Της Δανάης Γαζή,
Στη σύγχρονη εποχή των εμπορικών συναλλαγών, η έννοια του επιχειρηματικού απορρήτου θα λέγαμε, ενδεχομένως, ότι κρατάει τα ηνία. Σαφέστερα, όπως δηλώνει και η ίδια η λέξη, το επιχειρηματικό απόρρητο είναι άμεσα συνυφασμένο με τη λειτουργία της επιχείρησης, καθώς προσδίδει σε αυτήν σημαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στην αγορά. Για αυτόν τον λόγο, μάλιστα, ο νομοθέτης έχει επιλέξει να προστατέψει τη μυστικότητα που εμπεριέχεται στην εκάστοτε πληροφορία που θεωρείται «απόρρητο» για μια επιχείρηση. Η προστασία, ωστόσο, που παρεχόταν έως σήμερα, καθώς και η ασαφής νομοθετική οριοθέτηση του απορρήτου οδηγούσαν σε ολοένα και αυξανόμενα περιστατικά παράβασης του απορρήτου.
Ο ενωσιακός νομοθέτης, λοιπόν, κατάφερε να δημιουργήσει έναν σαφή νομοθετικό ορισμό του εμπορικού απορρήτου, παρέχοντας παράλληλα επαρκή προστασία σε αυτό. Ειδικότερα, η Οδηγία 2016/943 της ΕΕ, η οποία εντάχθηκε στη χώρα μας μόλις το 2019 με τον ν.4605/2019, έθεσε τα απαραίτητα εφόδια προκειμένου να δημιουργηθεί ένα σύστημα αποτελεσματικής έννομης προστασίας. Ο νομοθέτης, δηλαδή, έχοντας ως απώτερο σκοπό την ομαλή λειτουργία της αγοράς οριοθέτησε σε ποιες περιπτώσεις επέρχεται παραβίαση του εμπορικού απορρήτου, πότε αυτή θεωρείται παράνομη και για ποιους λόγους εξαιρείται. Προέβλεψε, επίσης, τη χρήση ενδίκων μέσων προστασίας, όταν αυτά κρίνονται απαραίτητα, όπως προβλέπεται στο αρ. 6 της οδηγίας.
Παράλληλα, ο νομοθέτης παραμένοντας πιστός στην καίρια αρχή της αναλογικότητας τονίζει στο άρθρο 7 της οδηγίας ότι δε θα πρέπει σε καμία περίπτωση να γίνεται κατάχρηση του δικαιώματος προσφυγής ενώπιον των δικαστηρίων. Θα πρέπει με λίγα λόγια η διαδικασία που ακολουθείται, καθώς και τα μέσα που χρησιμοποιούνται ενώπιον του δικαστηρίου να τηρούν την αρχή της αναλογικότητας και να μη δημιουργούν εμπόδια μέσα στην αγορά. Τονίζοντας, λοιπόν, ο νομοθέτης τη σημασία που φέρει η δικαστική αντιμετώπιση του ζητήματος, καθώς και τις δυσκολίες που συναντώνται σε αυτό, προβλέπει στο άρ. 10 την περίπτωση των προσωρινών μέτρων. Πρόκειται κατ’ ακρίβειαν για μέτρα που λαμβάνονται κατά του παραβάτη και έχουν προσωρινή ισχύ, όπως είναι η προσωρινή παύση κυκλοφορίας των προϊόντων ή η απαγόρευση αποκάλυψης του απορρήτου κ.λπ.
Επιπρόσθετα, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η σκέψη 33 του προοιμίου της Οδηγίας 2016/943 ΕΕ, με την οποία τονίζεται η ανάγκη συνεργασίας των κρατών-μελών, προκειμένου να καταστεί πιο αποτελεσματική η προστασία του εμπορικού απορρήτου. Σαφέστερα, ο νομοθέτης στην προσπάθειά του να επιτύχει τον στόχο μιας ασφαλούς και υγιούς αγοράς, αναφέρει ότι προκειμένου να αποφευχθούν τα φαινόμενα παραβίασης του απορρήτου, αλλά και να αποκατασταθεί πλήρως η ζημία του δικαιούχου, θα πρέπει να υπάρξει συνεργασία μεταξύ των κρατών. Θα πρέπει, δηλαδή, να δημιουργηθεί ένα σύστημα ανταλλαγής πληροφοριών, ώστε τα κράτη να λαμβάνουν κοινές αποφάσεις ως προς την ενιαία αντιμετώπιση ενός ζητήματος παράβασης.
Τέλος, αρκετά σημαντική είναι η ρύθμιση του αρ. 14 της οδηγίας, καθώς προβλέπεται η παροχή αποζημίωσης στον ζημιωθέντα από τον παραβάτη. Βέβαια, οι αρμόδιες δικαστικές αρχές έχουν τη διακριτική ευχέρεια να αποφασίσουν τόσο ως προς το ύψος της αποζημίωσης που θα καταβληθεί όσο και ως προς τυχόν εξαιρέσεις που μπορούν να προβλεφθούν σε περίπτωση που συντρέχουν λόγοι δημοσίου συμφέροντος. Ακόμη, καίριας σημασίας αποτελεί και το γεγονός της δημοσίευσης των δικαστικών αποφάσεων σχετικά με την παράβαση απορρήτου, καθώς οι αρμόδιες αρχές θα πρέπει να μεριμνούν ιδιαιτέρως όσον αφορά το απόρρητο της πληροφορίας, αφού η μυστικότητα αυτή καθαυτή είναι που προστατεύεται.
Συμπερασματικά, λαμβάνοντας υπόψη όλα τα ανωτέρω, εύκολα προκύπτει το συμπέρασμα ότι η Οδηγία 2016/943 ΕΕ συνιστά μια πρώτη προσπάθεια αποτελεσματικής προστασίας του εμπορικού απορρήτου. Ο νομοθέτης, έχοντας ως στόχο τη διασφάλιση της ομαλής λειτουργίας της αγοράς, παρακινεί τα κράτη-μέλη να υιοθετήσουν έναν κοινό ορισμό του εμπορικού απορρήτου προκειμένου να καθίσταται πιο εύκολη τόσο η συνεργασία τους όσο και η αποτελεσματική προστασία του απορρήτου. Προβλέπει, επίσης, τη δημιουργία ενός δίκαιου συστήματος παροχής έννομης προστασίας, θέτοντας ως εχέγγυα την αρχή της αναλογικότητας, καθώς και την προστασία του δημοσίου συμφέροντος. Προκύπτει, πάντως, ότι με την πάροδο των χρόνων και λόγω της τεχνολογίας το επιχειρηματικό απόρρητο θα λαμβάνει όλο και μεγαλύτερες νομικές διαστάσεις.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Οδηγία (EE) 2016/943 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 8ης Ιουνίου 2016, περί προστασίας της τεχνογνωσίας και των επιχειρηματικών πληροφοριών που δεν έχουν αποκαλυφθεί (εμπορικό απόρρητο) από την παράνομη απόκτηση, χρήση και αποκάλυψή τους, διαθέσιμη εδώ
