Της Μαριλένας Σπαθαριώτη,
Η κάνναβη ή κάνναβις είναι γένος φυτών στο οποίο ταξινομούνται συνήθως τρία διακριτά είδη φυτών: Κάνναβη η ημέρη (Cannabis sativa), Ινδική κάνναβη (Cannabis ruderalis), και Κάνναβη ruderalis (Cannabis ruderalis). Αυτά τα είδη είναι ενδογενή στην Κεντρική Ασία αλλά και στην Ινδική υποήπειρο. Συγκεκριμένα, η χρήση κάνναβης έχει βρεθεί ότι σημειώνεται ήδη από την τρίτη χιλιετία π.Χ. Στη σύγχρονη εποχή, έχει χρησιμοποιηθεί κυρίως για ψυχαγωγικούς, θρησκευτικούς ή πνευματικούς και ιδίως φαρμακευτικούς σκοπούς. Τα Ηνωμένα Έθνη (ΟΗΕ) εκτίμησαν ότι το 2004 περίπου το 4% του παγκόσμιου ενήλικου πληθυσμού (162 εκατομμύρια άνθρωποι) κάνουν χρήση κάνναβης ετησίως και περίπου 0.6% (22,5 εκατομμύρια) τη χρησιμοποιούν σε καθημερινή βάση. Η κατοχή, χρήση ή πώληση παρασκευασμάτων της κάνναβης που περιέχουν ψυχοδραστικά κανναβιδοειδή έγινε παράνομη στα περισσότερα μέρη του κόσμου στις αρχές του 20ού αιώνα. Οι πολιτικές σχετικά με τη νομιμότητα της κάνναβης, διέπονται στις περισσότερες χώρες από την Ενιαία Σύμβαση για τις Ναρκωτικές Ουσίες των Ηνωμένων Εθνών, που επικυρώθηκε το 1961, μαζί με τη Σύμβαση για τις Ψυχοτρόπες Ουσίες του 1971, και τη Σύμβαση κατά της Παράνομης Διακίνησης Ναρκωτικών και Ψυχοτρόπων Ουσιών του 1988.
Όσον αφορά τη χώρα μας, τόσο η κατοχή όσο και η χρήση στην Ελλάδα θεωρήθηκε απαγορευμένη από το 1936. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τη διάταξη για την παραγωγή τελικών προϊόντων φαρμακευτικής κάνναβης, με το άρθρο 1, εισάγεται μια εξαίρεση από την παρ.2 του άρθρου 2 του Ν.4139/2013 «περί εξαρτησιογόνων ουσιών και άλλες διατάξεις», η οποία αφορά στις ποικιλίες κάνναβης του είδους Cannabis Sativa L περιεκτικότητας άνω του 0.2%. Σύμφωνα, λοιπόν, με το Νόμο 4523/2018 που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 41/Α/7-3-2018, αποφασίστηκαν τα εξής: «Κατ’ εξαίρεση εγκρίνεται ενιαία η παραγωγή, κατοχή, μεταφορά, αποθήκευση, προμήθεια των πρώτων υλών και των ουσιών των ποικιλιών κάνναβης τους είδους Cannabis Sativa L, περιεκτικότητας σε τετραϋδροκανναβινόλη (THC) άνω των 0.2%, καθώς και η εγκατάσταση και η λειτουργία μεταποιητικής μονάδας και επεξεργασίας τελικών προϊόντων φαρμακευτικής κάνναβης, με αποκλειστικό σκοπό, είτε την προμήθεια του κρατικού μονοπωλίου και τη διάθεσή τους για ιατρικούς σκοπούς, είτε την εξαγωγή τους».
Με την εξαίρεση που θεσπίζεται από τον νόμο, δίνεται η δυνατότητα σε φυσικά και νομικά πρόσωπα να παράγουν κάνναβη του είδους Cannabis Sativa L, η οποία έχει περιεκτικότητα σε τετραϋδροκανναβινόλη άνω των 0.2%, με αποκλειστικό σκοπό την παραγωγή τελικών προϊόντων φαρμακευτικής κάνναβης για την προμήθεια του κρατικού μονοπωλίου και τη διάθεση σε ασθενείς ή την εξαγωγή τους για ιατρικούς και μόνο σκοπούς. Τονίζεται ότι η παραπάνω διάταξη αφορά την παραγωγή κάνναβης και δεν πρέπει να συγχέεται με τα προϊόντα κανναβιδιόλης (CBD), τα οποία σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, οφείλουν να περιέχουν τετραϋδροκανναβινόλη (THC) σε περιεκτικότητα η οποία είναι χαμηλότερη του 0,2% προκειμένου να είναι νόμιμα.
Η χρήση κάνναβης για ψυχαγωγικούς σκοπούς απαγορεύεται στις περισσότερες χώρες. Ωστόσο, πολλές από αυτές έχουν υιοθετήσει μια πολιτική αποποινικοποίησης για να κάνουν την απλή κατοχή ένα μη ποινικό αδίκημα. Εν αντιθέσει, άλλες έχουν πολύ πιο αυστηρές κυρώσεις, όπως ορισμένες χώρες της Ασίας και της Μέσης Ανατολής, όπου η κατοχή ακόμη και μικρών ποσοτήτων τιμωρείται με φυλάκιση για αρκετά χρόνια. Οι χώρες που έχουν νομιμοποιήσει την κάνναβη για ψυχαγωγικούς σκοπούς είναι: ο Καναδάς, η Γερμανία, η Γεωργία, η Νότια Αφρική, και η Ουρουγουάη. Το 2024, η κάνναβη για ψυχαγωγικούς σκοπούς είναι νόμιμη σε 24 Πολιτείες των ΗΠΑ, αποποινικοποιημένη σε άλλες 7, ενώ θα μπορούσε ακόμα να επεκταθεί και σε άλλα μέρη της χώρας όπως και στην Επικράτεια Αυστραλιανής Πρωτεύουσας της Αυστραλίας. Η νομιμότητα ποικίλλει σε αυτές τις χώρες, καθώς και σε αυτές με υποεθνικές δικαιοδοσίες, όταν πρόκειται για εμπορική πώληση. Μια πολιτική περιορισμένης εφαρμογής έχει, επίσης, υιοθετηθεί σε πολλές χώρες, ιδίως σε Ισπανία και την Ολλανδία, όπου η πώληση κάνναβης είναι ανεκτή σε εγκαταστάσεις που έχουν λάβει άδεια λειτουργίας. Πρέπει να σημειωθεί ότι η Ελλάδα είναι από τις τελευταίες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που πήρε την απόφαση να κάνει αυτό το μεγάλο βήμα και να εκσυγχρονίσει τη νομοθεσία της, σχετικά με την ιατρική χρήση της κάνναβης.
Ως συμπέρασμα των παραπάνω θα μπορούσε να ειπωθεί πως η νομιμοποίηση της κάνναβης για φαρμακευτικούς και ιατρικούς σκοπούς, είναι ένα αποφασιστικό βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση και ένα βήμα πιο κοντά στα πανευρωπαϊκά και παγκόσμια πρότυπα. Το πιο σημαντικό, όμως, είναι η ευκαιρία που δίνεται σε χιλιάδες ασθενείς να είναι σε θέση να χρησιμοποιούν νόμιμα την κάνναβη, προκειμένου να βρουν αποτελεσματική ανακούφιση απέναντι στα προβλήματα υγείας με τα οποία έρχονται καθημερινά αντιμέτωποι.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Νομοθετικό πλαίσιο κάνναβης στην Ελλάδα, doctorweed.gr, διαθέσιμο εδώ
- Νομιμότητα της Κάνναβης, wikipedia.org, διαθέσιμο εδώ
