Του Νικόλα Χρηστίδη,
Ο τουρισμός, ενώ αποτελεί μια από τις κύριες πηγές εσόδων για πολλές χώρες και κοινότητες σε όλον τον κόσμο, συχνά συνοδεύεται από αρνητικές επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον. Η αυξανόμενη κίνηση των τουριστών μπορεί να προκαλέσει αποψίλωση του τοπίου, ρύπανση, καταστροφή οικοσυστημάτων και περιορισμό της βιοποικιλότητας. Η Ελλάδα, με τις εκθαμβωτικές φυσικές ομορφιές και την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά της, δεν αποτελεί εξαίρεση.
Μια από τις βασικές επιπτώσεις του τουρισμού στο φυσικό περιβάλλον είναι η υπερβολική κατανάλωση των φυσικών πόρων. Η αυξημένη ζήτηση για νερό, ενέργεια και γη μπορεί να οδηγήσει σε εξάντληση αυτών των πόρων και να δημιουργήσει ανεπαρκείς συνθήκες για τον τοπικό πληθυσμό. Επιπλέον, η κατασκευή ξενοδοχειακών μονάδων και άλλων τουριστικών υποδομών σε ευαίσθητες περιοχές μπορεί να οδηγήσει στην καταστροφή του φυσικού τοπίου και των οικοσυστημάτων του, με σημαντικές απώλειες τόσο στη χλωρίδα όσο και την πανίδα της εκάστοτε περιοχής.
Εκτός από την ανεξέλεγκτη ανάπτυξη τουριστικών υποδομών, ο τουρισμός μπορεί, επίσης, να οδηγήσει στην υπερβολική εμπορικοποίηση των τοπικών παραδόσεων και πολιτιστικών αξιών. Αυτό μπορεί να οδηγήσει στην απώλεια της ταυτότητας και της αυθεντικότητας των προορισμών, ενώ, ταυτόχρονα, επηρεάζει αρνητικά την τοπική οικονομία και κοινωνία.
Παρόλα αυτά, υπάρχουν προσεγγίσεις που μπορούν να μειώσουν τις αρνητικές επιπτώσεις του τουρισμού στο περιβάλλον.
Η ανάπτυξη οικολογικών ξενοδοχείων και η εφαρμογή πρακτικών αειφορικής διαχείρισης μπορούν να μειώσουν το αποτύπωμα του τουρισμού στο φυσικό περιβάλλον. Επιπλέον, η θέσπιση πολιτικών διαχείρισης του τουρισμού, που σέβονται την οικολογική ισορροπία και τη βιοποικιλότητα, είναι απαραίτητη. Η ενημέρωση και εκπαίδευση των ενδιαφερομένων φορέων, συμπεριλαμβανομένων των τουριστών, είναι επίσης κρίσιμη για τη δημιουργία ενός πιο βιώσιμου τουριστικού μοντέλου.
Στην περίπτωση της Ελλάδας, η ανάπτυξη ενός βιώσιμου τουρισμού παίζει ζωτικό ρόλο στη διατήρηση της μοναδικής φυσικής ομορφιάς της χώρας. Η προώθηση του οικολογικού τουρισμού σε απομακρυσμένες περιοχές, όπου η ανάπτυξη μπορεί να έχει λιγότερες επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον, αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση. Επιπλέον, η προώθηση της οικολογικής γεωργίας και η προστασία των θαλάσσιων και εδαφικών οικοσυστημάτων συμβάλλει στη διατήρηση της βιοποικιλότητας και του φυσικού περιβάλλοντος.
Σε κάθε περίπτωση, η αειφορική ανάπτυξη του τουρισμού απαιτεί τη συνεργασία μεταξύ των δημόσιων αρχών, των τοπικών κοινοτήτων, των επιχειρήσεων και των τουριστών. Μόνον έτσι μπορεί να διασφαλιστεί ότι ο τουρισμός θα συμβάλλει στην οικονομική και κοινωνική ευημερία, χωρίς να θέτει σε κίνδυνο το φυσικό περιβάλλον και την πολιτιστική κληρονομιά. Αυτή η προσέγγιση είναι κρίσιμη, για τη διασφάλιση ότι ο τουρισμός θα παραμείνει μια βιώσιμη δραστηριότητα, που θα επιτρέπει την απόλαυση των φυσικών ομορφιών και την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς, για τις μελλοντικές γενιές.
Ολοκληρώνοντας αυτό το άρθρο, γίνεται αντιληπτό ότι ο τουρισμός, στην εκβιομηχανισμένη του εκδοχή, προσφέρει πληθώρα οικονομικών οφελών στην κοινωνία και ενισχύει το εισόδημα των τοπικών κοινωνιών. Τα ρίσκα και οι προκλήσεις που κρύβονται, όμως, σε αυτήν την πλευρά του νομίσματος έχουν μεγάλη επίδραση στην καθημερινότητα των ανθρώπων που βιώνουν την τουριστική «μανία» της εποχής. Οι επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον, σε συνδυασμό με τις υφιστάμενες συνθήκες που διαμορφώνονται εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, δημιουργούν μια δυστοπική ατμόσφαιρα, με πρωταγωνιστές «μαζοποιημένους» τουρίστες, ασταθείς περιοχές, ανεπαρκείς φυσικούς πόρους και μια σειρά από προβλήματα, που κανένας δεν θέλει να λύσει.
Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι τα ελληνικά νησιά –που κυρίως επωμίζονται αυτό το βάρος– είναι σε μια κρίσιμη θέση, από την οποία καλούνται, μέσω των τοπικών διοικήσεων (περιφέρειες, δήμους), να αποφασίσουν την επόμενή τους μέρα. Θέλουν οι περιοχές τους να είναι προορισμοί με ημερομηνία λήξης ή να αποτελούν βιώσιμες επιλογές, με πλούσιο φυσικό κεφάλαιο και μια ισορροπημένη σχέση, ανάμεσα στους ντόπιους και τους εκάστοτε επισκέπτες;
Όποια απάντηση και να επιλέξουν, το σημαντικό είναι να θυμόμαστε ότι εμείς οι ίδιοι, ως επισκέπτες, οφείλουμε, με τις επιλογές μας, να στηρίξουμε τη βιώσιμη πλευρά του τουρισμού.
