Του Κωνσταντίνου Γκότση,
Το χρηματοοικονομικό σύστημα της Κίνας από αρωγός (ραγδαίας) ανάπτυξης όλα αυτά τα χρόνια έχει γίνει ένα μεγάλο και επίπονο «αγκάθι» για την οικονομία, που από την εποχή της έξαρσης του Covid-19, παρά τις πρόσκαιρες ανακάμψεις της, βρίσκεται σε συνεχή περιδίνηση. Αυτό συμβαίνει διότι το χρηματοδοτικό της σύστημα έχει διαστρεβλωθεί σε μεγάλο βαθμό και έχει συσσωρεύσει υψηλό χρέος, μεγάλο μέρος του οποίου είναι χαμηλής πιστοληπτικής αξιολόγησης.
Πολλές κινεζικές τράπεζες υπέστησαν μη αναμενόμενες ζημιές ή σημαντικές απρόβλεπτες μειώσεις στην κερδοφορία τους την περσυνή χρονιά, που οφειλόταν σε κακής απόδοσης δάνεια και διάβρωσης των ισολογισμών τους με μη εξυπηρετούμενα δάνεια (N.P.Es), γνωστά ως «κόκκινα» δάνεια. Ωστόσο, αυτά τα δάνεια δεν αποτελούν ένα πρόσφατο φαινόμενο στην κινεζική αγορά, απλά, μέχρι τώρα, οι τράπεζες κατάφερναν να τα «κρύβουν» από τους επενδυτές και, ευρύτερα, τους stakeholders μέσω συμφωνιών που έκλειναν με εταιρείες διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων.
Ειδικότερα, πουλούν αυτά τα κακής ποιότητας δάνεια οι τράπεζες σε αυτές τις εταιρείες, με αντάλλαγμα να λάβουν δανεισμό για τις επενδυτικές τους δραστηριότητες. Οι συμβάσεις που έχουν συναφθεί μεταξύ τραπεζών και εταιρειών διαχείρισης κεφαλαίων περιλαμβάνουν προϋποθέσεις που επιτρέπουν στις δεύτερες να αποφεύγουν τους πιστωτικούς κινδύνους των επισφαλών δανείων που αγοράζουν. Οι ρήτρες εμπιστευτικότητας εμποδίζουν αυτές τις ρυθμίσεις να αποκαλυφθούν, μερικές φορές ακόμη και στα δικαστήρια.
Τέτοιες πρακτικές απόκρυψης τη μη εξυπηρετούμενων δανείων στην Κίνα είχαν ξεκινήσει ήδη από μία δεκαετία πίσω, όπου παραπλανούσαν τις ρυθμιστικές αρχές για την ποιότητα των δανείων που κατείχαν. Η ανακάλυψη τέτοιων δανείων αποδυναμώνει τους ισολογισμούς των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, καθώς αναγκάζονται να χρησιμοποιούν κεφάλαια για να προβλέψουν μελλοντικά επισφαλή χρέη, γεγονός που με τη σειρά του καθιστά πιο δύσκολο για την κυβέρνηση να κατευθύνει οικονομική στήριξη σε ευνοημένες βιομηχανίες για την επιδίωξη άλλων στόχων πολιτικής. Ορισμένες αποκαλύψεις θα συμβούν νόμιμα καθώς οι τοπικές κυβερνήσεις ανακεφαλαιοποιούν τις τράπεζες, αντλώντας κεφάλαια για να μπορέσουν να συνεχίσουν να διαγράφουν επισφαλείς οφειλές.
Για τις ρυθμιστικές αρχές μπορεί να φαίνεται ότι οι τράπεζες που συμμετέχουν σε τέτοιες συναλλαγές λύνουν τα προβλήματα του επισφαλούς χρέους τους που κατέχουν, στην πραγματικότητα, όμως, τα κρύβουν. Αποτέλεσμα αυτών των τακτικών είναι η συσσώρευση πολλών μη εξυπηρετούμενων δανείων στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της χώρας, κάτω από τη «μύτη» των ρυθμιστικών αρχών. Τελευταία μόνο έχουν αντιληφθεί την κατάσταση οι αρχές και έχουν βγει στην «αντεπίθεση», επιβάλλοντας κυρώσεις και πρόστιμα σε πλειάδα κινεζικών τραπεζών για κακοδιαχείριση των πιστώσεων.
Η Εθνική Διοίκηση Δημοσιονομικού Κανονισμού, μια νεοιδρυθίσα ρυθμιστική αρχή του κινεζικού τραπεζικού συστήματος, έχει επιβάλει περισσότερες από 20 ποινές από πέρυσι, όταν και δημιουργήθηκε. Η αυξημένη επιτήρηση μπορεί, εν μέρει, να αποδοθεί στη μεγαλύτερη προσοχή της νέας ρυθμιστικής αρχής, η οποία έχει ενισχυμένες δυνατότητες σε σχέση με παλαιότερες αρχές ή άλλες υπάρχουσες αρχές. Η εποπτεία των τραπεζών είχε κατανεμηθεί μεταξύ πολλών υπηρεσιών, επιτρέποντας τη διαφθορά και δημιουργώντας κενά στην εποπτεία, γεγονός που συνέβαλε στην κατάρρευση αρκετών τραπεζών από το 2019 και έπειτα.
Η κατάσταση με τα επισφαλή δάνεια και τη επισήμως μη εξυπηρετούμενα δάνεια έχει επιδεινωθεί με την κρίση ακινήτων που ξέσπασε στη χώρα και πλήττει ιδιαίτερα τις μικρές, επαρχιακές τράπεζες που από πριν κατέγραφαν χαμηλό ρυθμό ανάπτυξης.
Συνολικά, 31 τράπεζες ανέφεραν αύξηση 9,83% των επισφαλών χρεών ακινήτων το 2023, στα 291,2 δισεκατομμύρια γιουάν. Έξι από αυτά ανέφεραν τριψήφια ποσοστιαία αύξηση των ξένων δανείων, ενώ 17 κατέγραψαν μονοψήφια έως διψήφια αύξηση. Οι συνολικές επισφαλείς απαιτήσεις, συμπεριλαμβανομένων των εταιρικών και των ατομικών δανείων, αυξήθηκαν κατά 4,19% στις 31 τράπεζες στα 2,4 τρισεκατομμύρια γιουάν.
Τα αποτελέσματα των εισηγμένων τραπεζών υποδηλώνουν την πίεση που αντιμετωπίζουν πολλές μη εισηγμένες, μικρότερες τράπεζες, αφού μερικοί από τους μεγαλύτερους προγραμματιστές κατασκευαστικών έργων που συνδέονται με το κράτος άρχισαν να παραδέχονται την οικονομική αστάθεια εν μέσω της πτώσης των πωλήσεων ακινήτων. Επίσης, η αυξανόμενη πίεση έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τις αισιόδοξες δηλώσεις μεγάλων εθνικών τραπεζών, οι οποίες δήλωσαν πρόσφατα ότι αναμένουν θετικές ενδείξεις για τη ζήτηση και την κατεύθυνση της οικονομίας, απηχώντας την αισιοδοξία της ηγεσίας του Κομμουνιστικού Κόμματος.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- More Chinese banks need to take a hard stance on easy loans, ft.com, διαθέσιμο εδώ
- China’s banks have a bad-debt problem, economist.com, διαθέσιμο εδώ
- China’s property crisis hits small regional banks harder than big players, asia.nikkei.com, διαθέσιμο εδώ
