Της Μαρίας Αλμασίδου,
1755: Γεννήθηκε στο Λονδίνο ο Τζέιμς Πάρκινσον, που ανακάλυψε και έδωσε το όνομά του στην ασθένεια πάρκινσον. Ο Πάρκινσον υπήρξε ιδιαίτερα πολυμαθής, τρέφοντας ενδιαφέρον για την παλαιοντολογία, τη γεωλογία, αλλά και την πολιτική. Το 1794 έγινε δεκτός ως χειρουργός και φαρμακοποιός στο σωματείο του Λονδίνου.
Ο Πάρκινσον ήταν αναγνωρισμένος στην εποχή του, όχι, όμως, για τις ανακαλύψεις του, αλλά για τη διασπορά ιατρικών πληροφοριών και για την έρευνά του στη γεωλογία. Σε μία εποχή που μόνο οι πλούσιοι είχαν τη δυνατότητα να συμβουλευτούν γιατρούς, ο Πάρκινσον δούλεψε σκληρά για να μεταφέρει βασικές πληροφορίες σχετικά με την περίθαλψη σε όποιον μπορούσε να διαβάσει.
Έγραψε πολλά ιατρικά άρθρα, βιβλία αλλά και φυλλάδια. Αναφέρθηκε σε θέματα, όπως τη φροντίδα και διατροφή των παιδιών, τον θηλασμό και τη θρεπτική του αξία, πώς να αναγνωρίσει και να αντιμετωπίσει κανείς τη λύσσα και την επιληψία, τη σημασία της προσωπικής υγιεινής κ.ά. Ήταν κατά πολλούς ένας άνθρωπος πολυπράγμων, ο οποίος εργαζόταν ως φυσικός και φαρμακοποιός πολλές ώρες, ταξίδευε σχεδόν κάθε μέρα, προκειμένου να επισκεφθεί άρρωστους ασθενείς, ενώ το βράδυ μελετούσε εντατικά.
Το πιο χαρακτηριστικό ίσως στοιχείο του ήταν η παρατηρητικότητά του. Η μελέτη του στην πάθηση που ο ίδιος ονόμασε «τρέμουλο» και στην πορεία πήρε το όνομά του προέκυψε όταν παρατήρησε ότι τρεις ηλικιωμένοι άγνωστοι σ’ αυτόν άντρες δυσκολεύονταν στην κίνηση. Παρατήρησε, επίσης, ότι περπατούσαν καμπουριάζοντας και γέρνοντας μπροστά. Συστήθηκε σ’ αυτούς τους άντρες και τους έκανε μία σειρά από ερωτήσεις όπως: Πόσον καιρό είχαν το τρέμουλο αυτό στο χέρι, αν το είχαν και κατά τη διάρκεια του ύπνου, τι προκάλεσε την πάθηση αυτή, πότε ξεκίνησε η δυσκολία στην ομιλία τους, αν χειροτέρευαν τα συμπτώματα με την κατανάλωση αλκοόλ, τι άλλα συμπτώματα παρουσίαζαν, αν υπήρχε κάποια κληρονομικότητα και, τέλος, αν υπήρχε κάτι που να περιορίζει τα συμπτώματα αυτά.
Μέσα από τις ερωτήσεις αυτές και δίνοντας μεγάλη βάση στις απαντήσεις των τριών αυτών ανδρών, ο Πάρκινσον κατάφερε να σκιαγραφήσει ένα εξαιρετικά ακριβές προφίλ των ανθρώπων που έπασχαν από τη συγκεκριμένη ασθένεια. Στο παρελθόν και άλλοι ειδικοί είχαν παρατηρήσει ασθενείς με τα συμπτώματα που περιέγραφε ο Πάρκινσον, ωστόσο τους είχαν αντιμετωπίσει σαν μεμονωμένα ιατρικά φαινόμενα.
Ο Πάρκινσον έκανε, επίσης, την ιδιοφυή παρατήρηση ότι τα διάφορα αυτά συμπτώματα μπορεί να είναι παραδείγματα της ίδιας εξελισσόμενης ασθένειας. Η διαπίστωση ότι στην πραγματικότητα πρόκειται για μία ασθένεια και όχι για διαφορετικά περιστατικά όπως αντιμετωπίζονταν στο παρελθόν, συνέβαλλε στην κατανόηση της πάθησης και στην προσπάθεια εύρεσης θεραπείας. Σε ηλικία 62 ετών δημοσίευσε το Μία μελέτη στο τρέμουλο. Γνώριζε την ανεπάρκεια του όρου «τρέμουλο», διότι το σύμπτωμα αυτό δεν ήταν πάντα παρόν σε όλους τους ασθενείς που εξέτασε κι επίσης γνώριζε ότι όσο προχωρούσε και εξελισσόταν η ασθένεια, έκαναν την εμφάνισή τους κι άλλα συμπτώματα.
Πλέον είναι γνωστό ότι στα συμπτώματα της ασθένειας αυτής συγκαταλέγονται και συμπτώματα που δεν αφορούν απαραίτητα τη δυσκολία κίνησης. Τέτοια είναι δυσκολία στον ύπνο και το ξύπνημα, αλλαγές διάθεσης, πόνος, γνωστική δυσλειτουργία κ.ά. Τα συμπτώματα αυτά μπορούν να επηρεάσουν συν τοις άλλοις την καθημερινότητα του ασθενή. Παρά τη σημασία τους, πολλές φορές τα συμπτώματα αυτά αγνοούνται, αν και ο ίδιος ο Πάρκινσον είχε κάνει λόγο στο έργο του για τη σημασία τους.
Ο Πάρκινσον δε βρήκε θεραπεία για την ασθένεια αλλά ήλπιζε ότι η δημοσίευση της μελέτης του, θα ενέπνεε κι άλλους μελετητές ώστε να βρεθεί θεραπεία, κάτι που ξεκίνησε το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα. Παρόλα αυτά, 200 χρόνια μετά τη δημοσίευση της μελέτης του και με πολύ πιο εξελιγμένη τεχνολογία στη σύγχρονη ιατρική, η διάγνωση της ασθένειας παραμένει κλινική. Πολλά από τα χαρακτηριστικά που ο Πάρκινσον είχε περιγράψει συνεχίζουν να υποστυλώνουν τη διαγνωστική διαδικασία. Χωρίς αποτελεσματική θεραπεία, οι έρευνες έχουν δείξει ότι τα επόμενα διακόσια χρόνια θα σημειωθεί μεγάλη έξαρση της ασθένειας. Η δημοσίευση του Πάρκινσον συν τοις άλλοις απέδειξε τη σημασία της εμπάθειας με τους ασθενείς, ενώ τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξε εξακολουθούν να έχουν καίρια σημασία για την ιατρική.
Σ’ αυτό το σημείο πρέπει να αναφερθεί ότι ο ίδιος ο Πάρκινσον δεν έδωσε ποτέ το όνομά του στην ασθένεια. Η σύνδεση με το όνομά του προέκυψε το 1872, όταν ο Γάλλος νευρολόγος Jean – Martin Charcot διάβασε τη δημοσίευση του Πάρκινσον και αντιλήφθηκε τη σημασία της. Αναφέρθηκε στην ασθένεια ως ασθένεια του Πάρκινσον και έκτοτε το όνομα παρέμεινε, θυμίζοντας την τόσο μεγάλη συνεισφορά του Πάρκινσον στην ιατρική και κατά συνέπεια στην ανθρωπότητα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Peter G. Beidler, “Who Was James Parkinson?”, apdaparkinson.org, Διαθέσιμο εδώ
- 200 Years of Parkinson’s disease: what have we learnt from James Parkinson?, academic.oup.com, Διαθέσιμο εδώ
