Της Νικόλ Καστόρα,
«Μ’ ακούς; Είν’ όλη μου η καρδιά κραυγή μόνο για σένα,
κι ετούτα εδώ είναι φιλιά σ’ ένα χαρτί γραμμένα,
που ακουμπούσαν στο στόμα σου, τώρα, το λατρεμένο!…»
Τελικά, μέχρι πού μπορεί να φτάσει κάποιος που αγαπά; Υπάρχουν όρια στην αγάπη; Και αν ναι, κάποιος που αιμορραγεί από έρωτα ως πότε θα αντέχει να αγαπά; Αν, λοιπόν, και εσείς αναρωτιέστε ή χρειάζεστε μια νότα ρομαντισμού στη μουντή και νοσηρή πραγματικότητα –που απνευστί βιώνουμε– δεν έχετε παρά να παρακολουθήσετε την ξεχωριστή παράσταση του «Συρανό». Και να είστε σίγουροι… πως θα σας μαγέψει!
Το έργο είναι κλασικό, γνωστό και αγαπημένο: τον 17ο αιώνα, στο Παρίσι, ζει ένας πολύ χαρισματικός άνδρας, ο Συρανό. Δεξιοτέχνης στο σπαθί και μαέστρος στα λόγια, καθώς με μια του και μόνο ρίμα, μπορεί να σε καθηλώσει! Κι όμως, ενώ φαίνεται πως δεν υστερεί σε τίποτα, έχει ένα… μεγάλο, μακρουλό και μυτερό ψεγάδι, τη μύτη του! Για αυτό, λοιπόν, ο Συρανό υποφέρει, αφού είναι παράφορα ερωτευμένος με τη Ρωξάνη, αλλά εξαιτίας της ασχήμιας του διστάζει να της το εξομολογηθεί. Βέβαιος πως λόγω της εμφάνισής του η Ρωξάνη ποτέ δεν θα τον αγαπήσει, αποφασίζει να της χαρίσει τον έρωτα υποδυόμενος τη φωνή του Κριστιάν.
Ο Κριστιάν είναι ένας πολύ εμφανίσιμος άνδρας που, όμως, δεν διαθέτει καμία απολύτως δεξιοτεχνία στα λόγια. Μόλις ο Συρανό μαθαίνει πως η Ρωξάνη είναι ερωτευμένη με τον Κριστιάν, αλλά όταν εκείνος ανοίγει το στόμα του τα καταστρέφει όλα, αποφασίζει να προτείνει στον Κριστιάν να γίνει ο ίδιος η φωνή του, προκειμένου να της εξομολογηθεί, έστω και στα κρυφά, το πόσο πολύ την αγαπά. Έτσι, κάτω από το παραθύρι της, όταν όλα είναι σκοτεινά και μόνο το φεγγάρι λούζει με το φως τη μορφή της, εκείνος της απαγγέλει λόγια αγάπης. Οι στίχοι του είναι τόσο μαγικοί και αισθαντικοί που τη συνταράσσουν. Μήπως τελικά η Ρωξάνη δεν έχει ερωτευτεί την όψη του Κριστιάν, αλλά αντίθετα, η ομορφιά της ψυχής του Συρανό την έχει κυριεύσει ολοκληρωτικά;
Το εγχείρημα του σκηνοθέτη, Γιώργου Νανούρη, είναι σίγουρα υψηλό, αφού το έργο αυτό έχει ανέβει πάρα πολλές φορές στο θέατρο από καταξιωμένους ηθοποιούς και με τεράστια επιτυχία. Παρόλα αυτά, ο Νανούρης κατορθώνει να δώσει τη δική του δεξιοτεχνική πινελιά, να πρωτοτυπήσει και εν τέλει να σημαδέψει το έργο με τη δική του υπογραφή. Σίγουρα τα φώτα, που επιμελείται ο ίδιος, αποτελούν τη μισή δραματουργία του έργου, καθώς παίζουν καθοριστικό ρόλο στη ροή της ιστορίας. Φώτα διάφανα και χρωματιστά, εναλλάσσονται μεταξύ τους, δίνοντας μια τελείως καινοτόμα αισθητική. Όταν, μάλιστα, κάτω από τους προβολείς βρίσκονται οι ηθοποιοί και το κοινό αντικρίζει τις μορφές τους σαν σκιές χωρίς να διακρίνει τα χαρακτηριστικά τους, οι ερμηνείες τους «φωτίζονται» και αναδεικνύονται με έναν μοναδικά καλλιτεχνικό τρόπο. Το ρομαντικό σκηνικό ενισχύεται από τον φωτισμένο πύργο του Άιφελ και την ξύλινη σκάλα, η οποία μεταμορφώνεται στο παραθύρι που ο Συρανό απαγγέλλει λόγια αγάπης στη Ρωξάνη, αν και γνωρίζει πως στο τέλος ο Κριστιάν θα σκαρφαλώσει στο παραθύρι της και θα γευτεί το φιλί της.
«Αισθάνεσαι κάτι από την καρδιά μου
που ανεβαίνει αθόρυβα κρυμμένη στη σκιά μου;…
Απόψε είναι όλα όμορφα, τερπνά και μαγεμένα!
Σ’ τα λέω αυτά και με ακούς – Εσύ! Ακούς εμένα!
Απίστευτο! Στο πιο τρελό, παράλογο όνειρό μου,
δεν θα το είχα ονειρευτεί! Το μέλλον το δικό μου
ποιο είναι τώρα; Ο θάνατος! Μιλώ κι ανατριχιάζεις!
Μες στις γαλάζιες φυλλωσιές, το νιώθω, τρεμουλιάζεις!»
Στο πρώτο μισό του έργου (μέχρι τη σκηνή στο παράθυρο) επικρατεί το κωμικό στοιχείο. Ο χορός των ανδρών τραγουδάει και χορεύει, δημιουργώντας ευθυμία και ζωντάνια στο έργο. Ειδικά στη σκηνή του ζαχαροπλαστείου είναι απολαυστικότατοι. Η σκηνή στο παράθυρο αποτελεί τομή στην παράσταση, καθώς ξεκινάει ένα δεύτερο μέρος, έντονα τραγικό και συναισθηματικό. Ο Ιάσονας Παπαματθαίου είναι επιβλητικός και απόλυτα ταιριαστός στον ρόλο του Κριστιάν. Η Λένα Παπαληγούρα εντυπωσιάζει για τον δυναμισμό, την ενσυναίσθηση και τη δραματικότητα με την οποία υποδύεται τη Ρωξάνη.
Όσο για τον Μιχάλη Σαράντη, σίγουρα μετά τη συνταρακτική του ερμηνεία, ο Συρανό θα συνοδεύεται για πάντα από το δικό του αποτύπωμα. Ο Σαράντης ανεβαίνει στη σκηνή σαν ανεμοστρόβιλος και παρασέρνει τους πάντες και τα πάντα στο διάβα του. Η γλυκύτητα με την οποία απαγγέλλει τους ψίθυρους ψυχής του Συρανό ανατριχιάζει το κοινό και αποδεικνύει, ακόμα και στον πιο κυνικό, πως η αληθινή αγάπη υπάρχει και πηγάζει μόνο από ζεστές και ευειδείς ψυχές. Σίγουρα, η σκηνή στο παράθυρο, αλλά και η εξομολόγησή του στο τέλος του έργου, αποτελούν την κορύφωση της παράστασης, ένα άνθος για την υποκριτική τέχνη!
Φυσικά, στη δεξιοτεχνική αυτή παράσταση συμβάλλει καθοριστικά η μοναδικά ποιητική μουσική του Βάιου Πράπα. Με μελωδία τρυφερή και τελείως ανατρεπτική, όπως συνηθίζει ο γνωστός συνθέτης, συνδυάζοντας ποικίλα όργανα και μουσικά είδη, κατορθώνει να δώσει ένα διαφορετικό «φως» στα συγκλονιστικά λόγια του έργου, καθώς επιτυγχάνει να ριζώσει τους στίχους στην καρδιά των θεατών.
«Ούτε για μια στιγμή, ποτέ, δεν σ’ άφησε η καρδιά μου,
και μες στην άλλη μου ζωή θα βρίσκεσαι κοντά μου,
θα ‘μαι αυτός που ατελείωτα σε είχε αγαπήσει…»
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Συρανό σε σκηνοθεσία του Γιώργου Νανούρη, youtube.com, διαθέσιμο εδώ.
- Συρανό, βίντεο – έκπληξη από την πρόβα, youtube.com, διαθέσιμο εδώ.
- Εντμόν Ροστάν «Συρανό ντε Μπεζεράκ» Έμμετρη ηρωική τραγωδία σε πέντε πράξεις, Μετάφραση-Διασκευή: Στρατής Πασχάλης από Κάπα Εκδοτική.
