Του Φωκίωνα Δανιηλίδη,
Οποιοσδήποτε ασχολείται τακτικά με την ιαπωνική ποπ κουλτούρα και ιδιαίτερα με τα manga και τα anime, είναι δύσκολο να μη γνωρίζει τον Kentaro Miura. Όντας δημιουργός ενός από τα πιο διάσημα manga στην ιστορία της βιομηχανίας, το Berserk, θεωρείται από τους κορυφαίους καλλιτέχνες στον τομέα του, με το έργο του να συγκλονίζει τον κόσμο της τέχνης, μέχρι και σήμερα.
Ο Miura γεννήθηκε στις 11 Ιουλίου του 1966 στην Τσίμπα της Ιαπωνίας, μέσα σε ένα καλλιτεχνικό περιβάλλον. Ο πατέρας του εργαζόταν ως σχεδιαστής για διαφημιστικά βίντεο και η μητέρα του ως δασκάλα ζωγραφικής. Έχοντας έρθει σε επαφή με την τέχνη από πολύ νεαρή ηλικία, σύντομα, έγινε φανερό πως και ο ίδιος θα ακολουθούσε παρόμοια πορεία. Ήδη, προτού καν ξεκινήσει την εκπαίδευσή του στο σχολείο, ο Miura σχεδίαζε τακτικά, ζωγραφίζοντας σκίτσα εμπνευσμένα από εκείνα του πατέρα του. Το ταλέντο του άρχισε πραγματικά να ανθίζει από τις πρώτες, κιόλας, τάξεις του δημοτικού, οπόταν δημοσίευε εβδομαδιαία manga στη σχολική εφημερίδα, καταλήγοντας να έχει σχεδιάσει 40 κεφάλαια σε ένα έτος.
Συνέχισε να δημοσιεύει καινούργια manga ανά έτος, αναπτύσσοντας, παράλληλα, τις ικανότητές του. Ίσως το πιο σημαντικό χαρακτηριστικό στην τέχνη του Miura, η περίτεχνη χρήση του μελανιού στο χαρτί, εμφανίστηκε για πρώτη φορά σε μία από τις δημοσιεύσεις του στην εφημερίδα και στο γυμνάσιο είχε ξεκινήσει να χρησιμοποιεί επαγγελματικές τεχνικές των έμπειρων mangaka. Είναι αξιοθαύμαστο το γεγονός πως μπόρεσε να αντεπεξέλθει σε ένα τόσο ασφυκτικό πρόγραμμα και να δείξει τόσο μεγάλη πρόοδο, σε μία ηλικία όπου οι περισσότεροι δυσκολεύονται να παραμείνουν συνεπείς μονάχα στις σχολικές τους υποχρεώσεις. Προφανώς, το πάθος και ο ενθουσιασμός του νεαρού καλλιτέχνη τον ώθησαν στο να πραγματοποιήσει το όνειρό του με κάθε κόστος, ένα γεγονός που επιβεβαιώνεται και από τη μετέπειτα σταδιοδρομία του.
Σχεδόν αμέσως μετά την ενηλικίωσή του, ο Miura ξεκίνησε να εργάζεται ως επαγγελματίας mangaka, υπό την επίβλεψη του καλλιτέχνη George Morikawa, τον δημιουργό του manga “Hajime no Ippo”, το οποίο συνεχίζεται μέχρι σήμερα με πάνω από χίλια κεφάλαια. Ο Morikawa ανέθεσε στον Miura την ολοκλήρωση μερικών σχεδίων και παρατηρώντας τις εξαιρετικές του επιδόσεις, του ζήτησε να δει το πορτφόλιο με τα σκίτσα του. Αφού τα είδε, ζήτησε από τον νεαρό Kentaro να παραιτηθεί και να αναζητήσει νέους ορίζοντες, καθώς ένιωθε πως δεν υπήρχε κάτι επιπλέον που να μπορούσε να του διδάξει. Έτσι και έγινε! Το 1985 ο Miura αποφάσισε να γραφτεί στο πανεπιστήμιο του Nihon που ειδικεύεται στη ζωγραφική manga και εργάστηκε ξανά ως βοηθός άλλων εικονογράφων τα επόμενα χρόνια και δημοσίευσε μερικά δικά του έργα, σε συνεργασία με άλλους καλλιτέχνες.
Το 1989, ο Kentaro Miura ένιωσε έτοιμος να πορευτεί μόνος του και ξεκίνησε να δημοσιεύει το magnum opus του, το manga Berserk. Η σειρά διαδραματίζεται σε έναν φανταστικό μεσαιωνικό κόσμο και πραγματεύεται την ιστορία του Guts, ενός μοναχικού πολεμιστή που μάχεται δαίμονες. Η λεπτομέρεια με την οποία είναι σχεδιασμένη η κάθε σελίδα του συγκλόνισε τους αναγνώστες, με το μελάνι να κυριαρχεί στα σχέδιά του. Ο ίδιος ο Miura λέγεται πως ήταν αυστηρότατος με τους βοηθούς του, δίνοντας σημασία μέχρι και στη μικρότερη ατέλεια και απορρίπτοντας το οποιοδήποτε αποτέλεσμα δεν θεωρούσε αψεγάδιαστο.
Το δε περιεχόμενο του έργου είναι ιδιαίτερα βίαιο, αντλώντας έμπνευση από ταινίες, όπως ο Κόναν ο Βάρβαρος και το Mad Max και από κλασικούς συγγραφείς, όπως ο Lovecraft και τη φιλοσοφία του Νίτσε. Αξίζει να σημειωθεί πως, οι ταινίες του Hollywood ήταν πιο βίαιες από τις ιαπωνικές, οδηγώντας πολλούς στο να θεωρούν την αιματοχυσία του Berserk υπερβολική και, ως εκ τούτου, η σειρά να μην είναι ιδιαίτερα αρεστή στους πιο νεαρούς αναγνώστες.
Αυτό άλλαξε, όταν ο Miura έστρεψε το Berserk προς μία πιο ιστοριοκεντρική κατεύθυνση, με τη βιαιότητα να μη θεωρείται, πλέον, το βασικό της χαρακτηριστικό. Από τον τέταρτο τόμο και έπειτα, η δημοτικότητά του εκτοξεύτηκε και ο καλλιτέχνης έλαβε, επιτέλους, την αναγνώριση που του άξιζε. Το 1997, το Studio OLM, το οποίο, παραδόξως, είναι το ίδιο που, ύστερα, ανέλαβε την παραγωγή των Pokemon, αποφάσισε να ξεκινήσει μία σειρά anime για το Berserk. Η σειρά καλύπτει μονάχα τα δύο πρώτα μέρη της ιστορίας και η παραγωγή αντιμετώπισε πολλά προβλήματα, κυρίως λόγω υποχρηματισμού από τη διοίκηση. Αυτό το γεγονός φανέρωνε ότι η βιομηχανία των anime δεν θεωρούσε πως υπήρχε πραγματικό όφελος προς αξιοποίηση με τη συγκεκριμένη σειρά.
Πράγματι, στην Ιαπωνία τα manga είναι, κατά πολύ, διασημότερο μέσο ψυχαγωγίας απ’ ότι τα anime, με το δεύτερο να χρησιμοποιείται, κατά κύριο λόγο, για να αυξήσει τη φήμη του αρχικού του υλικού. Τα στούντιο, ωστόσο, δεν έλαβαν υπόψη τους την επιτυχία του Berserk στη Δύση. Στην Ευρώπη και στην Αμερική, η σειρά είναι ιδιαίτερα αγαπητή από τους λάτρεις της ιαπωνικής τέχνης, σε σημείο το Berserk να μεταφραστεί, μέχρι και στην ελληνική γλώσσα. Ένα μεγάλο ποσοστό από τις 60 εκατομμύρια πωλήσεις του manga δεν έγιναν από Ιάπωνες, όμως η βιομηχανία των anime και των manga, ανέκαθεν, παρέβλεπε το ενδιαφέρον των δυτικών για τα προϊόντα τους, μία τάση που ελάττωσε μονάχα πολύ πρόσφατα.
Ο Kentaro Miura συνέχισε να δουλεύει στη σειρά του, αδιαφορώντας για τη μέτρια επιτυχία του anime. Για τα επόμενα χρόνια, για λόγους οι οποίοι δεν ήταν τότε γνωστοί, ο δημιουργός έκανε μεγάλα διαλείμματα από την εργασία του, οδηγώντας το Berserk στο να χάσει πολλές δημοσιεύσεις. Αυτό δε σημαίνει πως η ποιότητά του επηρεάστηκε, αντιθέτως, πολλοί αναγνώστες θεωρούν πως παρέμεινε ακέραια, όμως άλλοι αγανακτούσαν με τις συνεχείς παρατάσεις.
Όταν το 2016, τρία στούντιο αποφάσισαν να δώσουν στο anime μία δεύτερη ευκαιρία, φαινόταν πως το Berserk θα δικαιωθεί, έστω και αργοπορημένα. Μία τριλογία ταινιών που δημοσιεύτηκε μερικά χρόνια πριν και κάλυπτε το πιο γνωστό μέρος της ιστορίας, είχε βρεί υπολογίσημη επιτυχία, οπότε οι θαυμαστές παρέμειναν αισιόδοξοι, όμως οι η απογοήτευση που τους περίμενε ήταν τεράστια. Η παραγωγή της σειράς ήταν ένα κυριολεκτικό χάος, με τα τρία στούντιο να δουλεύουν στο animation το καθένα ξεχωριστά, χωρίς να υπάρχει η παραμικρή συνεννόηση και, παράλληλα, με τη χρηματοδότηση να είναι, για ακόμα μία φορά, ανεπαρκείς. Το αποτέλεσμα χαρακτηρίζεται, μέχρι σήμερα, ένα τερατούργημα και ένα από τα χειρότερα anime όλων των εποχών.
Η παταγώδης αποτυχία της μεταφοράς της σειράς στην τηλεόραση σε συνδυασμό με τις περιοδικές εξαφανίσεις του Miura, είχε ως αποτέλεσμα πολλοί να απομακρυνθούν από το Berserk. Αν και εκτιμούνταν ακόμα για την ποιότητά του ως αριστούργημα, το ενδιαφέρον των οπαδών δεν ήταν το ίδιο με παλιά. Οι πωλήσεις ήταν ακόμη καλές, όμως η ελπίδα πολλών, για το μέλλον της σειράς, είχε σβήσει. Το τελειωτικό χτύπημα, όμως, έφτασε σε μορφή για την οποία κανείς δεν ήταν προετοιμασμένος. Ο Kentaro Miura είχε αφήσει την τελευταία του πνοή στις 6 Μαΐου του 2021 από καρδιακή προσβολή, σε ηλικία μονάχα 54 χρονών. Τα νέα συγκλόνισαν το διαδίκτυο, με αμέτρητους χρήστες του να θρηνούν τον θάνατο του καλλιτέχνη, είτε λεκτικά είτε με ζωγραφικά έργα αφιερωμένα σε εκείνον.
Ο λόγος για την απουσία του δημιουργού από την παραγωγή του Berserk, γνωστοποιήθηκε μερικές μέρες αργότερα. Έχοντας μετά βίας αρκετές ώρες για να φάει και να κοιμηθεί στη διάθεσή του, η υγεία του Miura ξεκίνησε να επηρεάζεται από τα πρώτα, μόλις, χρόνια. Πολλοί mangaka έχουν παραιτηθεί από την εργασία τους εξαιτίας αυτής της καταπίεσης και για άλλους ήταν ο χαμός τους. Η βιομηχανία των manga είχε οδηγήσει τον Kentaro Miura στον τάφο του, χωρίς να τον έχει ανταμείψει, με κανέναν τρόπο, όπως του άξιζε.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Kentaro Miura, natalie.mu, διαθέσιμο εδώ
- Remembering Kentaro Miura, legendary creator of ‘Berserk’, which inspired countless fantasy stories, washingtonpost.com, διαθέσιμο εδώ
