Της Άννας – Μαρίας Τσαρτσίδου,
Όταν κάποιος σκέφτεται μια παιδική ταινία, υποσυνείδητα το μυαλό του πάει σε κάτι αγνό και με θετικό πρόσημο. Αφού μπορούν να το παρακολουθήσουν τα παιδιά δεν είναι λογικό να υπάρχει κάτι στενάχωρο εκεί μέσα. Κι όμως, το απίστευτο είναι ότι τα περισσότερα από τα παιδικά που μεγάλωσαν γενιές και γενιές είναι άκρως κατάλληλα για την ψυχολογία των μεγάλων. Τα παιδικά περιέχουν πολύ βαθυστόχαστα μηνύματα, κρίνουν αισθητά τις κοινωνικές συμβάσεις και δείχνουν με μεγεθυντικό φακό όλα τα ελαττώματα της ανθρώπινης φύσης. Ένας ενήλικας θα πιάσει τα μηνύματα που ένα παιδικό μυαλό δεν θα μπορεί να επεξεργαστεί, επηρεασμένο από τα χρώματα και τα εφέ. Ο ενήλικας, όμως, θα τα πιάσει και πιθανόν να τρομάξει αν μπει στη διαδικασία να τα αντιληφθεί και να τα αποκωδικοποιήσει, γιατί μέσα από την οθόνη μπορεί να αντικρίσει ένα κάτοπτρο του εαυτού του.
Σρεκ (2001)
Το γνωστό, μεγάλο, πράσινο τέρας που ζει στον βάλτο του απομονωμένος από όλους και από όλα. Το μόνο που αποζητούσε ο καημένος ήταν η ησυχία του. Πού να ήξερε ότι θα μπλεχτεί σε μια μεγάλη περιπέτεια για να πάρει πίσω τον βάλτο του, η οποία θα τον αναγκάσει να γνωρίσει τον έρωτα. Και τι έρωτα… ισοπεδωτικό. Θα ερωτευτεί τη Φιόνα, μια ιδιόρρυθμη πριγκίπισσα, η οποία γνωρίζει το άξεστο τέρας και οδηγείται ασυναίσθητα σε έναν έρωτα άνευ όρων που θα την αναγκάσει να απορρίψει και πρίγκιπες και τίτλους και παλάτια και να καταρρίψει όλες τις προκαταλήψεις για την εξωτερική εμφάνιση. Τι μας διδάσκουν, λοιπόν, η Φιόνα και ο Σρέκ; Την ανιδιοτελή αγάπη. Να αγαπάς τον άλλον για αυτό που είναι και όχι για το φαίνεσθαι. Σημασία έχει να είσαι με κάποιον που σου προσφέρει γαλήνη και σε αποδέχεται με όλα σου τα ελαττώματα. Που δεν χρειάζεται να αλλάξεις για να ταιριάζεις, αλλά να μπορείς να είσαι ελεύθερα ο εαυτός σου. Αυτό μας προσφέρουν ο Σρέκ και η Φιόνα σε αφθονία.
Ο Αδερφός μου ο αρκούδος (2003)
Αυτό το παιδικό είναι η επιτομή της συγκίνησης. Ένα έργο πολύ μπροστά για την εποχή του. Προασπίζεται τα δικαιώματα των ζώων όσο λίγες ταινίες, παιδικές και μη. Παρουσιάζεται το πώς ο πρωταγωνιστής Κενάι, στον αγώνα του από αγόρι να γίνει άντρας, εν τέλει γίνεται κάτι βαθύτερο, άνθρωπος! Μαθαίνει να ζητάει συγνώμη, να αναλαμβάνει τις ευθύνες του και να αλλάζει τα άσχημα στοιχεία του χαρακτήρα του. Καταλαβαίνει, επίσης, ότι η εκδίκηση δεν είναι η λύση για να απαλύνει τον πόνο, αλλά η πηγή προέλευσης κι άλλου πόνου. Ο Κενάι, με λίγα λόγια, μας διδάσκει αυτό που κάποτε είχε πει ο Μάνος Χατζιδάκις «Όταν βλέπεις το τέρας και δεν τρομάζεις να ανησυχείς, γιατί ίσως έχεις αρχίσει να του μοιάζεις».
Ψάχνοντας τον Νέμο (2003)
Ο πιο μεγάλος στόχος αυτού του παιδικού δεν ήταν ποτέ τα παιδιά. Στους γονείς στοχεύει ο Νέμο. Πρώτα από όλους οι γονείς πρέπει να τον παρακολουθήσουν, ώστε να καταλάβουν πόσο λεπτά είναι τα όρια του προστατευτικού γονιού από αυτά του αποπνικτικού. Ο φόβος του Μάρλιν για να μην χάσει τον εναπομείναντα γιο του, έπειτα από μια μεγάλη οικογενειακή τραγωδία, τον ωθεί στα άκρα της υπερπροστατευτικότητας. Το αποτέλεσμα είναι τραγικό, καθώς ο Νέμο, στην προσπάθειά του να σηκώσει ανάστημα, χάνεται και φυλακίζεται σε ένα ενυδρείο. Από εκεί και πέρα ξεκινάει ο προσωπικός Γολγοθάς του καθενός τους, μέχρι να ξαναβρεθούν. Το ηθικό δίδαγμα είναι πως καλό είναι να μην ωθούμε τους άλλους στα άκρα τους γιατί το αποτέλεσμα μπορεί να είναι εντελώς απρόσμενο.
Ο Τσάρλι και το εργοστάσιο σοκολάτας (2005)
Ο γνωστός σε όλους εργοστασιάρχης σοκολάτας, Γουίλι Γουόνκα, καταλαβαίνοντας ότι μεγαλώνει, κατατρώγεται με διάφορες ανησυχίες για το μέλλον της κερδοφόρας επιχείρησής του. Γι’ αυτό λοιπόν, διοργανώνει έναν διαγωνισμό, που πιο πολύ μοιάζει με ανθρωποκυνηγητό, ώστε να βρει τον εκλεκτό νικητή που θα γίνει και ο κληρονόμος του. Κάτω από το πέπλο του κωμικού, η ταινία περνάει πολλά μηνύματα κοινωνικού ενδιαφέροντος καθώς θίγει τα γονικά τραύματα, την αισχροκέρδεια, τη φιλοδοξία, τη μεγαλομανία και άλλα πολλά. Στο τέλος, νικητής βγαίνει ο Τσάρλι, ο οποίος με τη λιτότητα και την καθαρότητα του χαρακτήρα του, βγάζει σε όλους το καπέλο. Σε αυτήν την ταινία ο Γουίλι μας μαθαίνει τι πάει να πει να παλεύεις για τα όνειρά σου, όσο δύσκολα και αν μοιάζουν. Ο Τσάρλι, από την άλλη, μας μαθαίνει ότι κανένα όνειρο δεν έχει πραγματική αξία, αν δεν έχεις κάποιον δίπλα σου να το μοιραστείς.
Happy feet (2006)
Παιδικό που τονίζει τα συμπλέγματα ανωτερότητας – κατωτερότητας, τη διαφορετικότητα και τα περιβαλλοντικά ζητήματα. Αξιοθαύμαστο πώς ένας μικρός πιγκουίνος με χορευτικές δεξιότητες προασπίζεται τη μοναδικότητά του. Το μήνυμα που περνάει είναι πως πρέπει να είμαστε περήφανοι για τα ταλέντα μας όσο περίεργα και αν φαίνονται στον υπόλοιπο κόσμο. Ο καθένας είναι μοναδικός και ακριβώς αυτή η μοναδικότητα είναι που μας κάνει να ξεχωρίζουμε από τη μάζα. Η ζωή θα ήταν πολύ μονότονη αν όλοι μας είχαμε τα ίδια χαρίσματα. Παιδικό που «χτυπάει» κατευθείαν στην καρδιά του θεατή γι’ αυτό δεν είναι και τυχαίο, άλλωστε, το βραβείο Όσκαρ.
Τελικά, είναι πολλά πράγματα που έχουν να μας διδάξουν οι παιδικές ταινίες και το πιο περίεργο απ’ όλα είναι ότι κανείς δεν περίμενε πως μια ταινία για μικρούς θεατές μπορεί να συγκινήσει τόσο πολύ τους ενήλικες. Είναι απερίγραπτος ο πόνος, η συγκίνηση και η εντύπωση που μπορεί να προκαλέσει ένα παιδικό σε έναν μεγάλο. Ακόμα και αν μια ταινία έτυχε να την παρακολουθήσει κανείς ως παιδί, θα παραξενευτεί με το πόσο πολλά πράγματα θα του δώσει σε μια δεύτερη ανάλυση, ως μεγάλος πια. Αυτή, λοιπόν, είναι η μαγεία του παιδικού κινηματογράφου. Είναι μια ανεξάντλητη πηγή διασκέδασης, συγκίνησης αλλά και έμπνευσης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ψάχνοντας τον Νέμο, imdb.com, διαθέσιμο εδώ.
- Shrek, imdb.com, διαθέσιμο εδώ.
- Happy Feet, imdb.com, διαθέσιμο εδώ.
- Τσάρλι και το εργοστάσιο σοκολάτας, imdb.com, διαθέσιμο εδώ.
- Ο αδερφός μου, ο αρκούδος, imdb.com, διαθέσιμο εδώ.
