Του Θανάση Μάριζα,
Θεωρητικός λόγος ύπαρξης μιας (υγιούς, τουλάχιστον) αντιπολίτευσης είναι το στοιχείο του εναλλακτικού. Κάτι το διαφορετικό. Όχι απαραίτητα ρηξικέλευθο ή ακόμα και αντιθετικό, απλά… αλλιώτικο. Ιδίως σε μια εύθραυστη πολιτική σκηνή, όπου το κυβερνών κόμμα θεωρείται έκπτωτο προτού καν ηττηθεί σε μια εκλογική διαδικασία, αυτή η ήδη φαινομενικά εύκολη προαπαίτηση θα έπρεπε να καθίστατο… περίπατος. Κι όμως, στη Μεγάλη Βρετανία, όπου η τωρινή Συντηρητική κυβέρνηση βρίσκεται ακόμη και 27 (!) πόντους πίσω στις πιο πρόσφατες δημοσκοπήσεις, το αντίπαλο δέος των Εργατικών δεν φαίνεται να έχει την οποιαδήποτε διάθεση για ουσιαστική πολιτική αλλαγή.
Τις τελευταίες εβδομάδες, η Εργατική ηγεσία ξεστόμισε δηλώσεις που θα μπορούσαν εύκολα να θεωρηθούν λόγια της αντίστοιχης Συντηρητικής. Αντικείμενο συζήτησης, το πολυπαθές σύστημα κοινωνικής πρόνοιας της χώρας. Σε ομιλία της, η Τομεάρχης Εργασίας (ή, όπως πολύ χαρακτηριστικά το θέτουν οι Βρετανοί, «Σκιώδης Υπουργός»), Liz Kendall, τόνισε ότι «μια ζωή με επιδόματα» δεν θα αποτελέσει πιθανό σενάριο, υπό κυβερνήσεως του κόμματός της. Δεν είναι απλώς το ότι η εν λόγω δήλωση ηχεί ως σχετικά ανίδεη (μια τέτοια ύπαρξη δεν ήταν ποτέ κάτι το βιώσιμο, πολλώ δε μάλλον τώρα, που οι αιτούντες δεν μπορούν να αντέξουν το οικονομικό βάρος των καθημερινών τροφίμων, της ελάχιστης θέρμανης ή του ρολού τουαλέτας), αλλά ότι δεν είναι καν πρωτότυπη. Η φράση της Kendall ήταν σχεδόν πανομοιότυπη με τα λόγια του νυν Υπουργού Εργασίας, Mel Stride, ο οποίος είχε πει ότι «τα οφέλη δεν πρέπει να υπάρχουν για πάντα».
Εν τω μεταξύ, καθώς ο αριθμός των ανθρώπων που χρήζουν μεν κοινωνικής περίθαλψης, μένουν δε μακροπρόθεσμα χωρίς εργασία, συνεχίζει να αυξάνεται, η «σκιώδης» Καγκελάριος του Θησαυροφυλακείου (θέση αντίστοιχη του Υπουργού Οικονομικών), Rachel Reeves, φαίνεται να στοχεύει όχι μόνο να μιμηθεί τον κυβερνητικό ομόλογό της, Jeremy Hunt, αλλά ακόμα και να τον… ξεπεράσει. Ερωτηθείσα τι μετατροπές θα πραγματοποιούσε στον ισχύον προϋπολογισμό της χώρας, η Reeves είπε ότι, μεταξύ άλλων, «πρέπει να επαναφέρουμε τους ανθρώπους στη δουλειά. Υπάρχουν 700.000 περισσότεροι άνθρωποι που πρόκειται να λάβουν επιδόματα ασθενείας». Γιατί το μείζον πρόβλημα, την τελευταία δεκαετία Συντηρητικής διακυβέρνησης, ήταν ότι η τελευταία υπήρξε υπερβολικά επιηκής προς τους ασθενείς…
Ο ανωτέρω «συμβιβασμός» των Εργατικών, με τους υπάρχοντες Συντηρητικούς τρόπους λειτουργίας, θα μπορούσαν, εν μέρει, να θεωρηθούν ως μια αναγκαία στρατηγική επιβίωσης στην επικρατούσα ατμόσφαιρα της βρετανικής μαζικής ενημέρωσης, η οποία επιτρέπει σε μια μικρή ομάδα δεξιών μέσων να επηρεάζουν (εάν όχι διαμορφώνουν) την πολιτική ατζέντα της αντιπολίτευσης, χαρακτηρίζοντας το εκάστοτε κόμμα (9 στις 10 τους Εργατικούς) ως οικονομικά ανεύθυνο, τη στιγμή που θα εισηγηθεί την οποιαδήποτε πρόταση ελαφριάς βελτίωσης της ζωής των απλών ανθρώπων. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι οι δαπάνες που κρίνονται «ανεύθυνες» αφορούν συνήθως το σύστημα παροχών ή το ευρύτερο κράτος πρόνοιας. Οι φορολογικές ελαφρύνσεις στο επενδυτικό χαρτοφυλάκιο ενός Διευθύνοντος Συμβούλου είναι συνετές, ενώ η χρηματοδοτική ενίσχυση ενός νοσοκομείου είναι σπάταλη.
Το θέμα με την ανωτέρω παρατήρηση βρίσκεται, φυσικά, στο γεγονός πως οι Εργατικοί παπαγαλίζουν την οικονομική γλώσσα των Tories, αντί να της αντιταχθούν. Η Reeves έχει δεσμευτεί ανοιχτά πως η (πιθανώς αναπόφευκτη) επόμενη Κυβέρνηση των Εργατικών δεν πρόκειται να αυξήσει ούτες τους φόρους εισοδήματος, αλλά ούτε και εκείνους προς τις πολυεθνικές επιχειρήσεις. Συνολικά, τέτοιες αφηγήσεις έχουν πολύ σαφείς επιπτώσεις. Υποδεικνύουν ότι, υπό μια υποθετική (αλλά, συνάμα, πολύ ρεαλιστική) Κυβέρνηση του φαινομενικά πιο κατοχυρωμένου και ισχυρού εργατικού κόμματος στην Ευρώπη, το 1% και πάλι δεν θα κληθεί ποτέ να πληρώσει το δίκαιο μερίδιό του στη φορολογία. Όταν υπάρξει η οποιαδήποτε πίεση, είναι εκείνοι με τα λιγότερα (φτωχοί, ασθενείς, άτομα με αναπηρία) που αναμένεται να δώσουν τα περισσότερα.
Υφίσταται, βέβαια, και το επιχείρημα ότι το Εργατικό Κόμμα θα αλλάξει τροπάρι, όταν πράγματι ανέλθει στην εξουσία, και ότι οι παρούσες συμπεριφορές δεν είναι κάτι άλλο παρά μια λογική επιφύλαξη, την οποία καλείται να επιδείξει το κάθε σύγχρονο κόμμα, ώστε να παρουσιάζεται ως εκλέξιμο. Ίσως. Ίσως, από την άλλη, να είναι δικαιολογημένη η προαναφερθείσα κριτική, όταν οι Εργατικοί αδυνατούν να καθιερώσουν την ηθική και ιδεολογική τους πυξίδα, υπό τις τωρινές συνθήκες απόλυτης κατάρρευσης των Συντηρητικών. Πώς, λοιπόν, θα πραγματοποιηθεί η προάσπιση ενός κράτους πρόνοιας, όταν ο θεωρητικός πάροχός του θαφτεί κάτω από το βάρος της καθημερινής διακυβέρνησης;
Είναι λογικό η Reeves, η Kendall και, φυσικά, ο ηγέτης των Εργατικών, Keir Starmer, να επιθυμούν να κάνουν τη Βρετανία πιο ελκυστική για τους πλούσιους (δηλαδή επενδυτές), αλλά, ίσως, είναι καιρός να επικεντρωθούν στο να την κάνουν ελκυστική για την παραδοσιακή (και σίγουρα πολυπληθέστερη) εκλογική τους βάση: τους εργαζόμενους, τους «καθημερινούς» ανθρώπους. Ένα ουσιαστικό Εργατικό Κόμμα δεν θα έπρεπε, άλλωστε, να καταβάλλει ανάλογη προσπάθεια για να προσελκύσει τις ψήφους τόσο των διεκδικητών επιδομάτων και των κοινωνικά ευάλωτων, όσο και των τραπεζιτών; Τελικά, κάποιοι άνθρωποι ίσως έχουν παραπάνω σημασία από «άλλους».
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- What’s the point of Starmer’s Labour if it won’t stand up for poor, sick or disabled people?, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- Britain is a poorer, sicker place. No wonder disability claims have trebled in a decade, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- Rachel Reeves rules out wealth tax if Labour wins next election, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- Labour will not hike corporation tax, vows Rachel Reeves, Evening Standard, διαθέσιμο εδώ
- Voting Intention: Con 20%, Lab 47% (6-7 Mar 2024), YouGov (UK), διαθέσιμο εδώ
