Του Γιώργου Τσίλλα,
Ο δεύτερος ελληνικός αποικισμός (μέσα 8ου αιώνα έως τα μέσα 6ου αιώνα π.Χ.) άλλαξε το status quo της εποχής, καθώς με την επέκταση αυτή, οι Έλληνες αποίκησαν τις ακτές της Μεσογείου και του Ευξείνου Πόντου. Η Κάτω Ιταλία και η Σικελία απέκτησαν εν πολλοίς ελληνικό χαρακτήρα. Πολυάριθμες πόλεις ιδρύθηκαν από την Χαλκίδα, την Ρόδο, την Κόρινθο, την Σπάρτη και τα Μέγαρα. Οι αυτόχθονες Σικελοί κατέφυγαν στο κέντρο της νήσου. Σύμφωνα με μια φράση του Πλάτωνος, οι Έλληνες έμεναν σε όλες τις ακτές της Μεσογείου, όπως οι βάτραχοι πέριξ της λίμνης.
Την ίδια εποχή, η πόλη της Καρχηδόνας (η ίδρυση της ανάγεται στο 814 π.Χ.) κατά τον 6ο αιώνα αρχίζει να ακμάζει. Όντας αποικία των Φοινίκων, η οποία εν συνεχεία ανεξαρτητοποιήθηκε, συνέχισε την παραδοσιακή ενασχόληση των Φοινίκων με το εμπόριο, ιδρύοντας πολλούς εμπορικούς σταθμούς στην Δυτική Μεσόγειο. Το εμπόριο ήταν το μέσο με το οποίο η Καρχηδόνα κατάφερε να γίνει υπολογίσιμη δύναμη στην Δυτική Μεσόγειο. Η Καρχηδόνα, πεπεισμένη πλέον ότι τα συμφέροντα της θίγονταν από το εμπόριο των Ελλήνων της Κάτω Ιταλίας και της Σικελίας δεν έμεινε άπραγη.
Οι Καρχηδόνιοι και οι Ετρούσκοι (λαός που κατοικούσε και κυριαρχούσε στην Βόρειοδυτικη Ιταλία) σύναψαν ομαιχμία. Όταν οι Φωκαείς, αρνούμενοι να αποδεχτούν την περσική κυριαρχία, κατέφυγαν στην Αλαλία της Κορσικής, αποικία που είχαν ιδρύσει οι ίδιοι πρωτύτερα. Σύσσωμοι, Οι Καρχηδόνιοι και οι Ετρούσκοι, τους ανάγκασαν να παραιτηθούν από τα δικαιώματα τους επί της αποικίας, αφότου τους κέρδισαν στην ναυμαχία της Αλαλίας (540 π.Χ.). Μετά από την σημαντική τους αυτή νίκη, η Καρχηδόνα έγινε η κύρια δύναμη της Δυτικής Μεσογείου. Κατάφερε να επεκτείνει την ισχύ της από τις αφρικανικές ακτές μέχρι την Σικελία, την Σαρδηνία και την Νότια Ισπανία. Η συμμαχία τους με τους Ετρούσκους, προέτρεψε την αποικιστική επέκταση των Ελλήνων προς δυσμάς.
Όσο οι αντίπαλοι των Ελλήνων αποκτούσαν μεγαλύτερη δύναμη, οι Έλληνες πολεμούσαν μεταξύ τους. Η πόλη Σίρις της Κάτω Ιταλίας αλώθηκε και ισοπεδώθηκε από την Σύβαριν. Μετά από ένα σύντομο χρονικό διάστημα (το 510 π.Χ.) καταστράφηκε η ίδια η Σύβαρις από τον Κρότωνα. Λίγο πιο νότια, στην Σικελία, οι ηγεμονικές βλέψεις των τυράννων προκάλεσαν την δημιουργία μεγαλύτερων κρατών (αρχές 5ου αιώνα). Με αυτόν τον τρόπο, το μέγιστο μέρος της ελληνικής ζώνης της νήσου, βρέθηκε υπό την εξουσία του Γέλωνα από τις Συρακούσες και του πεθερού του Θήρωνα από τον Ακράγαντα. Όταν ο τύραννος Τέριλλος από την Ιμέρα, εκδιώχθηκε από τον Γέλωνα, ο Τέριλλος ζήτησε προστασία από τους Καρχηδόνιους.
Οι Καρχηδόνιοι φυσικά δέχτηκαν να τον βοηθήσουν, καθώς η προάσπιση των συμφερόντων τους θα μπορούσε να επιτευχθεί εν μέρει μέσω της στρατιωτικής επέμβασης τους στην νήσο. Έστειλαν τον Αμίλκα ως στρατηγό. Ο Αμίλκας αποπειράθηκε να πολιορκήσει την Ιμέρα, η συσπείρωση όμως του Γέλωνα και του Θήρωνα επέφερε την συντριβή των Καρχηδονίων κοντά στην Ιμέρα (480 π.Χ.). Λίγο καιρό μετά από την νίκη αυτή, ο Ιερών, αδελφός του Γέλωνα, που τον διαδέχθηκε στις Συρακούσες, κατατρόπωσε τους Ετρούσκους στην ναυμαχία της Κύμης (474 π.Χ.). Αυτό σήμανε το τέλος της δύναμης των Ετρούσκων στην θάλασσα. Πρέπει να σημειωθεί ότι την ίδια χρονική περίοδο που οι Έλληνες πολεμούν έναντι των Καρχηδονίων και των Ετρούσκων, οι Έλληνες της μητροπολιτικής Ελλάδας πολεμούν έναντι των Περσών.
Μετά τον θάνατο του Ιέρωνος (466 π.Χ.) η τυραννίδα των Συρακουσών κατέρρευσε. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την εγκαθίδρυση της δημοκρατίας σε όλες τις ελληνικές πόλεις της Κάτω Ιταλίας και της Σικελίας. Όσο κυριαρχούσαν οι τύραννοι, οι Καρχηδόνιοι και οι Ετρούσκοι αποσοβήθηκαν. Στα μέσα του 5ου αιώνα όμως, επανέρχεται στο προσκήνιο ένας άλλος λαός, οι αυτόχθονες Σικελοί. Η εξέγερση τους υπό τον αρχηγό τους Δουκέτιο, έλαβε ακραίες διαστάσεις και μετά από μεγάλη προσπάθεια, κατάφεραν οι Έλληνες να καταστείλουν τον αγώνα υπέρ της ελευθερία τους. Αφότου, όμως, αντιμετωπίστηκαν οι αυτόχθονες, ξεκίνησαν πάλι οι εμφύλιες συγκρούσεις μεταξύ των Ελλήνων. Το αίτιο ήταν ξανά η ηγεμονική τάση των Συρακουσών, η οποία πόλη είχε γίνει ξεκάθαρα η ισχυρότερη και η πολυανθρωπότερη της νήσου. Στο τέλος, οι Συρακούσες κατάφεραν να γίνουν η ηγέτιδα πόλη της Σικελίας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Ούλιρχ Βίκλεν (1976), ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ, Αθήνα: Παπαζήση
- Μπότσφορντ και Ρόμπινσον (1995), ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ, Αθήνα: ΜΙΕΤ
