Του Θανάση Μάριζα,
Η δεδηλωμένη φιλοδοξία του Τριγώνου της Βαϊμάρης είναι να προωθήσει τη συνεργασία σε διασυνοριακά θέματα, ενισχύοντας, έτσι, όχι μόνο την τοπική αλλά και πανευρωπαϊκή συνοχή. Σε αυτή τη μορφή, η συνεργασία της Πολωνίας, της Γαλλίας και της Γερμανίας έχει πρόσφατα ανανεωθεί, με τις τρεις κυβερνήσεις να δίνουν έμφαση, κυρίως, στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας, μέσα στα πλαίσια του ρωσοουκρανικού πολέμου. Ωστόσο, το Τρίγωνο έχει, με τον τρόπο αυτό, παραβλέψει εξίσου φλέγοντα ζητήματα, όπως το φιλόδοξο έργο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας (Ε.Π.Σ.).
Η Γερμανία, η Γαλλία και η Πολωνία αντιπροσωπεύουν, συλλογικά, το 40% του πληθυσμού της Ε.Ε. Ευθύνονται, ως εκ τούτου, για το 47% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στην Ένωση. Οι ενεργειακές τους πολιτικές, πάντως, καθώς και τα όραματά τους προς μια «πράσινη» μετάβαση, συχνά συγκρούονται. Η Πολωνία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον άνθρακα, η Γαλλία συνεχίζει να δίνει προτεραιότητα στην πυρηνική ενέργεια και η Γερμανία διαχειρίζεται την απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο. Θεωρείται, έτσι, πως υφίσταται μια ευκαιρία για τις τρεις χώρες να αναγνωρίσουν τις δυνατότητές τους και να δημιουργήσουν ένα πιο φιλόδοξο σχέδιο, επεκτείνοντας τη συνεργασία για το κλίμα και φθάνοντας ένα βήμα πιο κοντά στην ολοκλήρωση της Ε.Π.Σ.
Εξάλλου, η πλειοψηφία των ψηφοφόρων στη Γερμανία, τη Γαλλία και την Πολωνία επιθυμεί μια φιλόδοξη δράση για το κλίμα, με ισχυρότερες πράσινες πολιτικές και εστίαση σε μια κοινωνικά δίκαιη μετάβαση. Οι τρεις χώρες θα μπορούσαν, έτσι, να συγκεντρώσουν τους ανάλογους πόρους, ώστε να λάβουν τα ανάλογα συλλογικά μέτρα και να συμβάλλουν σημαντικά στην επίτευξη των στόχων της Ε.Ε. Δεν είναι, ωστόσο, μόνο η Ένωση, αλλά και το Τρίγωνο που θα ωφεληθεί από ένα νέο, «πράσινο» θεμέλιο. Η Γερμανία, η Γαλλία και η Πολωνία κατέχουν καθοριστική θέση στη διαμόρφωση του βιομηχανικού τοπίου της Ε.Ε., όντας συλλογικά υπεύθυνες για το 43% της βιομηχανικής παραγωγής της. Εφαρμόζοντας μέτρα για τη στήριξη της μετάβασης του βιομηχανικού τομέα, όπως οι συμβάσεις άνθρακα και οι επιδοτήσεις για παραγωγή ευρωπαϊκών ηλεκτρικών αυτοκινήτων, καθιστούν την περιοχή τους νέο γεωπολιτικό κέντρο ενδιαφέροντος.
Για να επιτευχθεί, πάντως, κάτι τέτοιο, το Τρίγωνο θα πρέπει να ωθήσει την Ένωση να ανταποκριθεί στις ανάγκες για επενδύσεις ευνοϊκές προς το κλίμα. Η επιτάχυνση της εν λόγω δράσης απαιτεί, επίσης, την περαιτέρω ανάπτυξη μέτρων για την κοινωνική προστασία και συνοχή, διασφαλίζοντας μια κοινωνικά δίκαιη μετάβαση, μαζί με μακροπρόθεσμη κοινωνική αποδοχή. Η προορατικότητα δύναται να αποδειχθεί ζωτικής σημασίας, ειδικά για τους «απλούς» πολίτες και τα καθημερινά νοικοκυριά.
Εδώ εμφανίζεται ο κομβικός ρόλος του ενωσιακού Ταμείο Κοινωνικού Κλίματος (Social Climate Fund). Το τελευταίο αποτελεί, μεν, βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, δύναται να ενισχυθεί, δε, από περαιτέρω χρηματοδότηση και από τη δημιουργία ολοκληρωμένης σχετικής νομοθεσίας. Η Γερμανία, η Γαλλία και η Πολωνία έχουν την ευκαιρία να δώσουν το παράδειγμα, παρέχοντας τριημερή συγχρηματοδότηση και σχεδιάζοντας αντίστοιχα κοινωνικά μέτρα.
Έτσι, η Γερμανία και η Γαλλία, ως δύο αναντικατάστατα ισχυροί μοχλοί της Γηραιάς Ηπείρου, καθώς και η Πολωνία, ως παραδοσιακή «φωνή» επιρροής, στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, δύναται να σημαδέψουν τη χάραξη ενεργειακής πολιτικής, ενώνοντας τις δυνάμεις τους και προωθώντας μια βιώσιμη και, συνάμα, κοινωνικά δίκαιη δράση για το κλίμα. Με μια ανακατάταξη του ενωσιακού θεσμικού πλαισίου, μέσω των επικείμενων Ευρωεκλογών, αλλά και την Πολωνική Προεδρία της Ε.Ε., στο πρώτο μισό του επόμενου έτους, η χρονική συγκυρία φαίνεται να είναι κατάλληλη για ένα ανανεωμένο, «πράσινο» Τρίγωνο της Βαϊμάρης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Germany, Poland and France: Recasting a Green Weimar Triangle, Euractiv, διαθέσιμο εδώ
- Debunking the Backlash – Uncovering European Voters’ Climate Preferences, Jacques Delors Centre of Hertie School, διαθέσιμο εδώ
- Meeting of the Weimar Triangle countries – Ministers of Foreign affairs (Paris, 12th February 2024): Political declaration, German Federal Foreign Office, διαθέσιμο εδώ
- Social Climate Fund, European Commission, διαθέσιμο εδώ
