Του Γρηγόρη Χατζή,
Στα χρονικά της ναυτικής ιστορίας, λίγες μάχες ξεχωρίζουν όπως η ναυμαχία της Tsushima. Η διαμάχη αυτή μεταξύ του ρωσικού και του ιαπωνικού στόλου, που διεξήχθη τον Μάιο του 1905 και διήρκησε δύο ημέρες, αποτέλεσε ένα κομβικό σημείο όχι μόνο για τον Ρωσοϊαπωνικό Πόλεμο αλλά και για την εξέλιξη της ναυτικής στρατηγικής και τεχνολογίας. Καθώς οι δύο δυνάμεις συγκρούονταν στα ύδατα μεταξύ Ιαπωνίας και Κορέας, ο κόσμος έγινε μάρτυρας της ανάδυσης μιας νέας εποχής στον ναυτικό πόλεμο.
Ο Ρωσοϊαπωνικός πόλεμος, που πυροδοτήθηκε από εδαφικές και στρατηγικές φιλοδοξίες που σχετίζονταν με την κατάληψη εδαφών στην Άπω Ανατολή, μαίνονταν για περισσότερο από ένα χρόνο πριν κορυφωθεί στη ναυμαχία της Tsushima. Η Ιαπωνία, βγαίνοντας από αιώνες απομόνωσης, είχε εκσυγχρονίσει γρήγορα τον στρατό της και επεδίωκε να αμφισβητήσει τη ρωσική επιρροή στην Ανατολική Ασία. Η Ρωσική Αυτοκρατορία, εν τω μεταξύ, στόχευε στην εξασφάλιση των δικών της εδαφικών συμφερόντων στην περιοχή, ιδίως στη Μαντζουρία και την Κορέα.
Ο ρωσικός στόλος της Βαλτικής, υπό τη διοίκηση του ναυάρχου Zinovy Rozhestvensky, ξεκίνησε ένα μακρύ και επικίνδυνο ταξίδι για να ενισχύσει την παρουσία του στον Ειρηνικό, τον Οκτώβριο του 1904. Πλέοντας προς τον προορισμό του, η διαδρομή του παρακολουθούνταν στενά από τους Ιάπωνες, οι οποίοι σχεδίαζαν σχολαστικά τη στρατηγική τους υπό την ηγεσία του ναυάρχου Heihachiro Togo.
Στις 27 Μαΐου 1905, ο ρωσικός και ο ιαπωνικός στόλος συναντήθηκαν τελικά στο στενό της Tsushima, ανάμεσα στην Ιαπωνία και στην Νότια Κορέα. Ο ρωσικός στόλος, εξαντλημένος από το μακρύ ταξίδι του και ταλαιπωρημένος από υλικοτεχνικές προκλήσεις, βρέθηκε σε σοβαρό μειονέκτημα απέναντι στις ευέλικτες και καλά προετοιμασμένες ιαπωνικές δυνάμεις. Η στρατηγική του Togo βασιζόταν στην ανώτερη επικοινωνία και ευελιξία του στόλου του.
Οι Ιάπωνες, κατάφεραν να κυριαρχήσουν από την αρχή της ναυμαχίας. Χρησιμοποίησαν τα ακριβέστερα και ταχύτερα πυροβόλα όπλα τους με αποτέλεσμα να προκαλέσουν σοβαρές ζημιές στον ρωσικό στόλο. Εκείνοι, δυσκολεύτηκαν αρκετά να δώσουν μια απάντηση παρόμοιας ισχύος, όντες ήδη αποδυναμωμένοι από τα σφοδρά χτυπήματα των Ιαπώνων αλλά και από την κακή επικοινωνία μεταξύ τους. Καθώς η εμπλοκή εντατικοποιούνταν, ο Togo εφάρμοσε μια πρωτοποριακή τακτική, εκτελώντας ένα ειδικό ελιγμό που επέτρεψε στους Ιάπωνες να στοχεύσουν τα πυρά τους προς τις ευάλωτες πλάγιες πλευρές των αντιπάλων τους.
Στη ναυμαχία της Tsushima, παρουσιάστηκαν από την πλευρά των Ασιατών αρκετές τεχνολογικές καινοτομίες που θα διαμόρφωναν τον ναυτικό πόλεμο κατά τον 20ό αιώνα, Αρχικά, ο ιαπωνικός στόλος αποτελούνταν κυρίως από εξαιρετικά σύγχρονα θωρηκτά και καταδρομικά, πολύ πιο δυνατά από αυτά των Ρώσων. Επιπλέον, οι Ιάπωνες διοικητές υιοθέτησαν για πρώτη φορά την ασύρματη τηλεγραφία για την μεταξύ τους επικοινωνία, δίνοντάς τους ένα κρίσιμο πλεονέκτημα στον συντονισμό των κινήσεών τους.
Αντίθετα, ο ρωσικός στόλος, επιβαρυμένος με απαρχαιωμένα πλοία και εξοπλισμό, δυσκολευόταν να ανταγωνιστεί τους πιο ευέλικτους αντιπάλους του. Η αναποτελεσματικότητα των συστημάτων επικοινωνίας τους, σε συνδυασμό με την έλλειψη κεντρικής διοίκησης, συνέβαλε στην αταξία και τη σύγχυση που ταλαιπώρησε τις προσπάθειές τους καθ’ όλη τη διάρκεια της μάχης.
Μέχρι το βράδυ της 28ης Μαΐου, η Μάχη της Tsushima είχε ολοκληρωθεί με μια ηχηρή νίκη της Ιαπωνίας. Ο ρωσικός στόλος υπέστη σοβαρότατες υλικές καταστροφές, με την πλειονότητα των πλοίων του είτε να βυθίζονται, είτε να αιχμαλωτίζονται, είτε να καθίστανται πρακτικά μη λειτουργικά, ενώ ακόμη μέτρησε και πολλές ανθρώπινες απώλειες. Αντίθετα, οι Ιάπωνες υπέστησαν ελάχιστες απώλειες και διατήρησαν τον έλεγχο των θαλασσών, τερματίζοντας ουσιαστικά τις φιλοδοξίες της Ρωσίας για κυριαρχία στην Άπω Ανατολή.
Οι επιπτώσεις της σπουδαίας αυτής σύγκρουσης ήταν πολύ περισσότερες από το ότι επηρέασε σε τεράστιο βαθμό την έκβαση του Ρωσοϊαπωνικού Πολέμου. Ο αποφασιστικός χαρακτήρας της νίκης της Ιαπωνίας υπογράμμισε τη σημασία της τεχνολογικής υπεροχής, του στρατηγικού σχεδιασμού και της επιχειρησιακής ευελιξίας στον ναυτικό πόλεμο. Η μάχη λειτούργησε ως ένα αφυπνιστικό κάλεσμα για τις ναυτικές δυνάμεις παγκοσμίως, προκαλώντας μια νέα οπτική σχετικά με την αναγκαιότητα του εκσυγχρονισμό και της καινοτομίας στο ναυτικό τομέα.
Η ναυμαχία της Tsushima, το 1905, συνιστά μια ξεκάθαρη απόδειξη της υπεροχής των εξελιγμένων μεθόδων πολέμου στη σύγχρονη εποχή. Καθώς αποτέλεσε μια σύγκρουση μεταξύ ενός παραδοσιακά ισχυρού πόλου, της Ρωσίας και ενός φαινομενικά υποδεέστερου σε ανθρώπινο δυναμικό αλλά τεχνολογικά πιο προηγμένου αντιπάλου, της Ιαπωνίας που τελείωσε με την ξεκάθαρη επικράτηση των δεύτερων, είναι φανερό πως οι κλασικές τακτικές και τεχνολογία ξεπεράστηκαν αποφασιστικά από την προοδευτική στρατηγική και την τεχνολογική υπεροχή. Καθώς ο ήλιος έδυε στο Στενό της Tsushima, προανήγγειλε όχι μόνο την αυγή μιας νέας εποχής στον ναυτικό πόλεμο, αλλά και την αλλαγή της ισορροπίας δυνάμεων στην Άπω Ανατολή.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Battle of Tsushima, britannica.com, διαθέσιμο εδώ.
- The Battle of Tsushima Strait, history.com, διαθέσιμο εδώ.
