Του Ιωάννη Περγαντή,
Όταν αναφερόμαστε στον όρο «δυναστεία», το πρώτο που μας έρχεται στο μυαλό είναι οι μεγάλοι βασιλικοί οίκοι της Ευρώπης, από την αρχαιότητα έως και σήμερα. Ανακαλούμε πληροφορίες για τα βασίλεια που κυβέρνησαν κατά τόπους τη Γηραιά Ήπειρο, καθώς και τους διάφορους ηγεμόνες των οποίων οι οικογένειες εδραιώθηκαν ανά διαστήματα στην εξουσία. Ωστόσο, παρά τη μεγάλη μοναρχική παράδοση της Ευρώπης, δυναστείες μεγάλου βεληνεκούς δεν συναντάμε μόνο στον ευρωπαϊκό χώρο, αλλά σε όλο τον κόσμο. Στα επόμενα άρθρα δεν θα ασχοληθούμε με κάποιον περίφημο οίκο της Ευρώπης, αλλά με την πρώτη και μια από τις σημαντικότερες, δυναστείες στην ιστορία της Κίνας, τη δυναστεία Σανγκ.
Η δυναστεία Σανγκ κυβέρνησε την περιοχή του Κίτρινου Ποταμού (σημερινή Κίνα) από τον 16ο έως τον 11ο αιώνα π.Χ. Οι πρώτες πηγές για τη συγκεκριμένη δυναστεία εμφανίστηκαν τον 3ο αιώνα π.Χ., αλλά η πρώτη τεκμηριωμένη γραπτή ιστορία για τους Σανγκ ήρθε τον 1ο αιώνα π.Χ., από τον ιστορικό της δυναστείας των Χαν, Σίμα Κιαν, με τα «Αρχεία του Μεγάλου Ιστορικού». Αν και τα αρχεία βασίζονται σε προγενέστερες αβάσιμες πηγές, τα στοιχεία που παραθέτει ακολουθούν ικανοποιητικώς τα πραγματικά ιστορικά γεγονότα. Παρόλο που η ιστορική βιβλιογραφία για τη δυναστεία έχει το όνομα Σανγκ, οι παλαιότερες πηγές μαζί και με την ιστορική παράδοση των γύρω περιοχών, ονοματίζουν τη δυναστεία και ως Γιν, όνομα το οποίο πιθανότατα ανταποκρίνεται στις τελευταίες φάσεις της δυναστείας.
Η επικράτεια του βασιλείου εκτείνεται στα περίχωρα εδάφη του Κίτρινου Ποταμού, έκταση αρκετά εύφορη και ιδανική για εγκατάσταση, παρά τις συχνές πλημμύρες που προκαλεί ο ποταμός μέχρι και σήμερα. Τα χρονικά όρια που αποδίδουν στη διακυβέρνηση των Σανγκ (16ος με 11ος π.Χ.) είναι επισφαλή, καθώς υπάρχει το ενδεχόμενο μιας μεγαλύτερης σε διάρκεια εξουσίας (από τον 17ο αντί τον 16ο π.Χ.). Τα ονόματα των βασιλιάδων, μαζί και με τους διαδόχους τους, είναι αναγραμμένα σε ιεροτελεστικά οστά ζώων, τα οποία χρησιμοποιούνταν στο πλαίσιο πυρομαντείας. Στα ονόματα αναγράφονται τα ονόματα των βασιλιάδων, καθώς και οι απαιτούμενες σπονδές των μεταγενέστερων βασιλιάδων στους προγενέστερους, ως ένδειξη σεβασμού. Αν και ολόκληρη η γενεαλογία των Σανγκ δεν έχει καταγραφεί επιτυχώς, υπάρχει μια εκτεταμένη λίστα βασιλέων, με ονόματα κοντινών συγγενών και σημαντικών αξιωματούχων.
Η ίδρυση της δυναστείας έχει και από έναν μύθο. Σύμφωνα με τις πηγές, μια παλλακίδα του αυτοκράτορα Κου, απόγονος του περίφημου Κίτρινου Αυτοκράτορα, έμεινε έγκυος αφότου κατάπιε το αυγό ενός ιπτάμενου μαύρου πτηνού, φέρνοντας στον κόσμο τον Σιε. Μετά από δεκαετίες, ο Σιε βοήθησε τον μετέπειτα αυτοκράτορα Γιου λόγω μιας μεγάλης φυσικής καταστροφής και για να τον τιμήσει του πρόσφερε ως ιδιοκτησία την περιοχή Σανγκ. Ο Σιε και οι απόγονοί του διέμειναν στην περιοχή, μέχρι και τον 13ο απόγονό του, ο Τανγκ, κατάφερε να ανατρέψει τον αυτοκράτορα Ζιε, φέρνοντας τους Σανγκ στην εξουσία. Η διακυβέρνησή τους κράτησε μέχρι και τον 11ο π.Χ., όταν θα έρθει μια νέα δυναστεία, αυτή των Ζου, να τους διώξει από την εξουσία.
Η δυναστεία Σανγκ, αν και αρκετά σημαντική, είχε «ξεχαστεί» από την ιστορική κοινότητα μέχρι και τις αρχές του 20ου αιώνα, όταν ήρθαν στο φως τα πρώτα αρχαιολογικά κατάλοιπα της περιόδου, στη σημερινή πόλη Τσεντσόου. Μια αρκετά μεγάλη εντοιχισμένη πόλη, μαζί και με αρκετά αρχαιολογικά τεκμήρια, επανέφεραν στο φως τους Σανγκ, ως τους πολιτικούς προγόνους των Ζου. Από τότε, όλο και περισσότερα ευρήματα έκαναν την εμφάνισή τους στην ευρύτερη περιοχή του Κίτρινου Ποταμού, κυρίως εντοιχισμένες πόλεις, οι οποίες διαθέτουν πλούσια ευρήματα, τα οποία μαρτυρούν πολλά για πολλαπλές πτυχές της ζωής την περίοδο των Σανγκ, όπως η θρησκεία, η πολιτική και την καθημερινή ζωή των πολιτών.
Η περίοδος των Σανγκ, αν και σχετικά άγνωστη, επιφυλάσσει αρκετές εκπλήξεις. Η αρχαιολογική έρευνα προχωρά αδιάκοπα, φέρνοντας στο φως συνεχώς νέα στοιχεία. Σε επόμενο άρθρο θα εμβαθύνουμε παραπάνω στα ενδότερα του βασιλείου, όπως η θρησκεία, η πολιτική οργάνωση και η καθημερινή ζωή των πολιτών.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Shang Dynasty, worldhistory.org, Διαθέσιμο εδώ
- Shang dynasty, britannica.com, Διαθέσιμο εδώ
- The Shang Dynasty, 1600 to 1050 BCE, spice.fsi.stanford.edu, Διαθέσιμο εδώ
- Shang Dynasty civilization, khanacademy.org, Διαθέσιμο εδώ
