Της Αρετής Σαραλέκου,
Η Υεμένη είναι μία χώρα στο έδαφος της οποίας έχουν γίνει πολλοί πόλεμοι. Αυτό φυσικά δεν προκαλεί έκπληξη, καθώς βρίσκεται στην Αραβική Χερσόνησο και βρέχεται από την Ερυθρά Θάλασσα και τον κόλπο του Άντεν. Ωστόσο, το κράτος αυτό, από την έναρξη της σύγχρονης ιστορίας του το 1918, με την ανεξαρτητοποίηση της Βόρειας Υεμένης από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, δεν έχει γνωρίσει στιγμή ειρήνης εκτός από κάποια διαλλείματα παύσης πυρών. Αυτή η κατάσταση φυσικά έχει προκαλέσει μεγάλη ανθρωπιστική κρίση, με τον αριθμό των νεκρών λόγω του εμφυλίου πολέμου την περίοδο 2014 – 2021 να ανέρχονται στους 377,000, ενώ παράλληλα ο συνεχιζόμενος λιμός και η έλλειψη ιατρικής φροντίδας συμβάλλουν σε αυτή την κατάσταση. Αυτό το άρθρο θα πραγματευθεί τις τελευταίες εξελίξεις στην Υεμένη και την στάση του Συμβουλίου Ασφαλείας του Ο.Η.Ε..
Από τα μέσα του Νοεμβρίου του 2023, οι Χούθι έχουν εξαπολύσει δεκάδες επιθέσεις σε πλοία που διασχίζουν τη διώρυγα του Σουέζ και πλέουν στην Ερυθρά Θάλασσα, κάτι που φυσικά έχει προκαλέσει μεγάλη αναταραχή, καθώς αποτελούν κρίσιμους εμπορικούς δρόμους που ελέγχουν το 12% του παγκόσμιου εμπορίου. Αυτές οι επιθέσεις συνέβησαν διότι, με την έναρξη του πολέμου ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Χαμάς, οι Χούθι δήλωσαν την υποστήριξη τους στη Γάζα και κάθε πλοίο το οποίο εξυπηρετεί ισραηλινά ή δυτικά συμφέροντα αποτελεί στόχο για αυτούς. Βέβαια, οι Χούθι έχουν τα δικά τους συμφέροντα, καθώς με τις επιθέσεις αυτές προσπαθούν να δείξουν τη δύναμή τους και να ασκήσουν πίεση στη διεθνή σκηνή. Τέτοιο περιστατικό αποτελεί η επίθεση της 19ης Νοεμβρίου του 2023 στο φορτηγό πλοίο «Galaxy Leader» , όπου οι Χούθι πήραν τον έλεγχο του πλοίου και κρατούν το προσωπικό του ομήρους μέχρι και σήμερα.
Η κρίση στην Ερυθρά Θάλασσα επιδεινώθηκε τον Ιανουάριο του 2024, όταν μετά τον θάνατο δέκα ανταρτών Χούθι από τις ναυτικές δυνάμεις των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής τον περασμένο Δεκέμβριο, οι Χούθι προχώρησαν στην πυροδότηση ενός μη επανδρωμένου σκάφους κοντά σε διεθνείς εμπορικές γραμμές και την εκτόξευση πολλαπλών μη επανδρωμένων αεροσκαφών και πυραύλων κατά Αμερικανικών και Βρετανικών πολεμικών πλοίων. Στις 10 Ιανουαρίου, το Συμβούλιο Ασφαλείας του Ο.Η.Ε. πέρασε ψήφισμα καταδικάζοντας τις επιθέσεις των Χούθι, παραχωρώντας το δικαίωμα στα κράτη μέλη του να υπερασπιστούν τα πλοία τους στον χώρο των διεθνών υδάτων. Την επομένη, οι Χούθι εκτόξευσαν πύραυλο στον κόλπο του Άντεν και η Αμερική απάντησε με επίθεση σε έξι βάσεις των ανταρτών.
Από τότε η κατάσταση είχε παγώσει, όπως και οι προσπάθειες συμφιλίωσης μεταξύ των Χούθι και της Σαουδικής Αραβίας. Στις 13 Απριλίου, οι Χούθι μαζί με το Ιράν, παραστρατιωτικές οργανώσεις στο Ιράκ και τη Χεζμπολάχ στο Λίβανο εκτόξευσαν πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη κατά του Ισραήλ, ως αντίποινα για την επίθεση στο ιρανικό προξενείο της Δαμασκού την 1η Απριλίου. Στις 18 Απριλίου, ο αρχηγός του κινήματος των Χούθι, Abdulmalik al-Houthi, δήλωσε πως θα συνεχιστούν οι επιθέσεις σε φορτηγά πλοία, μέχρι το Ισραήλ να σταματήσει την επίθεση στη Γάζα. Πιο συγκεκριμένα δήλωσε πως: «Η λύση σύμφωνα με το κοινό συμφέρον είναι να σταματήσει η επιθετικότητα του Ισραήλ, να σταματήσει η πολιορκία στη Γάζα και να διανεμηθούν τρόφιμα και φάρμακα εκεί». Το Συμβούλιο Ασφαλείας στην ενημέρωση που είχε για τη Υεμένη στις 15 Απριλίου υπογράμμισε την πολυπλοκότητα της τρέχουσας κατάστασης και τον κίνδυνο κλιμάκωσης της κρίσης.
Κοινός στόχος των κρατών μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας είναι η επίτευξη διπλωματικών συζητήσεων μεταξύ των Χούθι και της Σαουδικής Αραβίας, καθώς και η επιτυχία της πολιτικής ενότητας στην Υεμένη υπό την αιγίδα του Ο.Η.Ε.. Ωστόσο, υπάρχουν διαφωνίες και ένας διαχωρισμός απόψεων. Η Αλγερία, η Μοζαμβίκη, η Ρωσία και η Κίνα απείχαν από το ψήφισμα 2722 περί δικαιώματος υπεράσπισης πλοίων από επίθεση των Χούθι, ενώ παράλληλα η Κίνα και η Ρωσία άσκησαν κριτική κατά του Ηνωμένου Βασιλείου και των Ηνωμένων Πολιτειών, διότι προχώρησαν σε επίθεση στην Υεμένη χωρίς την εξουσιοδότηση του Συμβουλίου. Οι τελευταίες απάντησαν πως άσκησαν το νόμιμο δικαίωμα τους στην αυτοάμυνα, σύμφωνα με το Άρθρο 51 του Χάρτη του Ο.Η.Ε.. Τέλος, η Ρωσία η Κίνα και τα αφρικανικά κράτη μέλη (Αλγερία, Μοζαμβίκη, Σιέρρα Λεόνε) υπογραμμίζουν τη σημασία της λήξης των εχθροπραξιών στη Γάζα, κάτι που πιθανότατα θα οδηγούσε και στην εκτόνωση της κατάστασης στην Ερυθρά Θάλασσα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- War in Yemen, Council of Foreign Relations, διαθέσιμο εδώ
- The Gaza conflict’s forgotten shipping crew held hostage in the Red Sea, CNN, διαθέσιμο εδώ
- Who are the Houthi’s and why is the US attacking them?, The New York Times, διαθέσιμο εδώ
- How the Houthi’s joined the Israel-Gaza crisis, Brookings, διαθέσιμο εδώ
- Yemen Situation Update: January 2024, ACLED, διαθέσιμο εδώ
- Yemen, May 2024 Monthly Forecast, Security Council Report, διαθέσιμο εδώ
