Της Καλλιόπης Μπεκίρη,
Το έναυσμα των πολιτικών διαδικασιών για τη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ενοποίησης δόθηκε μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στο μεταπολεμικό αυτό διάστημα, κλιμακώθηκε το αίσθημα της διασφάλισης της ειρήνης μεταξύ των κρατών, καθώς είχε αμβλυνθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών προς το εκάστοτε έθνος-κράτος. Η ευρωπαϊκή ήπειρος επιδίωξε να οικοδομήσει ειρήνη και συνεργασία μεταξύ των κρατών της. Η βασική ιδέα της ευρωπαϊκής ενοποίησης ήταν να διαμορφωθεί μια κοινότητα, όπου οι χώρες θα συνεργάζονταν οικονομικά και πολιτικά, προκειμένου να αποφευχθούν ενδεχόμενες πολιτικές συγκρούσεις. Με τη Συνθήκη των Παρισίων, που υπογράφηκε στις 18 Απριλίου του 1951 και θεσμοθετούσε την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα (Ε.Κ.Α.Χ.), καθώς και, στη συνέχεια, με τη Συνθήκη της Ρώμης (25 Μαρτίου 1957), όπου θεσμοθετήθηκαν η Ε.Ο.Κ. και η Ε.Κ.Α.Ε., ο σκοπός ήταν να διαμορφωθεί ένα αρχικό πλαίσιο ευρωπαϊκού ομοσπονδισμού.
Η συσπείρωση των ευρωπαϊκών κρατών και η οικονομική τους αλληλεξάρτηση φαίνεται να ήταν οι παράγοντες που οδήγησαν στην ίδρυση της Ε.Κ.Α.Χ., ενώ, για την περαιτέρω ανάπτυξη αυτού του πολιτικού μορφώματος, κρίθηκε απαραίτητη η ενοποίηση των ευρωπαϊκών κοινοτήτων και σε άλλους τομείς. Στο πλαίσιο αυτής της ενοποίησης, λοιπόν, ιδρύθηκε αργότερα η Ε.Ο.Κ., αλλά και η Ε.Κ.Α.Ε. Το επόμενο βήμα, το οποίο θα μπορούσε να θεωρηθεί ως συνέχεια της επιδιωκόμενης ενοποίησης, ήταν η δημιουργία ενός κοινού Ευρωπαϊκού Στρατού. Η απόφαση αυτή έγινε πράξη, έπειτα από πρόταση του Γάλλου Πρωθυπουργού René Pleven, το 1950, για δημιουργία της Ευρωπαϊκής Αμυντικής Κοινότητας (Ε.Α.Κ.). Η πρόταση αυτή έγινε δεκτή και επικυρώθηκε με υπογραφή της Συνθήκης Ίδρυσης της Ε.Α.Κ. στο Παρίσι, στις 27 Μαΐου του 1952, από τα έξι κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα.
Μια ακόμα διαδικασία επέκτασης της ενοποίησης ήταν η Συνθήκη Συγχώνευσης των εκτελεστικών οργάνων των ευρωπαϊκών κοινοτήτων, η οποία υπογράφηκε το 1965. Προέβλεπε τη συγχώνευση των εκτελεστικών οργάνων και τη δημιουργία μιας κοινής υπερεθνικής επιτροπής, για όλες τις Ευρωπαϊκές Κοινότητες. Εκτός από αυτόν τον κοινό θεσμό, όριζε και ένα ενιαίο Συμβούλιο Υπουργών διακυβερνητικής συνεργασίας, το οποίο θεσπίστηκε να λειτουργεί, παράλληλα, με την ήδη ενεργή Κοινή Συνέλευση, η οποία, το 1962, ονομάστηκε Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Σύμφωνα, λοιπόν, με τις παραπάνω συνθήκες, σκιαγραφήθηκε η πορεία της Ευρωπαϊκής Ενοποίησης, όπου ο απώτερος σκοπός της ήταν η προώθηση της ειρήνης, της οικονομικής ανάπτυξης και της συνεργασίας μεταξύ των χωρών της Ευρώπης.
Η Ευρωπαϊκή Ενοποίηση συνάντησε πολλά εμπόδια, κατά την προσπάθεια εφαρμογής της. Δεν ήταν μια εύκολη διαδικασία, αλλά μια ατέρμονη προσπάθεια επίλυσης προβλημάτων που ανέκυπταν διαρκώς. Δεν ήταν παράλογο, βέβαια, να υπάρχουν συνεχώς προβλήματα, καθώς πρόκειται για μια συνύπαρξη κρατών, έπειτα από μια ταραχώδη περίοδο, που άφησε ως κληρονομιά την έλλειψη εμπιστοσύνης και το αίσθημα της επιβολής ισχύος έναντι των χωρών. Όπως είχε διατυπώσει και ο εμπνευστής αυτής της ιδέας, Robert Schuman, το 1950, «Η Ευρώπη δε θα δημιουργηθεί ως δια μαγείας, ούτε με βάση ένα γενικό σχέδιο. Θα οικοδομείται με συγκεκριμένα επιτεύγματα που, πρώτα, θα δημιουργήσουν μια πραγματική αλληλεγγύη». Ωστόσο, το όραμα της Ευρωπαϊκής Ενοποίησης δεν αφέθηκε ποτέ, καθώς πάντα υπήρχαν άνθρωποι που υπερασπίζονταν τη διαφύλαξη αυτού του ιδανικού. Συνεπώς, αυτή η ενοποιητική διαδικασία πήρε μορφή και έγινε πράξη, ενώ διαφαίνεται πως έχει συνδράμει και στην έμπρακτη βελτίωση της ζωής του ευρωπαίου πολίτη.
