Της Μαρίας Ραβανή,
Ήταν 2018 και η Ελλάδα βίωνε ένα από τα πιο θερμά – έως τότε- καλοκαίρια. Καύσωνας, με υψηλές θερμοκρασίες και έντονους ανέμους, δημιούργησαν μια εκρηκτική κατάσταση. Ένας 65χρονος, παρά τις προειδοποιήσεις της Πολιτικής Προστασίας και της Πυροσβεστικής για τον κίνδυνο πυρκαγιάς, αποφασίζει να κάψει μερικά χόρτα στο χωράφι του, στο Νταού Πεντέλης. Η φωτιά όμως σύντομα ξεφεύγει από τον έλεγχό του και ένα πύρινο μέτωπο αρχίζει να δημιουργείται. Η λαίλαπα θα σαρώσει τα πάντα στο διάβα της. Από την Πεντέλη, θα κατευθυνθεί μέσω της Λεωφόρου Μαραθώνος στο Νέο Βουτζά, το Κόκκινο Λιμανάκι και τελικά στο Μάτι, όπου και θα καταλήξει στη θάλασσα. Ο πανικός, σε συνδυασμό με ένα οργανωσιακό αλαλούμ θα έχουν ως αποτέλεσμα τουλάχιστον 104 νεκρούς, αριθμός ρεκόρ για τα δεδομένα του ελληνικού κράτους.
Η ιστορία, τόσα χρόνια μετά, είναι λίγο πολύ γνωστή. Το 112 δεν είχε συστηθεί ακόμη στο ελληνικό κοινό και από όσο αποδείχθηκε, οι εντολές εκκένωσης δεν έφτασαν ποτέ εγκαίρως στους κάτοικους της περιοχής. Όπως ανέφεραν πολλοί μάρτυρες στη δίκη, δεν υπήρχε καμία οδηγία από τους επίσημους φορείς για το προς τα πού να κατευθυνθούν. Αρκετοί μάλιστα, έχουν αναφέρει ότι πολλές φορές οι εκπρόσωποι της Αστυνομίας και της Πυροσβεστικής τους οδηγούσαν πίσω στη φωτιά και όχι μακριά από αυτή.
Όλοι φαίνεται πως οδηγήθηκαν ή στον θάνατο ή στη σωτηρία κατά τύχη. «Αν δεν λες τίποτα και η φωτιά κατευθύνεται στα σπίτια τους, τι θα κάνουν;» «Αυτοπροστατεύονται.» -Απάντηση του πρώην διοικητή του Ενιαίου Συντονιστικού Κέντρου Επιχειρήσεων, κ.Φωστιέρη στις ερωτήσεις του Προέδρου του δικαστηρίου.
Ο επιχειρησιακός υπάλληλος κ. Τσαλιαγκός, ένας από τους πρώτους ανθρώπους που αντιλήφθηκαν την πυρκαγιά και κατευθύνθηκαν προς το μέτωπο, καταγγέλλει πως πέρα από την ελλιπή πληροφόρηση αποδείχθηκε ότι υπήρχαν ελλείψεις και όσον αφορά στα διαθέσιμα πυροσβεστικά μέσα.
Ένα από τα πρώτα πράγματα που άκουσε στην επικοινωνία του με το Συντονιστικό Κέντρο ήταν ότι «δεν έχουμε μέσα να στείλουμε». Τα εναέρια μέσα δεν συνέδραμαν ποτέ στην όλη προσπάθεια (με μόνο ένα να καταφθάνει στο σημείο της πυρκαγιάς εκείνα τα κρίσιμα πρώτα λεπτά), ενώ τα χερσαία μέσα ήταν υποστελεχωμένα, καθώς την ίδια στιγμή υπήρχε πυρκαγιά στην περιοχή της Κινέτας. Ακόμη και στο κομμάτι των επικοινωνιών, υπήρχε πρόβλημα καθώς επικρατούσε μεγάλη σύγχυση στο συντονιστικό επιτελείο και τις επιτόπιες δυνάμεις που κλήθηκαν στο πεδίο της πυρκαγιάς. Είτε λοιπόν δεν δίνονταν σαφείς οδηγίες στα άτομα που βρίσκονταν στο μέτωπο, είτε τους δίνονταν λανθασμένες κατευθύνσεις. Η παρουσία του τότε Πρωθυπουργού της χώρας Αλέξη Τσίπρα στο Συντονιστικό Επιτελείο έμελλε να αποβεί μοιραία μιας και οι πρώτες δηλώσεις του δεν αναφέρθηκαν καθόλου στην ύπαρξη θυμάτων. Παρόλα αυτά, οι πληροφορίες για τους πρώτους νεκρούς είχαν μεταφερθεί στους ιθύνοντες πριν τη συνέντευξη Τύπου, σύμφωνα με τον πρώην αρχηγό της Πυροσβεστικής, κύριο Τερζούδη. Ο πολιτικός συσχετισμός λοιπόν με την τραγωδία ήταν αισθητός από την πρώτη κιόλας μέρα.
«Υπήρχε χρονικό περιθώριο τουλάχιστον μιας ώρας για να απομακρυνθεί ο κόσμος» -Δήλωση του κ. Λιότσιου, πραγματογνώμονα στη δίκη για την πυρκαγιά.
Φτάνουμε λοιπόν στο 2024 και η πολυπόθητη απόφαση ανακοινώθηκε από το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Αθηνών. Οι αρχικοί κατηγορούμενοι για την υπόθεση ήταν 21 άτομα. Πρόκειται για στελέχη των αρμόδιων υπηρεσιών που κατά τη διάρκεια της τραγωδίας κατείχαν θέση ευθύνης. Πολιτικά πρόσωπα της τοπικής αυτοδιοίκησης, διοικητικά στελέχη της Πυροσβεστικής και της Αστυνομίας και πολλοί ακόμη. Μαζί τους και ο φερόμενος ως υπαίτιος της πυρκαγιάς που τα ξεκίνησε όλα. Η απόφαση που ανακοινώθηκε στις 29 Απριλίου αθώωνε τους 15 από τους 21 από τις διάφορες κατηγορίες που τους είχαν απαγγελθεί. Οι 6 εναπομείναντες καταδικάστηκαν πρωτοβάθμια με ποινές από 3 έως 111 έτη. Η εισαγγελέας υπέδειξε ότι είναι υποχρεωμένοι να εκτίσουν μόνο 5 έτη. Ποινή η οποία όπως ανακοινώθηκε είναι εξαγοράσιμη, με μόλις 10 ευρώ τη μέρα. Έτσι, όλοι τους αφέθηκαν ελεύθεροι, γεγονός που προκάλεσε την οργή του παρευρισκόμενου ακροατηρίου – μεταξύ των οποίων ήταν πολλοί συγγενείς θυμάτων, καθώς και επιζήσαντες πληγέντες από την πυρκαγιά. Άνθρωποι που περίμεναν αγωνιωδώς τη δικαίωση, και στο άκουσμα της ετυμηγορίας ξέσπασαν με τα ερωτήματα να παραμένουν αναπάντητα: Θα είχαν εξελιχθεί διαφορετικά τα πράγματα εάν είχε δοθεί εγκαίρως εντολή για εκκένωση στους κατοίκους;
Θα υπήρχαν περισσότερα πυροσβεστικά μέσα διαθέσιμα αν είχε γίνει μια καλύτερη εκτίμηση ως προς την επικινδυνότητα των τότε πυρκαγιών (Κινέτα & Μάτι) από την πυροσβεστική υπηρεσία; Πόσες ψυχές εν τέλει θρηνήσαμε σε αυτή την πρωτάκουστη τραγωδία;
Εξάλλου ο αριθμός των νεκρών αμφισβητείται από την πρώτη στιγμή κιόλας, καθώς οι διαδικασίες ταυτοποιήσεων έγιναν με τρόπο βιαστικό και πολλές φορές εγκληματικό.
«Λίγες μέρες μετά την κηδεία του πατέρα μου, με κάλεσαν από το Πυροσβεστικό Σώμα Περιστερίου και μου είπε ότι μας είχαν δώσει το λάθος πτώμα» -Απόσπασμα από τη μαρτυρία της κας Κούκλα στη δίκη, της οποίας οι γονείς απανθρακώθηκαν στην πυρκαγιά στο Μάτι.
Το τέλος σε αυτή την ιστορία φαίνεται τελικά πως γράφτηκε (;). Μένει να δούμε εάν υπάρξουν εφέσεις – σενάριο πολύ πιθανό. Ωστόσο, πυρκαγιές συνεχίζουν να καταστρέφουν το φυσικό περιβάλλον της χώρας. Εύβοια, Πάρνηθα, Ρόδος, Έβρος και η λίστα συνεχίζεται. Κάθε χρόνο είμαστε θεατές στο ίδιο έργο. Κάθε χρόνο μετράμε καμένες εκτάσεις γης, απανθρακωμένα ζώα και κατεστραμμένες περιουσίες. Κάθε χρόνο εκκενώνουμε, αντί να προλαμβάνουμε την «καταστροφή». «Σήμερα μας ξανακάψατε» σχολίασε μια παρευρισκόμενη μέσα στη δικαστική αίθουσα μετά την ανακοίνωση της τελικής απόφασης. Και μέσα σε αυτή τη δήλωση, κρύβεται όλη η αλήθεια της φρικτής πραγματικότητας που τόσοι άνθρωποι βιώνουν από εκείνο το καλοκαίρι του 2018. Για τις οικογένειες που ξεκληρίστηκαν. Για όσους έμειναν πίσω να παλέψουν με τόσα τραύματα, ψυχικά και σωματικά. Το τέλος λοιπόν δεν πρέπει να γραφτεί ακόμη. Τουλάχιστον όχι με αυτόν τον τρόπο…
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Μάτι 23 Ιουλίου 2018: Η εθνική τραγωδία και το «γιατί» που καπνίζει ακόμη…, In.gr, διαθέσιμο εδώ
- Μάτι: «Βλέπαμε ο ένας στο βλέμμα του άλλου την απόγνωση» λένε οι πυροσβέστες, In.gr, διαθέσιμο εδώ
- Δίκη για το Μάτι: Το ημερολόγιο πτήσεων «προφανώς νοθεύτηκε», κατέθεσε μάρτυρας στο δικαστήριο, In.gr, διαθέσιμο εδώ
- Δίκη για το Μάτι: «Μπορούσαν να προλάβουν τη φωτιά, δεν το έκαναν», είπε αξιωματικός της Πυροσβεστικής, In.gr, διαθέσιμο εδώ
- Πυρκαγιά στο Μάτι, δύο χρονια μετά: Οσμή συγκάλυψης στις στάχτες της τραγωδίας με τα 102 θύματα (Βίντεο), Newpost.gr, διαθέσιμο εδώ
- Φωτιά στο Μάτι: Το χρονικό της τραγωδίας με τους 104 νεκρούς, Lifo, διαθέσιμο εδώ
- Δίκη για το Μάτι: Αφέθηκαν ελεύθεροι οι έξι καταδικασθέντες, Lifo, διαθέσιμο εδώ
- Δίκη για το Μάτι: Οργή συγγενών μετά την απόφαση – «Καταραμένοι δεν έχετε τσίπα», Lifo, διαθέσιμο εδώ
- Δίκη Μάτι: Από 3 έως 111 έτη οι ποινές, αφέθηκαν ελεύθεροι οι 6 – Οργή από τους συγγενείς, Documento.gr, διαθέσιμο εδώ
- Δίκη Μάτι: Ελεύθεροι οι έξι καταδικασθέντες – Ποινές «χάδι» του δικαστηρίου, CNN Greece, διαθέσιμο εδώ
- Δίκη Μάτι: Ένοχοι κρίθηκαν έξι κατηγορούμενοι – Αθωώθηκαν 15, CNN Greece, διαθέσιμο εδώ
- Τα αποσπάσματα από τη δίκη προέρχονται από το προφίλ @Justice4Mati στο Instagram, διαθέσιμο εδώ
