Του Στάθη Παυλίδη,
Από τα εργαστήρια χημείας και τοξικολογίας ως και τους χίπηδες, το Λυσεργικό Οξύ Διαιθυλαμιδίου, γνωστό και ως LSD, αποτελεί το δημοφιλέστερο φάρμακο της κατηγορίας των ψυχεδελικών, με τα αισθήματα ευφορίας και τις νευροβιολογικές επιπτώσεις που προκαλεί να βρίσκονται στο κέντρο της συζήτησης. Πρόσφατα δεδομένα για τις επιπτώσεις αυτές έχουν αναζωπυρώσει το ενδιαφέρον για την πιθανή αποτελεσματικότητα του LSD στη θεραπεία ψυχικών ασθενειών. Ο όρος «ψυχεδελικό» —τον οποίο εισήγαγε ο Humphry Osmond το 1956— παραπέμπει σε υποκειμενικές επιδράσεις στη συνείδηση. Αφηγήσεις ατόμων από προσωπικές τους εμπειρίες για την δράση του LSD πηγαίνουν τον παραπάνω ισχυρισμό ένα βήμα παραπέρα και γεννούν το εξής ερώτημα: Ποιες είναι συνολικά οι επιδράσεις του LSD στον εγκέφαλο;
Τα ψυχεδελικά φάρμακα μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε τρεις κύριες κατηγορίες βάσει της διαφορετικής τους χημικής δομής: τρυπταμίνες, εργολίνες και φαιναιθυλαμίνες. Απομονώνονται, φυσικά, από φυτά, ζώα και μύκητες. Οι εργολίνες, που αρχικά απομονώνονται από τον μύκητα της ερυσιβώδους και στη συνέχεια υποβάλλονται σε περαιτέρω επεξεργασία μέσω χημικών αντιδράσεων, περιλαμβάνουν το LSD.
Τα ψυχεδελικά υφίστανται διάφορες χημικές αντιδράσεις κατά την είσοδό τους στο σώμα. Μερικά είναι προφάρμακα, που σημαίνει ότι η μητρική ένωση είναι αδρανής, αλλά μετατρέπονται σε μεταβολίτες που μπορούν να εισέλθουν στον εγκέφαλο και να είναι ψυχοδραστικοί. Στην περίπτωση του LSD, το αρχικό σύμπλοκο LSD μεταβολίζεται κατά 13% σε 2-οξο-3-υδρόξυ-LSD και σε 6-αλλυλ-6-νορ-LSD, τα οποία έχουν μη ψυχεδελική δράση. Το 1% του αρχικού συμπλόκου παραμένει LSD, ενώ ο λειτουργικός ρόλος από το υπόλοιπο 86% βρίσκεται υπό διερεύνηση.
Η δράση του έχει άμεση σχέση με τον νευροδιαβιβαστή σεροτονίνη. Συγκεκριμένα, το LSD συνδέεται σε υποδοχείς της σεροτονίνης στον εγκέφαλο, των οποίων η ενεργοποίηση σχετίζεται με βασικές λειτουργίες του εγκεφάλου, όπως η οπτική και ακουστική επεξεργασία πληροφορίας, η λήψη αποφάσεων και τα αρνητικά συναισθήματα. Σχετικές έρευνες από το 2015 αποσκοπούν στη διερεύνηση της συσχέτισης του LSD με τη σεροτονίνη. Η σύνδεση του οξέος στους υποκείμενους υποδοχείς προκαλεί παραισθήσεις στον χρήστη έως ότου να αποδομηθεί το οξύ και να σταματήσει η δράση του.
Η δοσολογία και ο τρόπος πρόσληψης του φαρμάκου ποικίλλουν. Συνήθως, η δόση μετριέται σε μικρογραμμάρια, στοιχείο που φανερώνει την τρομακτική ισχύ και επιδραστικότητα του φαρμάκου. Ενώ δεν υπάρχει καθορισμένη δόση, το μέσο άτομο θα αρχίσει να αισθάνεται τα συμπτώματα με 25-50μg. Κάτω της τιμής αυτής, η πρόσληψη εντάσσεται στην κατηγορία των microdosing, μια τακτική με επιπτώσεις χαμηλής τάξης, η οποία θεωρείται ότι αυξάνει την παραγωγικότητα, τη δημιουργικότητα και την εξωστρέφεια όσων την εφαρμόζουν. Η πρόσληψη LSD σε ποσότητες μεγαλύτερες από 100μg οδηγούν συχνά σε ανεπιθύμητα αποτελέσματα όπως άγχος, κατάθλιψη και υπερβολική συνείδηση αναφορικά με τον θάνατο (τα κοινώς λεγόμενα bad trips), χωρίς, ωστόσο, να σημαίνει ότι όσο αυξάνεται η δόση αυξάνεται και η πιθανότητα για τα αρνητικά αυτά αποτελέσματα. Η πρόσληψη γίνεται συνηθέστερα σε υγρή μορφή με απορρόφηση από τη στοματική κοιλότητα ή το έντερο, αλλά είναι δυνατή και ενδοφλεβίως.
Τα αποτελέσματα του LSD περιλαμβάνουν παραισθήσεις, συναισθησία και υπερβολική συνειδητότητα. Στις παραισθήσεις που γίνονται αισθητές με τα μάτια κλειστά, το άτομο βλέπει σχήματα, χρώματα, αντικείμενα τα οποία δεν υπάρχουν μπροστά του. Η δεύτερη κατηγορία επιπτώσεων περιλαμβάνει τη συναισθησία, δηλαδή τη σύγχυση διαφορετικών αισθήσεων. Παραδείγματος χάριν, ένα άτομο που βιώνει συναισθησία μπορεί να ακούει ένα χρώμα και να βλέπει έναν ήχο. Αυτό πιθανότατα σχετίζεται με τη δράση της σεροτονίνης που, όπως προαναφέρθηκε, σχετίζεται με πληθώρα από εγκεφαλικές λειτουργίες. Η υπερβολική συνειδητότητα περιλαμβάνει την αναγνώριση από τον εγκέφαλο πληροφορίας την οποία κάτω από διαφορετικές συνθήκες θα «φιλτράριζε» και θα αγνοούσε. Οι επιπτώσεις αυτές ανήκουν στη σφαίρα των θετικών αποτελεσμάτων και αποτελούν το κύριο κίνητρο όσων καταφεύγουν στην πρόσληψη LSD.
Τι γίνεται, όμως, με τα αρνητικά αποτελέσματα; Τα αρνητικά αποτελέσματα ποικίλλουν σε διάρκεια και επηρεάζουν τον χρήστη ψυχοσωματικά. Ναυτία, υπερβολική εφίδρωση, ταχυπαλμία, διάρροια και εμετοί είναι αρκετά συχνά στα «bad trips».
Παρόλο που τα αποτελέσματα, θετικά και αρνητικά, διαρκούν σε μέσες άκρες 1-2 μέρες, έχουν παρατηρηθεί περιστατικά με ψυχικές επιπτώσεις για μήνες. Το LSD διασπάται εντός 12 ωρών και επομένως η δράση του είναι επίσης πρόσκαιρη. Ωστόσο, υπάρχουν εξαιρέσεις και χρήστες μπορεί να βιώνουν άγχος, κατάθλιψη, επιθετικότητα για μήνες ή και χρόνια μετά την πρόσληψη LSD, ενώ έχουν σημειωθεί και περιστατικά ψύχωσης. Παρόλο που πολλοί θέλουν να φλερτάρουν με το ρίσκο αυτό, αγνοούν το ότι δεν είναι στο χέρι τους να το αποφύγουν ούτε να διακόψουν τα αρνητικά αποτελέσματα μετά την εμφάνισή τους.
Η χρήση των παραισθησιογόνων ουσιών όπως το LSD στην τέχνη είναι γνωστή από τον περασμένο αιώνα. Ήδη από το 1950 καλλιτέχνες πειραματίζονταν προσπαθώντας να συσχετίσουν το ύψος της δόσης τους με την αποτύπωση της έμπνευσης στον καμβά, ενώ παράλληλα γνωστά μουσικά συγκροτήματα, όπως οι Beatles, έγραφαν τραγούδια με τίτλο όπως «Lucy in the Sky with Diamonds», μεταφέροντας το αρκτικόλεξο LSD στη μουσική, για προφανείς λόγους. Εάν, όμως, το καλλιτέχνημα αποτελεί την έκφραση του καλλιτέχνη και τη διάθεση αποτύπωσης ενός στιγμιότυπου στην αιωνιότητα, η χρήση του LSD καταγράφει μια ανώμαλα και απρόβλεπτα εξιδανικευμένη στιγμή που δεν αξίζει να θυμάται κανείς. Πρόκειται για μια στιγμή βίας, που ο εγκέφαλος παλεύει να ανακτήσει τη φυσιολογική ισορροπία του, αυτή που του έκλεψε η ουσία. Είναι σαν να προσπαθεί να τραγουδήσει κάποιος που πνίγεται ή να ζωγραφίσει κατά τη διάρκεια σεισμού. Η τέχνη πρέπει να υπάρχει από και για τον άνθρωπο και όχι να τροφοδοτείται από την αποκλίνουσα φύση του, στοχεύοντας στην καταστροφή του.
Έτσι, ο ζυγός κλίνει προς τα αρνητικά αποτελέσματα και η βαρύτητά τους θα έπρεπε να αποτρέπει την πρόσληψη LSD ανεξαρτήτως περιβάλλοντος και ψυχολογικής κατάστασης. Έρευνες αναζητούν τα θετικά αποτελέσματα του LSD στη θεραπεία ψυχικών νόσων, όπως της κατάθλιψης και του μετατραυματικού στρες, αξιοποιώντας το microdosing και την άμεση σχέση μεταξύ LSD και του νευροδιαβιβαστή σεροτονίνη. Όπως είπε ο Άλμπερτ Αϊνστάιν, «όπου υπάρχει κρίση κρύβεται ευκαιρία». Αυτή την κρίση καλούμαστε να αποκωδικοποιήσουμε και από ναρκωτικό, να καταστήσουμε το LSD φάρμακο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Psychedelics, PubMed. Διαθέσιμο εδώ
- Pharmacokinetics and Concentration-Effect Relationship of Oral LSD in Humans, PubMed. Διαθέσιμο εδώ
- Hallucinogens and Serotonin 5-HT2A Receptor-Mediated Signaling Pathways, PubMed. Διαθέσιμο εδώ
- What Does LSD do to Your Brain?, American Addiction Centers. Διαθέσιμο εδώ
