Του Λάμπρου Κουρή,
Στο παρόν άρθρο θα ασχοληθούμε με τα γεγονότα του Εκατονταετούς Πολέμου μετά την αλλαγή της δυναστείας στην Αγγλία. Από τον Ερρίκο Δ’ (1399-1413), στον Ερρίκο Στ’ (1422-1461/1471). Σε αυτό το άρθρο θα αναφέρουμε, φυσικά, και την Ιωάννα της Λωρραίνης, η οποία ήταν και στο άρθρο για τις σημαντικές γυναίκες του Μεσαίωνα. Ας αρχίσει η εξιστόρηση.
Όπως είδαμε στο προηγούμενο άρθρο, ο Ερρίκος Δ’ επαναστάτησε κατά του προηγούμενου βασιλιά. Παρά τη στήριξη της αξίωσής του στο θρόνο στο γεγονός ότι ήταν απόγονος του Ερρίκου Γ΄ (1212-1272), αυτό δεν σταμάτησε κάποιους επίδοξους επαναστάτες. Τον Ιανουάριο του 1400, τέσσερις μήνες μετά την αναρρίχησή του στο θρόνο, σταμάτησε μια συνομωσία εναντίον του. Οκτώ μήνες μετά, ο Ουαλός γαιοκτήμονας Οουέιν Γκλύντουρ επαναστάτησε κατά της καταπιεστικής διακυβέρνησης της Ουαλίας από την Αγγλία. Μεταξύ του 1400 και του 1405, ο Ερρίκος Δ’ έκανε άκαρπες προσπάθειες για να καταπνίξει την επανάσταση, κάτι που κατάφερε ο γιος του, Ερρίκος Ε’. Ο Ουαλός γαιοκτήμονας συμμάχησε με τον Ερρίκο Πέρσυ, δούκα του Νορθάμπερλαντ και τον γιο του, επίσης Ερρίκο. Οι Πέρσυ ηττήθηκαν τον Ιούλιο του 1403. Τα χειρότερα στην πολιτική σκηνή είχαν περάσει. Ο ίδιος ο βασιλιάς, όμως, είχε αρχίσει να υποφέρει από κάτι που οι σύγχρονοί του πίστευαν ότι είναι λέπρα, αλλά μπορεί να ήταν σύφιλη. Το 1408, ξέσπασε μια επανάσταση στη Νορθάμπερλαντ. Η τελευταία ένοπλη αμφισβήτηση της αρχής του Ερρίκου. Από το 1401, μέχρι το 1406, το Κοινοβούλιο κατηγορούσε τον Ερρίκο για κακοδιαχείριση των χρημάτων. Όσο η υγεία του βασιλιά χειροτέρευε, στην αυλή του αναπτυσσόταν αντιπαλότητα μεταξύ των Τόμας Αράντελ, αρχιεπισκόπου του Καντέρμπουρυ, και πρίγκιπα Ερρίκου Ε’, στηριζόμενου από του ετεροθαλείς αδερφούς του βασιλιά. Στην αρχή, ο Τόμας έπεσε το 1410. Την επόμενη χρονιά, όμως, το ίδιο έγινε με την άλλη πλευρά, το 1411. Ο Ερρίκος Δ’ πέθανε λίγους μήνες μετά, το 1412, έχοντας κάκιστη σχέση με το γιο του, ο οποίος στέφθηκε με το όνομα Ερρίκος Ε’.
Ο Ερρίκος Ε’ διαδέχτηκε τον πατέρα του στις 21/3/1413. Αρκετά νωρίς στη βασιλεία του, έπρεπε να αντιμετωπίσει επαναστάσεις. Η μια προκλήθηκε από αιρετικούς χριστιανούς, της αίρεσης των Λολλάρδων, τον Ιανουάριο του 1414. Η δεύτερη έγινε τον Ιούλιο του 1415, από τον Ριχάρδο της Υόρκης, δούκα του Καίμπριτζ. Στις δυο περιπτώσεις, ο Ερρίκος ήταν προειδοποιημένος και έδειξε ανηλεή σκληρότητα. Ελεύθερος από επαναστάσεις, ο Ερρίκος προχώρησε στον επόμενο στόχο του: πόλεμο με τη Γαλλία. Ήθελε να πάρει τη Νορμανδία, την Τουραίνη και το Μαιν και άλλα εδάφη που δεν είχε ποτέ η Αγγλία. Ο πόλεμος ξέσπασε τον Ιούνιο του 1415. Πριν τις εχθροπραξίες, ο Ερρίκος προσπάθησε να εξασφαλίσει την ουδετερότητα της Βουργουνδίας. Τον Οκτώβριο του ίδιου έτους, έχοντας εξασφαλίσει ναυτική υπεροχή για την Αγγλία, πολέμησε τη Γαλλία στο Αζινκούρ. Τα μακριά τόξα έφεραν τη νίκη στους Άγγλους. Η νίκη των Άγγλων έφερε μια επίσκεψη του Γερμανού αυτοκράτορα Σιγισμούνδου και συμμαχία κατά της Γένοβας, η οποία είχε συμμαχήσει με τη Γαλλία. Μετά από τη λήξη του παπικού σχίσματος, το 1417, με την εκλογή του Μαρτίνου Ε’, ο Ερρίκος Ε’ επέστρεψε στις πολιορκίες στη Νορμανδία. Η Ρουέν κατελήφθη τον Ιανουάριο του 1419 και η Βουργουνδία συμμάχησε με την Αγγλία, μετά τη δολοφονία του δούκα Ιωάννη, τον Σεπτέμβριο. Αυτές οι επιτυχίες οδήγησαν στην υπογραφή συνθήκης ειρήνης στις 21/5/1420. Αναγνωριζόταν ως διάδοχος του γαλλικού θρόνου και παντρεύτηκε την Κατερίνα, κόρη του βασιλιά Καρόλου της Γαλλίας στις 2 Ιουνίου. Η υγεία του χειροτέρεψε με τις πολιορκίες του Μελούν και του Μω. Πέθανε από πυρετό το 1422.
Επόμενος στη διαδοχή ήταν ο Ερρίκος ο Στ’. Όταν έγινε βασιλιάς, δεν ήταν ούτε ενός έτους. Έτσι, αντιβασιλέας έγινε ο Ιωάννης του Μπέντφορντ. Εκείνη την περίοδο, η Αγγλία πολιορκούσε την Ορλεάνη και τα αγγλικά στρατεύματα δεν είχαν την πολυτέλεια να επιδράμουν νοτιότερα του ποταμού Λίγυρα. Εδώ εμφανίζεται και η γνωστή Ιωάννα της Λωρραίνης. Εν συντομία, βοηθά τον δελφίνο Κάρολο να ανακτήσει την Ορλεάνη τον Μάιο του 1429. Το 1430, όμως, η Ιωάννα πιάνεται αιχμάλωτη από τους Βουργουνδούς, οι οποίοι ήταν σύμμαχοι των Άγγλων, και καίγεται με την κατηγορία ότι ήταν μάγισσα. Η κατάσταση ήταν στάσιμη, μέχρι το 1435. Τότε κλείστηκε η ειρήνη του Αρράς μεταξύ του δούκα της Βουργουνδίας και του βασιλιά Καρόλου Ζ’ της Γαλλίας. Το 1444 έγινε ο γάμος μεταξύ του Ερρίκου Στ’ και της Μαργαρίτας της Ανδηγαυίας. Οι Γάλλοι άρχισαν πάλι τον πόλεμο με την Αγγλία και, μέχρι το 1453, είχαν πάρει τη Νορμανδία και την Γασκόνη. Έτσι τελειώνει ο Εκατονταετής Πόλεμος. Η Αγγλία αποχωρεί από την ηπειρωτική Ευρώπη, εκτός από το Καλαί. Αυτό θα χαθεί αργότερα.
Πριν το τέλος του άρθρου, πρέπει να αναφερθεί τι ακολούθησε στην Αγγλία τα επόμενα χρόνια. Αυτό που ακολούθησε, ήταν η ταραχώδης περίοδος του Πολέμου των Ρόδων. Ήταν η διαμάχη των Οίκων των Λάνκαστερ και των Γιόρκ για τον θρόνο της Αγγλίας. Λέγεται Πόλεμος των Ρόδων από τα εμβλήματα των δυο Οίκων. Ένα άσπρο ρόδο και ένα κόκκινο ρόδο. Σε αυτή τη διαμάχη συμμετείχε και ο Ερρίκος Στ΄. Η πρώτη βασιλεία του κράτησε μέχρι το 1461, αφού τότε εξορίστηκε στη Γαλλία και ανέλαβε ο Εδουάρδος Δ’ (1461-1483). Το 1471, ο Ερρίκος Στ’ προσπάθησε να εισβάλει στην Αγγλία και απέτυχε. Πέθανε στον Πύργο του Λονδίνου, μετά από τη μάχη του Τούκσμπουρυ. Ο Εδουάρδος πέθανε το 1483 και, μετά από δυο χρόνια μαχών, οι Λάνκαστερς βάζουν του Τούντορς στο προσκήνιο. Ο Ερρίκος Ζ΄ βασίλευσε μέχρι το 1509. Τότε αναλαμβάνει ο γιος του, ο Ερρίκος Η΄. Ο Ερρίκος Η΄ πέρασε τη βασιλεία του προσπαθώντας να εξασφαλίσει τη διαδοχή του. Παντρεύτηκε έξι φορές. Οι έξι γάμοι του οδήγησαν σχεδόν αποκλειστικά στη γέννα κορών και αυτό έκανε τον Ερρίκο Η΄ να διατάξει τον θάνατο μερικών συζύγων του. Ο Ερρίκος Η΄ ήταν υπεύθυνος και για το σχίσμα της Αγγλικής από την Καθολική Εκκλησία, την ίδια εποχή που ο Μαρτίνος Λούθηρος ήρθε κι εκείνος σε ρήξη με τον Πάπα. Από εκείνη την εποχή, υπάρχουν η Αγγλικανική Εκκλησία και η Προτεσταντική. Διάδοχοι του Ερρίκου Η΄ ήταν τα τρία παιδιά του. Ο Εδουάρδος Στ΄ (1547-1553), η Μαρία Α΄ (1553-1558) και η Ελισάβετ Α΄ (1558-1603).
Αυτή ήταν η ιστορία της Αγγλίας στο Μεσαίωνα. Και λίγη μεταμεσαιωνική ιστορία. Από τους περιφερειακούς ηγεμόνες του 9ου αιώνα, στους βασιλιάδες που έκαναν την Αγγλία υπερδύναμη. Από τον Αλφρέδο (871-899), στον Ερρίκο Στ΄ (1422-1461/1471) και την ταραχώδη εποχή του Πολέμου των Ρόδων.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Nicholas David (2013), Η εξέλιξη του Μεσαιωνικού Κόσμου (μτφρ. Μαριάννα Τζιαντζή), εκδ: ΜΙΕΤ
- Hundred Years’ War, britannica.com, διαθέσιμο εδώ.
