Του Κώστα Πασχάλη,
Πριν λίγες μέρες, είδαμε να κλιμακώνεται η κατάσταση στη Μέση Ανατολή με την επίθεση drone και πυραύλων από το Ιράν προς το Ισραήλ. Ωστόσο, το Ισραήλ δεν έμεινε άπραγο, και ώρες μετά το μπαράζ έπληξε μια τοποθεσία βαθιά μέσα στον γειτονικό Λίβανο που, όπως λέει, χρησιμοποιούσε η Χεζμπολάχ, η υποστηριζόμενη από την Τεχεράνη παραστρατιωτική ομάδα που χρησιμοποιεί τη χώρα ως βάση από την οποία εκτοξεύει ρουκέτες προς το Ισραήλ.
Η νότια πόλη της Γάζας, Ράφα, είναι η τελευταία περιοχή που δεν έχει καταληφθεί στρατιωτικά και είναι εκεί όπου εκατοντάδες χιλιάδες Παλαιστίνιοι έχουν καταφύγει. Βέβαια, για να καταλάβουμε περισσότερο την κατάσταση, ας κάνουμε μια σύντομη ιστορική αναδρομή. Το 1979, ο φιλοδυτικός ηγέτης του Ιράν, Μοχάμεντ Ρέζα Σαχ, ο οποίος θεωρούσε το Ισραήλ σύμμαχο, απομακρύνεται από την εξουσία με Ισλαμική Επανάσταση που εγκαθιστά νέο θεοκρατικό καθεστώς με ιδεολογικό προσανατολισμό την αντίθεση στο Ισραήλ.
Το 1982, καθώς το Ισραήλ εισβάλλει στον Λίβανο, οι Φρουροί της Επανάστασης του Ιράν συνεργάζονται με άλλους σιίτες Μουσουλμάνους εκεί για να ιδρύσουν τη Χεζμπολάχ. Για το Ισραήλ, η οργάνωση ενόπλων θα αποτελέσει τον πιο επικίνδυνο αντίπαλο στα σύνορά του. Έναν χρόνο αργότερα, η υποστηριζόμενη από το Ιράν Χεζμπολάχ οργανώνει βομβιστικές επιθέσεις αυτοκτονίας για να εκδιώξει δυτικές και ισραηλινές δυνάμεις από τον Λίβανο. Τον Νοέμβριο, αυτοκίνητο γεμάτο εκρηκτικά εισέρχεται στο αρχηγείο του ισραηλινού στρατού. Το Ισραήλ αργότερα αποσύρθηκε από μεγάλο μέρος του Λιβάνου.
Η Αργεντινή και το Ισραήλ κατηγορούν το Ιράν και τη Χεζμπολάχ ότι βρίσκονται πίσω από τις βομβιστικές επιθέσεις αυτοκτονίας στην πρεσβεία του Ισραήλ στο Μπουένος Αϊρες το 1992 και σε εβραϊκό κέντρο στην πόλη το 1994, καθεμία από τις οποίες σκότωσε δεκάδες ανθρώπους. Το Ιράν και η Χεζμπολάχ αρνούνται την ευθύνη. Μια περίπου δεκαετία αργότερα, η αποκάλυψη ότι το Ιράν διαθέτει μυστικό πρόγραμμα εμπλουτισμού ουρανίου δημιουργεί ανησυχίες ότι προσπαθεί να κατασκευάσει πυρηνικό όπλο, κάτι που αρνείται. Το Ισραήλ ζητά σκληρά μέτρα κατά της Τεχεράνης.
Η ένταση κλιμακώνεται το 2006, όταν το Ισραήλ αντιμετωπίζει τη Χεζμπολάχ σε πόλεμο διάρκειας ενός μήνα στον Λίβανο, αλλά δεν είναι σε θέση να συντρίψει τη βαριά οπλισμένη οργάνωση. Λίγα χρόνια αργότερα, σε ομιλία του, ο Ανώτατος ηγέτης του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, αποκαλεί το Ισραήλ «επικίνδυνο και θανατηφόρο καρκίνο».
Το 2010, ο Stuxnet, κακόβουλος ιός υπολογιστή που εκτιμάται ευρέως ότι αναπτύχθηκε από τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ, χρησιμοποιήθηκε για επίθεση σε εγκαταστάσεις εμπλουτισμού ουρανίου στην πυρηνική τοποθεσία Natanz του Ιράν. Ήταν η πρώτη δημοσίως γνωστή κυβερνοεπίθεση σε βιομηχανικά μηχανήματα. Το 2018, ο Ισραηλινός Πρωθυπουργός, Μπέντζαμιν Νετανιάχου, χαιρετίζει την αποχώρηση του Προέδρου των Η.Π.Α., Ντόναλντ Τράμπ, από τη συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν με τις παγκόσμιες δυνάμεις, έπειτα από χρόνια πίεσης κατά της συμφωνίας, χαρακτηρίζοντας την απόφαση Τραμπ «ιστορική κίνηση». Παράλληλα, το Ισραήλ ισχυρίζεται ότι έπληξε ιρανικές στρατιωτικές υποδομές στη Συρία, όπου η Τεχεράνη υποστήριζε τον Πρόεδρο Μπασάρ αλ Ασάντ στον εμφύλιο πόλεμο, αφότου οι ιρανικές δυνάμεις εκεί εκτόξευσαν ρουκέτες προς τα κατεχόμενα από το Ισραήλ Υψίπεδα Γκολάν.
Το 2020, το Ισραήλ καλωσορίζει τη δολοφονία του Στρατηγού Κασέμ Σουλεϊμανί, Διοικητή των Φρουρών της Επανάστασης του Ιράν, σε επίθεση αμερικανικού μη επανδρωμένου αεροσκάφους στη Βαγδάτη. Το Ιράν αντεπιτίθεται με πυραυλικές επιθέσεις σε ιρακινές βάσεις που στεγάζουν αμερικανικά στρατεύματα. Περίπου 100 στρατιωτικοί των Η.Π.Α. τραυματίστηκαν. Παράλληλα, ο Πρόεδρος των Η.Π.Α., Τζο Μπάιντεν, και ο Ισραηλινός Πρωθυπουργός, Γιάιρ Λαπίντ, υπογράφουν κοινή δέσμευση να αντιταχθούν στα πυρηνικά όπλα του Ιράν σε επίδειξη ενότητας από τους δύο συμμάχους που διχάζονται ως προς τη διπλωματική αντιμετώπιση της Τεχεράνης.
Το εγχείρημα, μέρος της «Διακήρυξης της Ιερουσαλήμ» κατά την πρώτη επίσκεψη του Μπάιντεν στο Ισραήλ ως Προέδρου, έγινε μια ημέρα αφότου δήλωσε σε τοπικό τηλεοπτικό σταθμό ότι ήταν ανοιχτός στη χρήση βίας «έσχατης ανάγκης» κατά του Ιράν, μια προφανής κίνηση για την ικανοποίηση των εκκλήσεων του Ισραήλ για «αξιόπιστη στρατιωτική απειλή» από τις παγκόσμιες δυνάμεις.
Το αποκορύφωμα της έντασης ήρθε πριν λίγο καιρό, με τη φερόμενη ισραηλινή αεροπορική επιδρομή στο συγκρότημα της ιρανικής πρεσβείας στη Δαμασκό, η οποία σκοτώνει επτά αξιωματικούς των Φρουρών της Επανάστασης, συμπεριλαμβανομένων δύο Ανώτερων Διοικητών. Το Ισραήλ ούτε επιβεβαίωσε, ούτε αρνήθηκε την ευθύνη. Το Ιράν απαντά με μπαράζ drones και πυραύλων σε μία άνευ προηγουμένου άμεση επίθεση στο ισραηλινό έδαφος, στις 13 Απριλίου. Αυτό ώθησε το Ισραήλ να εξαπολύσει επίθεση στο ιρανικό έδαφος στις 19 Απριλίου.
Η αποκλιμάκωση θα πρέπει να είναι δεδομένη αν δεν θέλουμε να βρεθούμε σε έναν περιφερειακό πόλεμο και όχι μόνο. Η σκληροπυρηνική στάση των Ισραηλινών πολιτών σίγουρα δεν βοηθάει ούτε δίνει τη δυνατότητα στον Νετανιάχου να κινηθεί πιο διπλωματικά για την αποκλιμάκωση. Η ταπείνωση που υπέστησαν την 7η Οκτωβρίου έχει χαραχθεί βαθιά μέσα στις μνήμες των Ισραηλινών πολιτών και, όσο συνεχίζεται η αμφισβήτηση της δύναμης του Ισραήλ ή η προσπάθεια ταπείνωσής του, τόσο χειρότερες θα είναι οι εχθροπραξίες από την πλευρά του. Μια προσπάθεια αποκλιμάκωσης θα μπορούσε να γίνει και από την κυβέρνηση Νετανιάχου: να μπορέσει να ελέγξει όλο αυτό το πνεύμα μίσους που υπάρχει απ’ τον λαό του Ισραήλ προς τους Παλαιστίνιους, ώστε εν τέλει να μπορέσουμε να φτάσουμε σε καθοριστικό τέλος.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Το Ισραήλ επιτέθηκε στο Ιράν, Η Καθημερινή, διαθέσιμο εδώ
- After Iranian barrage, Palestinians brace for Israeli reaction, Politico, διαθέσιμο εδώ
