Της Ευθυμίας Γκαμπέση,
Η Πολιτική ορθότητα και το “cancel culture” παντρεύονται και κάνουν ένα παιδί: τη woke κουλτούρα, ή αλλιώς «κουλτούρα αφύπνισης». Αυτήν η έννοια αναφέρεται στην προσοχή και συνείδηση που οφείλουμε να έχουμε σε θέματα που άπτονται κυρίως της φυλετικής και κοινωνικής δικαιοσύνης και της αποδοχής και του σεβασμού των ατόμων και των δικαιωμάτων τους. Ο συγκεκριμένος όρος πρωτοεμφανίζεται τη δεκαετία του 2010 στις Ηνωμένες Πολιτείες και προέρχεται από αφροαμερικανικά αγγλικά, από το ρήμα “wake” που σημαίνει ξυπνάω.
Υποθάλπεται κυρίως στο ευρέως, πλέον, γνωστό κίνημα “Black Lives Matter” (BLM), με τόπο του εγκλήματος —μεταφορικά και κυριολεκτικά— τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Στην ουσία, πρόκειται για την εγρήγορση για φυλετικές προκαταλήψεις, στερεότυπα και διακρίσεις σε βάρος κοινωνικών ομάδων, μειονοτήτων, κοινοτήτων, αλλά και μεμονωμένων ατόμων. Αντιτάσσεται σθεναρά στη φυλετική αδικία, τις έμφυλες διακρίσεις, τον σεξισμό, τον ρατσισμό και την άρνηση δικαιωμάτων της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας. Εύκολα αντιλαμβάνεται, λοιπόν, κανείς ότι έχει υιοθετηθεί ως όρος από μέλη του πολιτικού χώρου της Αριστεράς.
Ωστόσο, η κριτική που έχει δεχθεί αυτό το ρεύμα δεν είναι αμελητέα. Ιδιαίτερα άτομα που ανήκουν στην “alt right” πλευρά ονειδίζονται αυτήν την «ξεχειλωμένη» θα λέγαμε αποδοχή και αναγνώριση, θέτοντας τους ίδιους στη θέση του θύματος και του θιγμένου υποκειμένου. Το κακό μπορεί να έχει διαφορετικό πρόσωπο, ανάλογα με την πλευρά στην οποία βρίσκεσαι. Η υποφαινόμενη έννοια είναι ιδιαίτερα δημοφιλής ανάμεσα στη νέα γενιά, με τη διαφοροποίηση και το χάσμα των γενεών να κάνει για άλλη μία φορά αισθητή την ιδεολογική απόσταση. Θεωρείται συνώνυμη έννοια του cancel culture και του δικαιωματισμού και έχει ταυτιστεί με την έννοια της προόδου. Σκοπός, μεταξύ άλλων, είναι η επιβεβαίωση των πεποιθήσεων, η αναγνώριση, η αποδοχή, το αίσθημα της ελευθερίας της έκφρασης. Η συνείδηση της ύπαρξης προβλήματος είναι αναμφίβολα απαραίτητη. Τα όρια, όμως, πολλές φορές γίνονται δυσδιάκριτα και εύκολα καταφεύγουμε στην υπερβολή, θολώνοντας τα νερά του αρχικού σκοπού, που δεν είναι άλλος από τη δικαιοσύνη.
Αυτή, συνεπώς, η συνεχής επαγρύπνηση μήπως δεν μας επιτρέπει να αφήσουμε το οτιδήποτε να «πέσει στο χαλί»; Πρέπει συνεχώς να βρίσκουμε ένα ψεγάδι, να θιγόμαστε και να το ανάγουμε στα όρια της «προσβολής» της ανθρώπινης ύπαρξης; Και οι προθέσεις μπορεί να είναι καλές, αλλά το αποτέλεσμα να διαταράσσει τις ισορροπίες. Ταινίες έχουν απαγορευτεί, τα περισσότερα αστεία δεν επιτρέπεται να λέγονται πια και οι σπουδές φύλου γνωρίζουν όλο και μεγαλύτερη άνθιση. Που σταματάει ο σεβασμός και που αρχίζει η παρεξήγηση με το παραμικρό;
Είναι ένα ερώτημα που δεν μπορεί να απαντηθεί ακόμη…
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Τι είναι το woke culture, reader.gr, διαθέσιμο εδώ.
- Η woke κουλτούρα και ο πολιτιστικός πόλεμος γύρω από αυτήν, epohi.gr, διαθέσιμο εδώ.
