Της Μαρίας Μπαλαούρα,
Μεγάλη Παρασκευή σήμερα και η γιορτή του Πάσχα φτάνει στην κορύφωσή της. Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος, όλες οι εκκλησίες της Ελλάδας στολίζουν τους επιτάφιους με διάφορα άνθη, προετοιμάζοντας έτσι τον επιτάφιο για την περιφορά του, αλλά φυσικά και πλήθος κόσμου να θαυμάσει το μεγαλείο της ομορφιάς. Κάθε εκκλησία επιλέγει έναν ξεχωριστό στολισμό, που την κάνει να διαφέρει, ενώ σε πολλές περιοχές της χώρας ο στολισμός καθορίζεται και από σύμβολα της εκάστοτε περιοχής, όπως για παράδειγμα στα νησιά επιλέγονται κυρίως λευκά λουλούδια. Σε κάθε περίπτωση, υπάρχουν συγκεκριμένα λουλούδια που επιλέγονται για τον στολισμό και σε συγκεκριμένα χρώματα. Ας δούμε μερικά από αυτά!
Κρίνος
Φυσικά, πρώτο απ’ όλα τα λουλούδια έρχεται ο κρίνος, εκείνο το λουλούδι με το οποίο ο Αρχάγγελος ανακοίνωσε στην Παναγία τον ερχομό του Ιησού μέσω αυτής. Έτσι, όπως είναι λογικό, το λουλούδι αυτό συμβολίζει την ταπεινότητα, την πίστη και τη θεία πρόνοια, με το λευκό του χρώμα να προσθέτει την αγνότητα του Χριστού. Δεν είναι λίγες, άλλωστε, οι φορές που σε πολλές αγιογραφίες παρουσιάζεται ο κρίνος να φυτρώνει ανάμεσα σε αγκάθια.
Υάκινθος
Από τα παλιά χρόνια έως και σήμερα, σε πολλές περιοχές, επιλέγεται ο Υάκινθος για τον στολισμό του επιταφίου. Από την αρχαιότητα, μάλιστα, το φυτό αυτό θεωρείται το φυτό της ανάστασης, αφού σύμφωνα με τον μύθο, ο Υάκινθος ήταν μαθητής του Απόλλωνα. Όταν ο ζηλόφθων Πάνας τον σκότωσε, ο Απόλλωνας τον ανέστησε με τη μορφή αυτού του λουλουδιού. Ο συμβολισμός επικράτησε και στη χριστιανοσύνη, με αποτέλεσμα να κοσμεί τον επιτάφιο με τα έντονα χρώματά του και το άρωμά του.
Αμάραντος
Αμάραντος: το λουλούδι που δε μαραίνεται ποτέ. Βέβαια, ένα τέτοιο λουλούδι, με αυτό το όνομα και, φυσικά, την ικανότητά του να μην πεθαίνει ποτέ δε θα μπορούσε να μη συμβολίζει την αιώνια ζωή. Η ποικιλία των χρωμάτων του, δημιουργεί ένα εντυπωσιακό θέαμα, ταυτόχρονα λιτό, ενώ η ευελιξία του φυτού να ταιριάζει και με άλλα άνθη στον στολισμό, το καθιστά την ιδανική επιλογή για τον στολισμό του επιταφίου.
Τριαντάφυλλα
Σε αντίθεση με τον Αμάραντο, τα άνθη της τριανταφυλλιάς μαραίνονται πολύ γρήγορα. Έτσι, το λουλούδι συμβολίζει τον θάνατο και την εύθραυστη ζωή. Τα ζωηρά του χρώματα και η ευωδία του στολίζουν σχεδόν κάθε επιτάφιο, ενώ πολλά από αυτά τα άνθη έχουν προηγουμένως προσφερθεί στον Εσταυρωμένο. Επίσης, τα πέταλα των τριαντάφυλλων, κυρίως στα χρώματα του λευκού, που συμβολίζει την αγνότητα και του κόκκινου, που συμβολίζει το αίμα, χρησιμοποιούνται για να «ραντίσουν» τον επιτάφιο, ενώ στο τέλος, παραδοσιακά, μοιράζονται στους πιστούς, ως φυλαχτό.
Πασχαλιά
Το υπέρτατο και πιο χαρακτηριστικό λουλούδι του Πάσχα και της Άνοιξης είναι, φυσικά, η Πασχαλιά και σε πολλά μέρη, κυρίως χωριά, το πένθιμο μωβ χρώμα της Πασχαλιάς σε συνδυασμό με το έντονο, ιερό θα έλεγε κανείς, άρωμα του, αξιοποιείται ιδιαίτερα στον στολισμό του επιταφίου.
Τέλος, υπάρχουν πολλά ακόμη λουλούδια που προτιμούνται, ειδικά σε ορισμένες περιοχές, όπως ο κατιφές, οι βιολέτες, τα γαρύφαλλα, ή ορχιδέες (σε πιο ιδιαίτερους και ακριβούς στολισμούς), ενώ σχεδόν όλες οι συνθέσεις ολοκληρώνονται με την προσθήκη γυψοφύλλης. Σε κάθε περίπτωση, τα λουλούδια και τα πέταλα που μοιράζονται στο τέλος της λειτουργίας θεωρούνταν ανέκαθεν θαυματουργά. Πολλές γυναίκες τα φυλούσαν – και τα φυλάνε ακόμα – ως φυλαχτό στο εικονοστάσι τους, ενώ στην Κρήτη συγκεκριμένα, υπάρχει το έθιμο της ανανέωσης της ζύμης με την προσθήκη του λουλουδιού.
Το λουλούδι, βέβαια, δεν είναι παρά μόνο ένα κομμάτι του στολισμού, ενός απλού αντικειμένου, το οποίο κι αυτό με τη σειρά του, έχει αποκτήσει στα ανθρώπινα μάτια ζωή μέσω του συμβολισμού. Οπότε σημασία δεν έχει τόσο η «αρπαγή» ενός άνθους, αλλά η «άνθηση» της αγάπης και της πίστης στις καρδιές των πιστών… κι αυτό δεν «τροφοδοτείται» από κανένα πέταλο.
Καλή Ανάσταση!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Τα άνθη που τιμούν τον Επιτάφιο, vwoman.gr, διαθέσιμο εδώ
- Τα λουλούδια του Επιταφίου και οι συμβολισμοί τους, kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
