Της Αναστασίας Παπαδημητρίου,
Το Paterson είναι ένα από τα δημοφιλέστερα ποιήματα του Γουίλιαμ Κάρλος Γουίλιαμς, γνωστός ως λογοτέχνης του ρεύματος του μοντερνισμού, στο οποίο εξυμνεί την ομορφιά της καθημερινότητας, την ουσία της απλότητας. Ο συμβολισμός του Paterson επαναλαμβάνεται αρκετές φορές στο πλαίσιο της ταινίας καθώς έτσι λέγεται ο τίτλος της, ο πρωταγωνιστής και η πόλη στην οποία διαδραματίζονται τα γεγονότα. Αυτό μας θυμίζει την τεχνική της επανάληψης στα ποιήματα που στοχεύει να προσδώσει έμφαση και σε αυτή την περίπτωση στην έννοια της απλότητας. Επίσης, κύριο χαρακτηριστικό του είναι η διαλεκτική ισορροπία που σημαίνει πως αξιοποιεί συμβολικά δίπολα και τα παρουσιάζει ως ελκυόμενα όπως αυτό κατανοείται και με το ίδιο το ζευγάρι που ο Πάτερσον είναι συνεχώς χαμένος και ακίνητος, ενώ η Λόρα συνεχώς κινούμενη.
Προχωρώντας στην πλοκή της ιστορίας, ο Πάτερσον είναι ένας οδηγός λεωφορείου στο Νιου Τζέρσι, ο οποίος ζει μια κοινή και «βουβή» καθημερινότητα σε λούπα. Πηγαίνει στη δουλειά, παρατηρεί τον κόσμο μέσα και έξω από το λεωφορείο και στα διαλείμματα γράφει ποιήματα. Όταν επιστρέφει στο σπίτι, η κοπέλα του Λόρα ζωγραφίζει με ασπρόμαυρα σχέδια χώρους του σπιτιού, μαγειρεύει και έχει όνειρο να γίνει μουσικός. Το βράδυ ο Πάτερσον πάει βόλτα το σκυλί, κάνει μια στάση σε ένα μπαρ και μετά κοιμάται με την αγαπημένη του. Η ταινία ουσιαστικά αναπαράγει την παραπάνω εικόνα της ρουτίνας με κάποιες μικροδιαφορές αλλά η μέρα κυλά με τον ίδιο τρόπο. Το να μείνουμε, συνεπώς, στη λεπτομέρεια της ιστορίας είναι μικρό σε σχέση με το νήμα της ιδέας που ξεδιπλώνεται από πίσω.
Η αρχική εικόνα ίσως να μην μας εντυπωσιάζει, ή να μας βρίσκει να πλήττουμε, βλέποντας μέσα σε ένα δίωρο τα ίδια και τα ίδια και ίσως να χάνουμε την προσοχή μας, αλλά με μια άλλη ματιά μπορείς να αντιληφθείς μια βαθύτερη ουσία στον τρόπο που την ερμηνεύεις. Άντι να μην αρκεστείς στο ότι είναι μια αδιάφορη ταινία, προσπάθησε να δεις μέσα από τα μάτια του σκηνοθέτη Τζιμ Τζάρμους. Οι απλές εικόνες και λέξεις είναι η ουσία του κειμένου και της ίδιας της ζωής γενικότερα.
Η ομορφιά και η χαρά είναι έννοιες που η τεχνολογική εξέλιξη με την προσβασιμότητα στη πληροφορία και στην υπερπληροφορία μας έχει αφαιρέσει. Σίγουρα, ο άνθρωπος, λόγω της εξελικτικής του φύσης, συνεχώς αναζητά νέες και πιο έντονες πηγές χαράς. Ωστόσο, αυτή η αιώνια αναζήτηση, οι νέες στοχεύσεις επίτευξης της χαράς εντείνονται λόγω της σύγχρονης κοινωνικής πραγματικότητας που μας ωθεί στο κυνήγι του ανωτέρου επιπέδου ικανοποίησης. Μια άσκοπη αναζήτηση, όπως για παράδειγμα να αγοράσεις ένα νέο μοντέλο τεχνολογίας και μια σειρά από άλλες αγορές ή επιδιώξεις που σε καταλήγουν να χάνεις το σημείο της πραγματικότητας. Όλα λειτουργούν εξορθολογισμένα, ο ρομαντισμός απουσιάζει και βυθιζόμαστε στην καπιταλιστική κουλτούρα, παρασυρόμενοι από τους όρους της αγοράς και προσφοράς σε όφελος των επιχειρηματικών δαιμονίων…
Όταν αναφερόμαστε στην πραγματικότητα μιλάμε στην τέχνη που παράγεται εκ φύσεως από την ίδια τη ζωή, η αβίαστη ομορφιά που προκύπτει από την ίδια τη ρουτίνα και τις μικρές ανάσες που παίρνεις μέσα σε αυτή. Σημαντικό ρόλο σε αυτές διαδραματίζουν οι άνθρωποι από τους οποίους περιβάλλεσαι και οι σχέσεις υποστήριξης που διαμορφώνεις, αλλά και η αξιοποίηση της τέχνης, στη συγκριμένη περίπτωση την ποίηση, ως ένα μέσο έκφρασης και αποφόρτισης συναισθημάτων που βιώνεις.
Καταληκτικά, η ρεαλιστική αποτύπωση της ζωής είναι ό,τι πιο κοντινό σε εμάς και μαθαίνοντας να απολαμβάνουμε αυτό που βιώνουμε, βρίσκουμε το νόημα χωρίς να χάνουμε τον σκοπό.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Paterson, athinorama.gr, διαθέσιμο εδώ.
