Του Γιώργου Σαλπιγγίδη,
1986: Ο κόσμος πληροφορήθηκε έντρομος το γεγονός της έκρηξης ενός πυρηνικού εργοστασίου στο Τσερνόμπιλ της σημερινής Ουκρανίας — τότε Σοβιετική Ένωση. Η διαρροή της ραδιενέργειας θορύβησε τους επιστήμονες στη Γηραιά Ήπειρο ενώ και ο κόσμος τρομοκρατήθηκε από τις συνέπειες που θα είχε σε εκατομμύρια ανθρώπους και στο περιβάλλον.
Έδρα του πυρηνικού εργοστασίου ήταν η πόλη Pripyat στα βόρεια της σημερινής Ουκρανίας και περίπου 100 χιλιόμετρα από το Κίεβο. Η κατασκευή του τοποθετείται χρονικά το 1972, με σκοπό την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας για να τροφοδοτεί μεγάλο μέρος των πολιτών. Βάσει των σχεδίων που είχαν εκπονηθεί προβλέπονταν 12 συνολικά μονάδες, κάτι που εάν πραγματοποιούνταν θα κατέτασσε το εργοστάσιο πρώτο παγκοσμίως, αλλά τελικά δημιουργήθηκαν 4 μονάδες, με την ενέργεια που παρήγαγαν να είναι αρκετή για το 10% περίπου της ηλεκτρικής ενέργειας της Ουκρανίας — η κάθε μονάδα ήταν ικανή να παράξει 1.000 μεγαβάτ.
Η ολοκλήρωση της κατασκευής πραγματοποιήθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1970, με τον αντιδραστήρα Νο. 1 να τίθεται σε λειτουργία το 1977, τον επόμενο χρόνο ακολούθησε ο αντιδραστήρας Νο. 2, το 1981 ο Νο. 3 και ο Νο. 4 το 1983. Η αρχική του ονομασία ήταν Βλαντιμίρ Λένιν, αλλά τα επόμενα χρόνια θα μετονομαστεί σε Chernobyl Nuclear Power Plant (ChNPP).
Στα τέλη Απριλίου, όμως, του 1986 είχε σχεδιαστεί ένα πείραμα για να δουν σε ποια κατάσταση βρίσκονταν τα συστήματα ασφαλείας του πυρηνικού σταθμού. Έτσι οι εργαζόμενοι του εργοστασίου απενεργοποίησαν τους τρεις από τους τέσσερις σταθμούς και αφήνουν τον τελευταίο σε μειωμένη λειτουργία, το 7% της ισχύος του. Παρόλα αυτά, αυτό δεν αποδείχθηκε σώφρων επιλογή. Λίγο μετά από τη 01:00 τα ξημερώματα της 26ης Απριλίου εκρήξεις ακούγονται από τον 4ο αντιδραστήρα που έχουν ως αποτέλεσμα την καταστροφή του ατσάλινου καλύμματος του αντιδραστήρα που ζύγιζε 1.000 τόνους! Από το γεγονός αυτό πεθαίνουν ακαριαία 31 άνθρωποι, ενώ κατά τις επιχειρήσεις για τον περιορισμό της ραδιενέργειας και της αποκατάστασης της ζημιάς άλλοι 25.000 στρατιώτες και πολίτες υπολογίζεται ότι έχασαν τη ζωή τους, αν και πολλοί αμφισβητούν αυτά τα επίσημα στοιχεία ανεβάζοντας τον αριθμό στους 100.000.
Η έκθεση, όμως, των ανθρώπων στην ραδιενέργεια ήταν πολύ μεγαλύτερη, αφού ο ΟΗΕ σε έκθεσή του αναφέρει πως οι πολίτες που εκτέθηκαν σε επικίνδυνα ραδιενεργά στοιχεία ήταν περίπου 8,4 εκατομμύρια, με το περιβαλλοντικό κόστος για την ίδια την πόλη και τις γύρω περιοχές —φτάνοντας τα 150.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα— να είναι ανυπολόγιστες. Όπως ήταν φυσικό, η πόλη εγκαταλείφθηκε και σχεδιάστηκε μια σαρκοφάγος που θα κάλυπτε το εργοστάσιο και θα προστάτευε από τη διαρροή της ραδιενέργειας. Ο πλήρης καθαρισμός από τα επιβλαβή χημικά στοιχεία έχει προγραμματιστεί να ολοκληρωθεί έως το 2065, αποδεικνύοντας τα τραγικά αποτελέσματα που μπορεί να έχει η πυρηνική ενέργεια δίχως καλό προγραμματισμό και αυστηρότατα μέτρα ασφαλείας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Chernobyl disaster, britannica.com, Διαθέσιμο εδώ
- Test triggers nuclear disaster at Chernobyl, history.com, Διαθέσιμο εδώ
- Η καταστροφή του Τσερνόμπιλ, sansimera.gr, Διαθέσιμο εδώ
