Του Άγγελου Μπαλαρά,
Η Πρωτομαγιά είναι, εν γένει, μια ημέρα γιορτής και αγαλλίασης προς τιμήν της άνοιξης. Για τον κόσμο, όμως, του μηχανοκίνητου αθλητισμού και ειδικότερα της Formula 1 αποτελεί μια μαύρη ημέρα. Από το 1994 και ύστερα, η 1η του Μαΐου σηματοδοτεί την ημερομηνία που o Ayrton Senna χάθηκε στην αγωνιστική άσφαλτο. Φέτος και με αφορμή τη συμπλήρωση της 30ης επετείου από την απώλεια του σπουδαίου Βραζιλιάνου οδηγού, είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία, μέσω αυτού του μικρού αφιερώματος, να ξαναθαυμάσουμε την πορεία και το έργο του. Το αφιέρωμα αυτοπροσδιορίζεται ως «μικρό», λόγω του πόσο απαράμιλλα σημαντικός υπήρξε αυτός ο άνθρωπος. O Senna με τα κατορθώματα και τη στάση του κατάφερε μέσα σε περιορισμένο χρόνο να αλλάξει δια παντός το πώς βλέπει ο κόσμος ένα ολόκληρο άθλημα.
Η προπαρασκευαστική πορεία προς τη δόξα
Γεννημένος στις 21 Μαρτίου του 1960 στο Σάο Πάολο της Βραζιλίας, δεν αποτελεί έκπληξη να καταγράψουμε ότι από μικρός ο Ayrton Senna Da Silva (Da Silva το επίθετο του πατέρα, Senna της μητέρας) είχε επιδείξει ιδιαίτερη αγάπη για τα αυτοκίνητα. Στη Βραζιλία –ως γνωστόν– Νο. 1 σπορ είναι το ποδόσφαιρο, όμως εκείνου την καρδιά γοήτευσαν το τιμόνι και η ταχύτητα. Προερχόμενος από εύπορη οικογένεια, γρήγορα κατάφερε να υλοποιήσει την έμφυτη αγάπη του για τα αυτοκίνητα και όντας μόλις 10 ετών πήρε το πρώτο του αγωνιστικό καρτ.
Fast forward 7 χρόνια μετά και ο νεαρός Senna κέρδιζε στους εθνικούς αγώνες καρτ της Βραζιλίας και προετοιμαζόταν για τον υπόλοιπο κόσμο. Ήταν η αρχή της εκτόξευσης, αφού το 1981 «ανέβηκε» κατηγορία μονοθέσιου, αγωνιζόμενος στο αγγλικό πρωτάθλημα της Formula Ford 1600, ενώ το 1983 έκανε το μεγάλο βήμα για τη Formula 3, κατακτώντας τον τίτλο. Μετά από αυτήν την πρώτη μεγάλη επιτυχία, πλήθος χορηγών και κατασκευαστών «έπεφταν» στα πόδια του για να αποσπάσουν την υπογραφή του, με δέλεαρ το «εισιτήριο» για την πρώτη κατηγορία της Formula (F1).
Η μυθική καριέρα
Τελικώς, οι συγκυρίες τον έφεραν στο δυναμικό της βρετανικής και άσημης Toleman-Hart (1984). Εξαρχής κατέθεσε τα διαπιστευτήριά του, με αποκορύφωμα τον αγώνα του υπό καταρρακτώδη βροχή στο Μονακό που έμεινε στην ιστορία ως «η τέλεια οδήγηση». Όταν οι άλλοι έκοβαν ταχύτητα με τα ελαστικά βροχής, αυτός συνέχιζε ακάθεκτος και πιο γρήγορος. Αυτός ήταν ο Senna… Έτσι, του δόθηκε και το παρατσούκλι “Rain Master”!
Γρήγορα το ταβάνι των δυνατοτήτων του ξεπέρασε τις προοπτικές που μπορούσε να του προσφέρει η Toleman και πήρε μεταγραφή στη Lotus. Η τριετία (1985-1987) της συνεργασίας τους, απέφερε μόλις 6 νίκες σε Grand Prix, αλλά και την παρθενική του pole position, καθώς και την 3η θέση στο πρωτάθλημα του ‘87. Αυτό το “finish” ήταν που οδήγησε τη McLaren-Honda στο να τον αποκτήσει, παρότι είχε ήδη στις τάξεις της το μέχρι πρότινος αντίπαλο δέος, Alain Prost. Ο Senna, αν και νεότερος, δεν θα πήγαινε κάπου ως «δεύτερος» οδηγός… Η εξαετία που ακολούθησε ήταν συναρπαστική. Ενδεικτικά, συνυπήρχαν Senna, Prost και Schumacher στις πίστες… Όαση! H δυναμική είσοδος της Williams Renault στους διαγωνιζόμενους κατασκευαστές μαζί με την αποχώρηση της Honda από το σχήμα με τη McLaren έφεραν ανακατατάξεις. Πρώτα, το «εκρηκτικό» δίδυμο Senna-Prost «έσπασε» το 1990, όταν ο δεύτερος πήγε στη Ferrari. Ο Senna παρέμεινε, φτάνοντας τα τρία πρωταθλήματα με τη McLaren (1988, 1990, 1991). Το 1994 ψάχνει κάτι καινούριο, «μετακομίζοντας» στη Williams. Μια συνεργασία που ξεκίνησε με όνειρα και τερματίστηκε άδικα…
Η «καταραμένη» πίστα της Imola
Η εμφατική είσοδος της Williams ήταν –μάλλον– πυροτέχνημα. Γρήγορα τα μονοθέσια της κρίθηκαν αδύναμα, ενώ και οι παρεμβατικές κινήσεις που έγιναν τα έκαναν ασταθή, με τον έμπειρο –πια– Senna να υπερβάλει εαυτόν για να είναι ανταγωνιστικός οδηγώντας τα. Οι αρχικές φιλοδοξίες του Senna για κυριαρχία απείχαν πολύ από την πραγματικότητα.
Και φτάνουμε στο GP του Σαν Μαρίνο το 1994. Η πίστα της Imola ήταν ανέκαθεν αμφιλεγόμενη. Εκείνη τη χρονιά δε, στις κατατακτήριες δοκιμές είχε ήδη σημειωθεί θανατηφόρο ατύχημα, με θύμα τον Αυστριακό Roland Ratzenberger. Οι αγώνες, όμως, μοιραία συνεχίστηκαν κανονικά… Εκκινώντας από την πρώτη θέση, ο Senna πήγαινε για τη νίκη. Όμως, δεν έφτασε ποτέ σ’ αυτήν. Στον 7ο γύρο το μονοθέσιό του ξέφυγε της πορείας του και διαγράφοντας ευθεία τροχιά έπεσε σε τοίχο με 233 χλμ/ώρα, σύμφωνα με τα στοιχεία τηλεμετρίας. Η σφοδρή σύγκρουση έκανε σμπαράλια το μονοθέσιο, με πολλαπλά τμήματα αυτού να διαπερνούν το κράνος του οδηγού, κόβοντας ακαριαία το νήμα της ζωής του Ayrton Senna, πάνω στη στροφή Tamburello. Σημειώνεται ότι μέσα στα συντρίμμια βρέθηκε μια αυστριακή σημαία. Ο Senna θα την ανέμιζε, μόλις περνούσε τη γραμμή του τερματισμού προς τιμήν του αδικοχαμένου φίλου του, Ratzenberger… Τα αίτια του ατυχήματος διερευνήθηκαν, η Williams μπήκε σε μια πολυετή δικαστική διαμάχη και τελικά απεφάνθη ότι η αστοχία στο μονοθέσιο οφειλόταν σε σπάσιμο της κολώνας του τιμονιού. Ο ίδιος είχε αιτηθεί μια τροποποίηση στη θέση του τιμονιού, αλλά στην πράξη αυτή εκτελέστηκε αμελώς από την ομάδα της Williams.
Η ανεκτίμητη κληρονομιά
Η απώλεια του Senna συνέτριψε όλο τον κόσμο. Στη Βραζιλία, όπου τελέστηκε και η κηδεία του, κηρύχθηκε τριήμερο πένθος. Αξιοσημείωτο ιστορικό γεγονός ήταν πως σ’ αυτήν παρέστη και ο αντίζηλός του –Prost– ο οποίος αργότερα θα δήλωνε ότι με τον θάνατο του Senna πέθανε και ένα δικό του κομμάτι και πως δε θα ξανακαθόταν ποτέ σε μονοθέσιο.
Όπως με όλα στη ζωή, αυτή συνεχίζεται. Εν προκειμένω, δεν είναι μόνο τα 3 πρωταθλήματα, οι 41 νίκες, τα βάθρα και οι pole positions. Ο “Beco”, όπως τον αποκαλούσαν οι οικείοι του, ήταν πολλά περισσότερα. Αποτελεί σύμβολο για τους Βραζιλιάνους και είδωλο-πρότυπο για εκατοντάδες νέους οδηγούς της F1. Και συνεχίζει να εμπνέει! Τα δυστυχήματα του 1994 συνέβαλαν τα μέγιστα στην ασφαλέστερη σχεδίαση των μονοθέσιων, με την εισαγωγή της συσκευής HANS λ.χ. (για τη στήριξη της κεφαλής του οδηγού μέσα στο κόκπιτ του μονοθέσιου) να είναι σημαντικότατη προσθήκη. Η δε πίστα της Imola έκλεισε και επανασχεδιάστηκε πολλάκις πριν ενταχθεί εκ νέου στο καλεντάρι της FIA (2019). Η αγαπημένη του McLaren, το 2018, παρήγαγε μια συλλεκτική έκδοση της P1 GTR εμπνευσμένη από τον Βραζιλιάνο. Η έντονη φιλανθρωπική δράση του Senna, που αποκαλύφθηκε μετά θάνατον, μετουσιώθηκε στην ίδρυση του Instituto Ayrton Senna, που μάχεται για την παροχή καλύτερης εκπαίδευσης σε παιδιά στη Βραζιλία.
Κλείνοντας, ας μνημονεύσουμε τις δηλώσεις του ιδίου και ας παραδειγματιστούμε: «Το σημαντικότερο είναι να είσαι ο εαυτός σου και να μην αφήνεις κανένα να σε βγάλει από την πορεία σου. Είναι σημαντικό να μαθαίνεις από τα λάθη σου και να βελτιώνεσαι».
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Άιρτον Σένα: Ο Θρύλος της Formula 1, longreads.sport24.gr, διαθέσιμο εδώ
- Formula1: Η κατάρα της Ίμολα επιβεβαιώθηκε – Η πίστα των μεγάλων απωλειών, tanea.gr, διαθέσιμο εδώ
