Της Γεωργίας Σκαμπελτζή,
Η μορφή του ξένου, όποια έννοια και αν φέρει, έχει αποτελέσει πεδίο προβληματισμού για τους συγγραφείς διαχρονικά, τόσο στην ελληνική λογοτεχνική παραγωγή όσο και σε διεθνές επίπεδο. Τις περισσότερες φορές η μορφή του ξένου ταυτίζεται αφενός με κάθε τι ανοίκειο, είτε πρόκειται για διαφορετική καταγωγή, θρησκεία ή κοινωνική τάξη και αφετέρου με την προσπάθεια ενσωμάτωσης του ξένου στο νέο του περιβάλλον.
Η συλλογή διηγημάτων που παρουσιάζουμε σήμερα, που φέρει τον τίτλο Οι Ξένες και την υπογραφή της Όλγας Κοζάκου – Τσιάρα και διατίθεται από τις Εκδόσεις Περισπωμένη, πραγματεύεται το ζήτημα αυτό. Πιο συγκεκριμένα, η συγγραφέας, θέτοντας στο επίκεντρο των επιμέρους ιστοριών της τη γυναικεία παρουσία, επιλέγει να μιλήσει για την επίπονη πορεία μεταναστών ή προσφύγων, οι οποίες εγκατέλειψαν λόγω του πολέμου τον τόπο, όπου ζούσαν και φθάνοντας στην Ελλάδα ήρθαν αντιμέτωπες με μια νέα «εμπόλεμη ζώνη».
Η Όλγα Κοζάκου – Τσιάρα γεννήθηκε στη Λεμεσό της Κύπρου. Είναι απόφοιτος του Εργαστηρίου Γλυπτικής της ΑΣΚΤ Αθήνας και της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ζει στην Αθήνα και εργάστηκε ως καθηγήτρια στο Τμήμα Γραφιστικής του ΤΕΙ Αθήνας. Έχει παρουσιάσει 10 ατομικές εκθέσεις και έχει συμμετάσχει σε ομαδικές εκθέσεις. Πέρα από την αγάπη της για τη γλυπτική και το έργο που έχει κομίσει στην τέχνη της, αξιοσημείωτη είναι και η συγγραφική της δραστηριότητα, καθώς έχει επιδοθεί τόσο στην ποίηση όσο και στη διηγηματογραφία. Έχει τιμηθεί με το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού της Κύπρου για την εικονογραφημένη συλλογή διηγημάτων που τιτλοφορείται Ο Γάργαρος Βυθός.
Τα 24 διηγήματα της συλλογής είναι είτε αυτοβιογραφικά, αφού αφορούν αγαπημένα πρόσωπα της δημιουργού, όπως τη μητέρα, τη θεία και τη γιαγιά της, και εντοπίζονται στην ενότητα «Οι Δικές μου Ξένες» είτε πρόκειται για διηγήματα, όπου πρωταγωνιστούν γυναικείες φιγούρες που συναντάμε στη σύγχρονη εποχή και αποτελούν την ενότητα «Οι Άλλες Ξένες».
Στην πρώτη περίπτωση, οι περισσότεροι αναγνώστες ενδεχομένως να αναγνωρίσουμε στοιχεία από μία δική μας οικογενειακή ιστορία, για τις ξεριζωμένες γυναίκες της οικογένειάς τους που βρέθηκαν εξαθλιωμένες από την εμπόλεμη κατάσταση σε έναν νέο τόπο που θα της φιλοξενούσε, αλλά πάντα ήταν ξένες, όπως η «μάμμα» της και η «μάματσκα» –η γιαγιά της. Στη δεύτερη περίπτωση, συναντάμε, επίσης, γνώριμες φιγούρες: γυναίκες από την Αλβανία, τη Γεωργία, τη Ρουμανία κ.ά., το ίδιο βασανισμένες, που παλεύουν για ένα καλύτερο μέλλον, άλλοτε με επιτυχία και άλλοτε όχι, αντιμετωπίζοντας, όμως, κάθε φορά, δύσκολες συνθήκες.
Οι ηρωίδες τούτων των διηγημάτων παρουσιάζονται επιδέξια και χωρίς προκαταλήψεις, αποτελώντας ένα μωσαϊκό φυλών, εθνών και προσωπικοτήτων ποικίλων. Λόγος μεστός και καθαρός, που διανθίζεται με τη χρήση ιδιωμάτων –του ποντιακού και του κυπριακού. Ακόμη κι αν υπάρχει οποιαδήποτε επιφύλαξη για την κατανόηση του κειμένου, αυτή αίρεται τη στιγμή που ξεκινά η ανάγνωση.
24 ιστορίες για τις δικές της και τις δικές μας ξένες, που αποτυπώνουν τα βιώματα και τη ψυχοσύνθεση των ηρωίδων, τα οποία παρουσιάζουν ομοιότητες παρά το γεγονός ότι κάποιες ιστορίες απέχουν χρονικά αρκετά χρόνια. Ακριβώς αυτό το στοιχείο είναι που πρέπει να προβληματίσει τον αναγνώστη. Δεν πρέπει να λησμονήσουμε το γεγονός ότι η παρούσα συλλογή διηγημάτων συνοδεύεται από 24 σχέδια της Όλγας Κοζάκου – Τσιάρα, τα οποία συνυπάρχουν αρμονικά με το κείμενο και αποτυπώνουν τις γυναικείες φιγούρες των ιστοριών της και συμβάλλουν στο αισθητικά εξαιρετικό βιβλίο που αξίζει να αναγνωστεί.
