Της Γεωργίας Σκαμπελτζή,
Ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της νεότερης γαλλικής λογοτεχνίας είναι αναμφίβολα ο Charles Baudelaire. Γεννημένος στις 9 Απριλίου του 1821, ο Charles Baudelaire άφησε ανεξίτηλη τη σφραγίδα του ως ποιητής, μεταφραστής και κριτικός της τέχνης. Πατέρας του ήταν ο Joseph Francois Baudelaire και μητέρα του η Caroline Defayis. Φοίτησε στη Λυών, στο κολέγιο Louis-le-Grand, από το οποίο αποβλήθηκε, καθώς δεν μπορούσε να συμμορφωθεί με τους κανόνες, κατάφερε, ωστόσο, να αποφοιτήσει το 1839.
Το 1847 αποτέλεσε ένα θαυμαστό έτος για τον ίδιο, καθώς τότε ήρθε σε επαφή με το έργο του Edgar Allan Poe, το alter ego του όπως πίστευε, από το οποίο γοητεύτηκε και τον οδήγησε να μεταφράσει σχεδόν το σύνολο αυτού.
Τον Ιούνιο του 1857 δημοσιεύεται η ποιητική συλλογή που φέρει τον τίτλο Τα άνθη του κακού και η οποία έμελλε να ταράξει τα νερά της Γαλλίας, καθώς ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων λόγω της θεματικής της και για την οποία ο ποιητής καταδικάστηκε για προσβολή της δημοσίας αιδούς, σύμφωνα με τα ήθη της εποχής. Στο ίδιο πλαίσιο, ορισμένα από τα ποιήματα της συλλογής απαγορεύθηκαν. Ενδεικτικό του κλίματος που επικρατούσε είναι το σχετικό απόσπασμα από την εφημερίδα Le Figaro: «Σε ορισμένα σημεία αμφιβάλλουμε για την πνευματική υγεία του Κου Μπωντλαίρ. Όμως, ορισμένα άλλα δε μας επιτρέπουν περαιτέρω αμφιβολίες. Κυριαρχεί, ως επί το πλείστον, η μονότονη και επιτηδευμένη επανάληψη των ίδιων πραγμάτων, των ίδιων σκέψεων. Η αηδία πνίγει την αχρειότητα—για να την καταπολεμήσει σμίγει με το μόλυσμα». Τελικά το 1949 αποκαταστάθηκε από το γαλλικό κράτος. Η εν λόγω συλλογή έδρασε καταλυτικά ώστε να χαρακτηριστεί ο Baudelaire ως poète maudit, δηλαδή καταραμένος ποιητής.
Εμπνεύστηκε από τη ζωή στην πόλη και τις ακρότητες που ενυπάρχουν σε αυτήν, παρουσιάζοντας, παράλληλα, άσχημες πτυχές της, όπως τον υπόκοσμο της γαλλικής πρωτεύουσας, τους εγκληματίες και τους άστεγους, κάτι που μπορούμε να το εντοπίσουμε στους Τεχνητούς Παραδείσους ή στη Μελαγχολία του Παρισιού. Όπως έχει υποστηρίξει ο Martin Travers: «Η προσπάθεια του Μπωντλαίρ να συμβιβαστεί με την πόλη τον έφερε σε μια κατάσταση πνευματικής κενότητας και έλλειψης σκοπού στη ζωή, που ο ίδιος αποκαλούσε ennui (ανία).» Έγραψε κριτικά δοκίμια για τη μουσική, τη ζωγραφική, τη λογοτεχνία.
Το έργο του προκάλεσε σκάνδαλο την εποχή δημοσίευσής του, όμως, ταυτόχρονα επηρέασε μεγάλους δημιουργούς, όπως τον Stéphane Mallarmé, τον Paul Valéry και τον Arthur Rimbaud. Φυσικά, δε θα μπορούσαν να μείνουν ανεπηρέαστοι οι Έλληνες λογοτέχνες: από τον Εμμανουήλ Ροΐδη που πρώτος τον εντόπισε έως τον Καρυωτάκη που χαρακτηρίστηκε «μπωντλαιρικός».
Το 1862 η υγεία του Baudelaire άρχισε να κλονίζεται, ενώ τον επόμενο χρόνο, καθώς βρισκόταν στις Βρυξέλλες για να πραγματοποιήσει μια σειρά διαλέξεων, υπέστη εγκεφαλικό επεισόδιο. Το 1867, σε ηλικία 46 ετών, έχασε τη ζωή του, κερδίζοντας, όμως, μία θέση στο πάνθεον των ποιητών παγκοσμίως, εκφράζοντας τη νοσταλγία και τη μελαγχολία και «παντρεύοντας» την ομορφιά με την κακία.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Martin Travers, Εισαγωγή στη Νεότερη Ευρωπαϊκή Λογοτεχνία: Από τον ρομαντισμό ως το μεταμοντέρνο, Βιβλιόραμα, Αθήνα, 2008
- Charles Baudelaire, britannica.com, διαθέσιμο εδώ
