Της Αγγελικής Γιοβανίδη,
Στις 8 Φεβρουαρίου 2024 επιτεύχθηκε μια προσωρινή συμφωνία μεταξύ της Προεδρίας του Συμβουλίου και των διαπραγματευτών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με την Οδηγία για την εργασία σε πλατφόρμες, η οποία επιβεβαιώθηκε από τους υπουργούς Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων της ΕΕ. Το συγκεκριμένο νομοθέτημα της ΕΕ, το οποίο συζητείται εδώ και αρκετό καιρό, αποσκοπεί στη βελτίωση των συνθηκών εργασίας και στη ρύθμιση της χρήσης αλγορίθμων από τις ψηφιακές πλατφόρμες εργασίας. Η πρόταση της Επιτροπής δημοσιεύθηκε αρχικώς στις 9 Δεκεμβρίου 2021, ενώ ακολούθησε στάδιο μελέτης και διαπραγματεύσεων.
Φαίνεται πως η αύξηση του αριθμού των ατόμων που απασχολούνται στις ψηφιακές πλατφόρμες (περισσότερα από 28 εκατομμύρια άτομα σε ολόκληρη την ΕΕ), ιδίως σε ό,τι αφορά τις υπηρεσίες διανομής, έχει δημιουργήσει προβληματισμό σχετικά με τη διαφάνεια και τήρηση των κανόνων που αφορούν το καθεστώς απασχόλησής τους και τη δυνατότητα να επωφελούνται από όποια εργασιακά δικαιώματα δικαιούνται. Υφίσταται για τον λόγο αυτό ανάγκη, να θεσπιστεί ένα σύνολο κανόνων εξασφάλισης της ελάχιστης προστασίας τους από ενδεχόμενες παραβιάσεις από τα εκάστοτε εθνικά δίκαια.
Η Οδηγία, προς την κατεύθυνση αυτή, θα καταστήσει διαφανέστερη τη χρήση αλγορίθμων στη διαχείριση ανθρώπινων πόρων, απαγορεύοντας τη χρήση αυτοματοποιημένων συστημάτων παρακολούθησης ή λήψης αποφάσεων για την επεξεργασία ορισμένων τύπων δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα προσώπων που εκτελούν εργασία σε πλατφόρμα, όπως των βιομετρικών δεδομένων ή της συναισθηματικής ή ψυχολογικής τους κατάστασης. Επιπλέον, η ανθρώπινη εποπτεία και αξιολόγηση διασφαλίζονται όσον αφορά τις αυτοματοποιημένες αποφάσεις, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος αιτιολόγησης και επανεξέτασης των εν λόγω αποφάσεων.
Η Οδηγία συμβάλλει, επίσης, στο να καθορίζεται ορθά το καθεστώς απασχόλησης των ατόμων που εργάζονται σε πλατφόρμες, ζήτημα το οποίο έχει απασχολήσει αρκετές φορές και με συγκεκριμένα παραδείγματα πλατφορμών την επικαιρότητα, καθώς οι τελευταίες «επιδιώκουν» τον χαρακτηρισμό της σχέσης με τον εκάστοτε εργαζόμενο ως σχέσης ελεύθερης παροχής υπηρεσιών και όχι σχέσης εργασίας. Με τον τρόπο αυτόν οι εργαζόμενοι δεν τυγχάνουν καμίας εξασφάλισης σχετικά με την απόλυση, την καταβολή των εισφορών και των επιδομάτων τους, τις άδειες κλπ. Προβλέπει για τον σκοπό αυτό ένα νομικό τεκμήριο απασχόλησης, το οποίο θα ενεργοποιείται, όταν διαπιστώνονται πραγματικά περιστατικά που υποδεικνύουν έλεγχο και διεύθυνση.
Τα εν λόγω πραγματικά περιστατικά θα καθοριστούν σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο και τις συλλογικές συμβάσεις, λαμβανομένης υπόψη της νομολογίας της ΕΕ. Τα πρόσωπα που εργάζονται σε ψηφιακές πλατφόρμες, οι εκπρόσωποί τους ή οι εθνικές αρχές θα μπορούν να επικαλεστούν αυτό το νομικό τεκμήριο και να ισχυριστούν ότι έχει γίνει εσφαλμένος χαρακτηρισμός τους, ενώ εναπόκειται στην ψηφιακή πλατφόρμα να αποδείξει ότι δεν υπάρχει σχέση εργασίας. Επιπλέον, τα κράτη μέλη θα παρέχουν καθοδήγηση στις ψηφιακές πλατφόρμες και στις εθνικές αρχές, όταν τεθούν σε εφαρμογή τα νέα μέτρα.
Συνολικά, η νέα Οδηγία σκοπεύει να βελτιώσει τις συνθήκες εργασίας ατόμων που εργάζονται μέσω ψηφιακών πλατφορμών, διατηρώντας παράλληλα τις ευκαιρίες και τα οφέλη που προσφέρει η οικονομία των πλατφορμών. Το κείμενο της συμφωνίας θα οριστικοποιηθεί πλέον σε όλες τις επίσημες γλώσσες και θα εγκριθεί τυπικά από τα δύο θεσμικά όργανα. Μετά την ολοκλήρωση των τυπικών σταδίων της έκδοσης, τα κράτη μέλη θα έχουν στη διάθεσή τους δύο έτη για να ενσωματώσουν τις διατάξεις της Οδηγίας στην εθνική τους νομοθεσία. Μένει να δούμε αν τελικά η Οδηγία αυτή θα αλλάξει και εν τοις πράγμασι το δυσμενές καθεστώς αβεβαιότητας, στο οποίο βρίσκονται χιλιάδες εργαζόμενοι πλατφορμών και στη χώρα μας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Εργαζόμενοι σε πλατφόρμες: Το Συμβούλιο επιβεβαίωσε τη συμφωνία για νέους κανόνες με σκοπό τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας τους, Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, consilium.europa.eu, διαθέσιμο εδώ
