Της Ιωάννας Τσούκλα,
Αμφιβόλου βεβαιότητας είναι η ραγδαία ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών παράλληλα με τις εκ βάθρων μεταβολές στην καθημερινότητα. Έως τώρα τη βασική νομοθεσία για τις δραστηριότητες ενός εμπόρου αποτελεί ο Εμπορικός Νόμος μαζί με τα λοιπά νομοθετήματα που, όντας παραφυάδες, κάλυπταν πλήρως ζητήματα στο εμπόριο. Υπολογίζοντας, λοιπόν, ότι σύμφωνα με την νομοθεσία έμποροι είναι όσοι «μετέρχονται πράξεις εμπορικάς και κύριον επάγγελμα έχουν την εμπορίαν», εύλογο είναι να σκεφτεί κανείς πώς ορίζεται ο έμπορος και τι ισχύει στις συναλλαγές του, όταν δραστηριοποιείται και στο διαδικτυακό χώρο και τι πλέγμα νομοθετημάτων καλείται να καλύψει ο εκάστοτε νομικός. Η εποχή των νέων τεχνολογιών συνθέτει ρηξικέλευθα δεδομένα στο εμπόριο έχοντας δημιουργήσει ήδη ταχύτατα βήματα στα e-shops (ηλεκτρονικά καταστήματα), Business to Business (επιχείρηση προς επιχείρηση), Consumer to Business (Καταναλωτής προς επιχείρηση) και πολλούς άλλους τύπους ηλεκτρονικών επιχειρήσεων.
Εν ολίγοις, το ηλεκτρονικό εμπόριο (e-commerce) καλύπτει οποιαδήποτε μορφή επιχειρηματικής ή μη συναλλαγής που εκτελείται με τη χρήση τεχνολογίας πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών. Η Οδηγία 2000/31/ΕΚ, η οποία ενσωματώθηκε στο ελληνικό δίκαιο με το Προεδρικό Διάταγμα 131/2003, θεσπίζει κανόνες-πρότυπα στην Ευρωπαϊκή Ένωση για μία σειρά από θέματα που αφορούν το ηλεκτρονικό εμπόριο. Οι ηλεκτρονικές υπηρεσίες που καλύπτονται από τις διατάξεις της Οδηγίας περιλαμβάνουν υπηρεσίες ειδήσεων, πωλήσεις κάθε είδους, διαφημίσεις, υπηρεσίες και χρηματοδοτήσεις των ανωτέρω. Οι κυβερνήσεις των κρατών μελών οφείλουν να εξασφαλίζουν ότι οι επιχειρηματίες δημοσιεύουν βασικές πληροφορίες για τις δραστηριότητές τους (όνομα, διεύθυνση, αριθμός εγγραφής σε εμπορικό μητρώο, κ.λπ.) κατά συνεχή και εύκολα προσβάσιμο τρόπο.
Σύμφωνα με τον Κώδικα Καταναλωτικής Δεοντολογίας για το Ηλεκτρονικό Εμπόριο, στο άρθρο 3 αναγράφονται οι Γενικές αρχές και υποχρεώσεις των ηλεκτρονικών καταστημάτων και διασφαλίζονται οι αρχές προστασίας του καταναλωτή, της διαφάνειας, της επαγγελματικής δεοντολογίας και τα χρηστά ήθη. Όπως ορίζει ο Κώδικας, η ηλεκτρονική επιχείρηση οφείλει να διασφαλίζει τα ελάχιστα στοιχεία ενημέρωσης του καταναλωτή όπως έδρα εταιρείας/επιχείρησης, Α.Φ.Μ. και έγκυρα στοιχεία επικοινωνίας και να περιλαμβάνει τα στοιχεία καταχώρησης στο ΓΕΜΗ, χαρακτηριστικά των χρεώσεων, πιθανά εκπτωτικά πακέτα ή ειδικές προσφορές και φυσικά να καλύπτει πλήρως προϋποθέσεις μιας σύμβασης και τους όρους υπαναχώρησης από αυτήν, καθώς και την καταγγελία ή ακύρωση της σύμβασης, όπως ειδικότερα αναφέρεται στο άρθρο 6 του παρόντος κώδικα. Ο διαδικτυακός τόπος της επιχείρησης πρέπει να περιλαμβάνει πληροφορίες που να καλύπτουν κάθε νομική απαίτηση όντας κατανοητή, αληθής, επικαιροποιημένη, εύκολα προσβάσιμη σε όλους, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων με αναπηρία, και επαληθεύσιμη και να γίνεται υποχρεωτικά στην ελληνική γλώσσα και προαιρετικά σε άλλη γλώσσα.
Στον εν λόγω κώδικα αναφέρονται διαφόρων ειδών ζητήματα που μπορούν να προκύψουν στις νέες αυτές μορφές εμπορίας αναγκάζοντας τον νομικό σύμβουλο ή δικηγόρο του εμπόρου να ενημερώνεται διαρκώς για επιπρόσθετες αλλαγές που λαμβάνουν χώρα, την ιδιότητα του εμπόρου ή όποιου επιχειρεί εμπορικές πράξεις, καθώς και κωλύματα, όπως οι συναλλαγές με ανήλικο, ανίκανο για κατάρτιση δικαιοπραξιών ή θέματα παραπλάνησης του καταναλωτή. Συνήθως, πλέον, δικηγορικές εταιρίες δημιουργούν ένα νομικό “check list” στο φυσικό ή νομικό πρόσωπο που επιχειρεί αυτόν τον τρόπο συναλλαγής τροποποιώντας το ανάλογα με τη μορφή της επιχείρησης. Πλέον δεν εννοούνται αυστηρώς οι τυπικές μορφές εμπορικών εταιριών, αλλά αυτές εισέρχονται στον διαδικτυακό κόσμο σε πολυσχιδή σχήματα, των οποίων η νομιμότητα κρίνεται διαρκώς.
Με τη συνοπτική αυτή διαπίστωση, γίνεται δεκτό ότι το εμπόριο στην εποχή των νέων τεχνολογιών ναι μεν διατηρεί γνωστές αρχές και νομοθετήματα, προλαμβάνει όμως πρωτοφανή θέματα και καλείται σε περαιτέρω ανάπτυξη και έρευνα, καθώς μπαίνουμε με γοργό ρυθμό στην εποχή της ψηφιακής νοημοσύνης που σίγουρα θα επηρεάσει τον χώρο αυτόν.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Κώδικας Καταναλωτικής Δεοντολογίας για το Ηλεκτρονικό Εμπόριο, mindev.gov.gr, διαθέσιμος εδώ
- Τύποι ηλεκτρονικού εμπορίου: μια γενική επισκόπηση, appgene.net, διαθέσιμο εδώ
