Της Μαρίας Κουλούρη,
Η εύκολη απάντηση στο παραπάνω ερώτημα, πιθανότατα, είναι πως «καθόλου». Εδώ και πολλά χρόνια το επάγγελμα του εκπαιδευτικού έχει υποτιμηθεί εξαιτίας πολλών παραγόντων, χάνοντας σταδιακά τον όποιο σεβασμό διατηρούσε στο παρελθόν. Αυτό μπορεί να προκαλεί μόνο θλίψη και απογοήτευση, αφού ο χαρακτήρας του επαγγέλματος του εκπαιδευτικού θα έπρεπε να είναι ευχάριστος, καθώς αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα επαγγέλματα —αν όχι λειτουργήματα— της κοινωνίας, διαμορφώνοντας προσωπικότητες και αντιλήψεις ολόκληρων γενεών.
Γενικά, όταν το «αντικείμενο» της δουλειάς σχετίζεται με ανθρώπους και δη παιδιά και εφήβους, τότε υπάρχουν φύσει δυσκολίες, όπως η συνύπαρξη πολλών προσωπικοτήτων και οι συχνές διαφωνίες τους. Στο τέλος της ημέρας, όμως, όλοι όσοι ασχολούνται με αυτό θα έπρεπε να νιώθουν ευχάριστα, εφόσον δεν κατάφεραν να πουλήσουν κάποιο εμπόρευμα ούτε να κλείσουν κάποια συμφωνία, αλλά επικοινώνησαν με νεότερες γενιές μεταδίδοντάς τους αξίες και γνώσεις. Σήμερα κάτι τέτοιο συμβαίνει —δυστυχώς— σε πολύ μικρό ποσοστό. Οι δάσκαλοι και οι καθηγητές δε χαίρουν κανενός σεβασμού από την ελληνική κοινωνία.
Πρώτα απ’ όλα, η υποτίμηση των εκπαιδευτικών εκφράζεται από την αμοιβή τους. Αν και σε γενικότερα πλαίσια οι μισθοί της Ελλάδας δεν είναι καθόλου ικανοποιητικοί, αυτοί των εκπαιδευτικών, ιδιαίτερα του ιδιωτικού τομέα, καθορίζονται από νόμους ελεύθερης αγοράς και καταλήγουν σχεδόν ευτελείς. Για να μπορέσει ένας εκπαιδευτικός να συγκεντρώσει τα χρήματα που χρειάζεται, πρέπει να απασχολείται σε φροντιστήρια, κέντρα μελέτης και ιδιαίτερα μαθήματα σε καθημερινή βάση. Ο κορεσμός των εκπαιδευτικών, ιδιαίτερα της μέσης εκπαίδευσης, ενισχύει τους εργοδότες της ιδιωτικής εκπαίδευσης να προσφέρουν πενιχρή αμοιβή, υποτιμώντας τις σπουδές και την αξία των εκπαιδευτικών. Στον δημόσιο τομέα, ναι μεν ο μισθός είναι ικανοποιητικός, ωστόσο, όχι αυτός που αρμόζει, πόσο, μάλιστα, όταν σε άλλες χώρες της Ευρώπης ένας εκπαιδευτικός μπορεί να αμείβεται ακόμα και με μισθό τρεις φορές περισσότερο από τον αντίστοιχο της Ελλάδας. Επίσης, για έναν νεοδιόριστο εκπαιδευτικό που καλείται να εργαστεί μακριά από τον τόπο της μόνιμης κατοικίας του, ο μισθός του δημοσίου μάλλον μοιάζει με… «πρωταπριλιάτικο αστείο», αν αναλογιστούμε πως τα 2/3 των χρημάτων θα δαπανούνται κάθε μήνα για το ενοίκιο της οικίας του.
Πέραν των οικονομικών ζητημάτων, ένας εκπαιδευτικός στην Ελλάδα του 2024 καλείται να αντιμετωπίσει και την υποτίμηση που δέχεται ως προσωπικότητα από την κοινωνία συνολικά. Αρχικά, τα παιδιά στην πλειονότητά τους δε δείχνουν κανέναν σεβασμό προς εκείνους, είτε αγνοώντας τους επιδεικτικά είτε αντιμιλώντας τους. Και αν η αντιδραστική συμπεριφορά είναι ως έναν βαθμό δικαιολογημένη για τους εφήβους, για τα μικρότερα παιδιά ίσως προκαλεί εντύπωση, ειδικά αν λάβουμε υπόψη μας πως ο δάσκαλος σαν προσωπικότητα είναι ο πρώτος άνθρωπος-πρότυπο ύστερα από τους γονείς, επομένως θα περιμέναμε να δέχεται τον σεβασμό που δεχόταν παλαιότερα. Το γεγονός πως οι περισσότεροι γονείς είτε δεν ασχολούνται επαρκώς με τα παιδιά τους είτε τα υπερτιμούν εξαλείφοντας κάθε ίχνος αντικειμενικότητας και δικαίου, διαιωνίζει αντιλήψεις υποτίμησης προς τους εκπαιδευτικούς. Τέτοιο παράδειγμα αποτελεί το γεγονός πως παλαιότερα, όταν ένα παιδί δεν απέδιδε βαθμολογικά, ο γονέας έκανε σε εκείνο παρατήρηση, ενώ πλέον την παρατήρηση θα τη δεχτεί ο εκπαιδευτικός.
Εν κατακλείδι, αξίζει να σημειωθεί πως το επάγγελμα του εκπαιδευτικού είναι ένα από τα πιο σημαντικά, αλλά και τα πιο ψυχοφθόρα. Η κοινωνία θα έπρεπε να «φροντίζει» περισσότερο τους ανθρώπους που έχουν τη δυνατότητα να διαμορφώνουν γενιές και να μεταλαμπαδεύουν γνώσεις και αντιλήψεις της σύγχρονης εποχής, ξεπερνώντας τους αναχρονισμούς της εκπαίδευσης. Δεν είναι ούτε ένας «καθηγητάκος» ούτε μια «δασκαλίτσα» ούτε άνθρωποι που «τον μισό χρόνο κάθονται χωρίς να κάνουν κάτι».
