Του Ιούλιου Παπάζογλου,
Ο Ιμπραήμ Πασάς ήταν Αιγύπτιος στρατηγός και πολιτικός, ήταν ο διοικητής του αιγυπτιακού στρατού και ο μεγαλύτερος γιος του Μοχάμεντ Άλι, του Ουάλι και μη αναγνωρισμένου Χεδίβη της Αιγύπτου και το Σουδάν. Υπηρέτησε ως στρατηγός στον αιγυπτιακό στρατό που ίδρυσε ο πατέρας του κατά τη διάρκεια της βασιλείας του, λαμβάνοντας την πρώτη του διοίκηση των αιγυπτιακών δυνάμεων όταν ήταν απλώς έφηβος. Τον τελευταίο χρόνο της ζωής του, διαδέχθηκε τον εν ζωή πατέρα του ως ηγεμόνας της Αιγύπτου και του Σουδάν, λόγω της κακής υγείας του τελευταίου. Η κυριαρχία του επεκτάθηκε επίσης και στις άλλες κυριαρχίες που ο πατέρας του είχε θέσει υπό αιγυπτιακή κυριαρχία, δηλαδή τη Συρία, τη Χετζάζ, τον Μορέα, τη Θάσο και την Κρήτη. Ο Ιμπραήμ πέθανε πριν από τον πατέρα του, στις 10 Νοεμβρίου 1848, τέσσερις μόνο μήνες μετά την άνοδό του στο θρόνο. Μετά το θάνατο του πατέρα του το επόμενο έτος, ο αιγυπτιακός θρόνος πέρασε στον ανιψιό του Ιμπραήμ (γιος του δεύτερου μεγαλύτερου γιου του Μωάμεθ Αλί), Αμπάς.
Ο Ιμπραήμ παραμένει ένα από τα πιο διάσημα μέλη της δυναστείας του Μοχάμεντ Άλι, ιδιαίτερα για τις εντυπωσιακές στρατιωτικές του νίκες, συμπεριλαμβανομένων πολλών συντριπτικών ήττων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Μεταξύ των Αιγυπτίων ιστορικών, ο Ιμπραήμ, ο πατέρας του Μοχάμεντ Άλι και ο γιος του Ισμαήλ ο Μεγαλοπρεπής χαίρουν πολύ μεγαλύτερης εκτίμησης από άλλους ηγεμόνες της δυναστείας, οι οποίοι θεωρούνταν σε μεγάλο βαθμό νωθροί και διεφθαρμένοι. Αυτό είναι σε μεγάλο βαθμό το αποτέλεσμα των προσπαθειών του εγγονού του Fuad I της Αιγύπτου να διασφαλίσει τη θετική απεικόνιση των πατρικών προγόνων του στα Βασιλικά Αρχεία που δημιούργησε, τα οποία ήταν η κύρια πηγή για την αιγυπτιακή ιστορία από τη δεκαετία του 1920 έως τη δεκαετία του 1970. Σήμερα, ένα άγαλμα του Ιμπραήμ καταλαμβάνει περίοπτη θέση στην πρωτεύουσα της Αιγύπτου, Κάιρο.
Στις 11 Δεκεμβρίου 1819 έκανε μια θριαμβευτική είσοδο στο Κάιρο. Μετά την επιστροφή του, ο Ιμπραήμ έδωσε αποτελεσματική υποστήριξη στον Γάλλο συνταγματάρχη Σεβέ (Σουλεϊμάν Πασάς), ο οποίος εργάστηκε για να ασκήσει τον στρατό σύμφωνα με το ευρωπαϊκό πρότυπο. Ο Ιμπραήμ έδωσε παράδειγμα υποβάλλοντας για να τρυπηθεί ως νεοσύλλεκτος. Το 1824, ο Μοχάμεντ Άλι διορίστηκε κυβερνήτης του Μοριά (τη χερσόνησο της Πελοποννήσου στη νότια Ελλάδα) από τον Οθωμανό σουλτάνο Μαχμούτ Β’. Ο Μαχμούντ χρειάστηκε στην πραγματικότητα τη βοήθεια του καλά εκπαιδευμένου Αιγυπτιακού Στρατού ενάντια στη σύγχρονη Ελληνική Επανάσταση, την οποία οι δυνάμεις του δεν κατάφεραν να καταπνίξουν: το 1822 οι Έλληνες είχαν νικήσει αποφασιστικά έναν στρατό περίπου 30.000 ανδρών υπό τον Μαχμούντ Δράμαλη Πασά. Ο Ιμπραήμ στάλθηκε στην Πελοπόννησο με μοίρα και στρατό 17.000 ανδρών. Η αποστολή απέπλευσε στις 4 Ιουλίου 1824, αλλά για μερικούς μήνες δεν μπορούσε να κάνει περισσότερα από το να πηγαινοέρχεται μεταξύ Ρόδου και Κρήτης. Ο φόβος των ελληνικών πυροσβεστικών πλοίων σταμάτησε τον δρόμο του προς τον Μορέα.
Όταν οι Έλληνες ναυτικοί εξεγέρθηκαν λόγω έλλειψης αμοιβής, ο Ιμπραήμ μπόρεσε να αποβιβαστεί στο Μόδον στις 26 Φεβρουαρίου 1825. Παρέμεινε στον Μορέα έως ότου η συνθηκολόγηση της 1ης Οκτωβρίου 1828 τον αναγκάστηκε από την παρέμβαση των δυτικών δυνάμεων. Νίκησε τους Έλληνες στο ανοιχτό πεδίο, και παρόλο που η πολιορκία του Μεσολογγίου αποδείχθηκε δαπανηρή στα δικά του στρατεύματα και στις οθωμανικές δυνάμεις που επιχείρησαν μαζί του, την τερμάτισε με επιτυχία στις 24 Απριλίου 1826. Αλλά ηττήθηκε στη Μάνη τρεις φορές στη σειρά. Οι ελληνικές αντάρτικες μπάντες παρενόχλησαν τον στρατό του και σε εκδίκηση ερήμωσε τη χώρα και έστειλε χιλιάδες κατοίκους σε σκλάβους στην Αίγυπτο. Αυτά τα μέτρα καταστολής προκάλεσαν μεγάλη αγανάκτηση στην Ευρώπη και οδήγησαν στην επέμβαση των ναυτικών μοιρών του Ηνωμένου Βασιλείου, του Αποκατεστημένου Βασιλείου της Γαλλίας και της Ρωσίας στη μάχη του Ναβαρίνο (20 Οκτωβρίου 1827). Τη νίκη τους ακολούθησε η απόβαση γαλλικού εκστρατευτικού σώματος στη λεγόμενη εκστρατεία του Μοριά. Με τους όρους της συνθηκολόγησης της 1ης Οκτωβρίου 1828, ο Ιμπραήμ εκκένωσε τη χώρα.
Ο Ιμπραήμ πέρασε το υπόλοιπο της ζωής του εν ειρήνη, αλλά η υγεία του καταστράφηκε. Το 1846 επισκέφτηκε τη Δυτική Ευρώπη, όπου έγινε δεκτός με κάποιο σεβασμό και πολλή περιέργεια. Όταν ο πατέρας του έγινε γεροντικός, ο Ιμπραήμ διορίστηκε Αντιβασιλέας στη θέση του. Διατήρησε την αντιβασιλεία του από τον Ιούλιο μέχρι τη στιγμή του θανάτου του στις 10 Νοεμβρίου 1848.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Γιάννης Σπαρίμπας (1995), Το 1821 και η Αλήθεια, Αθήνα: Κάκτος
- Θανάσης Χρήστου (2013), Πολιτικές και Κοινωνικές Όψεις της Επανάστασης του 1821, Αθήνα: Παπαζήση
