.
Καραμανλής και λαός
Αν και ο Καραμανλής θεωρούσε χρέος του να υπηρετεί τον λαό δεν αρεσκόταν σε λαϊκές εκδηλώσεις. Δεν διακατεχόταν από ματαιοδοξία και λαϊκισμό και απεχθανόταν τον πολιτικό φανατισμό. Είχε ένα μεγάλο προτέρημα, το οποίο σπανίζει στην Ελλάδα, το οποίο ήταν το γεγονός πως δεν δίσταζε να εκφράζει στον λαό δυσάρεστες αλλά και χρήσιμες αλήθειες.
Καραμανλής και ιστορία
Συχνά οι δύο πολιτικοί είχαν συζητήσεις επί ιστορικών θεμάτων. Ο Καραμανλής δεν είχε μόνο άριστη γνώση της Ελληνικής ιστορίας αλλά και προσωπική άποψη για τα μείζονα ιστορικά γεγονότα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Κωνσταντίνος Τσάτσος (1984), Ο Άγνωστος Καραμανλής, Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών
