Του Ιωάννη Αμπατζίδη,
Τους τελευταίους μήνες, και ειδικότερα μετά την έναρξη της σύγκρουσης Ισραήλ-Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας, οι σχέσεις του Ισραήλ με τον Λίβανο έχουν βρεθεί στο επίκεντρο των εξελίξεων. Εχθροπραξίες συμβαίνουν καθημερινά στη συνοριακή γραμμή των δύο κρατών, με τις δύο πλευρές να προσπαθούν συνεχώς να πλήξουν στόχους πέρα των συνόρων, μέσω πυραυλικών επιθέσεων και αεροπορικών επιδρομών. Ποιο είναι, όμως, το ιστορικό πλαίσιο της σύγκρουσης των δύο χωρών, ποιες είναι οι επιδιώξεις τους και γιατί αυτή η διαμάχη μπορεί να εξελιχθεί σε έναν διευρυμένο πόλεμο στην ήδη εύφλεκτη περιοχή της Μέσης Ανατολής;
Οι σχέσεις των δύο κρατών ήταν από την αρχή τους αρκετά ταραχώδεις. Την πρώτη μόλις ημέρα της σύστασης του Ισραηλινού κράτους, στις 14 Μαΐου του 1948, ο Λίβανος, μαζί με 6 ακόμα αραβικές χώρες, συμμετείχε στον πρώτο Αραβο-Ισραηλινό πόλεμο, μέσω του οποίου το Ισραηλινό κράτος κατάφερε να εδραιωθεί στην περιοχή. Ο Λίβανος αποτέλεσε το πρώτο κράτος το οποίο εξέφρασε την επιθυμία να υπογράψει συνθήκη ανακωχής με το Ισραήλ το 1949. Οι επόμενες δύο δεκαετίες βρήκαν τα δύο κράτη να συνυπάρχουν μέσα σε ειρηνικά πλαίσια. Σε αντίθεση με άλλα αραβικά κράτη, εκείνη την εποχή ο Εβραϊκός πληθυσμός αυξήθηκε στον Λίβανο. Η συμμετοχή του Λιβάνου στους πολέμους που ακολούθησαν τη δεκαετία του ‘60 ήταν η ελάχιστη δυνατή. Στον Πόλεμο των Έξι Ημερών, το 1967, ο Λίβανος συμμετείχε μόνο σε μία αεροπορική επιδρομή την πρώτη ημέρα του πολέμου, ενώ και στον Πόλεμο του Yom Kippur, το 1973, ο Λίβανος δεν συμμετείχε άμεσα, καθώς η μόνη του συμβολή στον πόλεμο ήταν η αποστολή ραντάρ στη Συρία για την ενίσχυση της αεράμυνάς της. Το σκηνικό άλλαξε από τα μέσα της δεκαετίας του ’70, εξαιτίας του εμφυλίου πολέμου στον Λίβανο. Έκτοτε, οι σχέσεις των δύο κρατών αποτελούνται από συνεχείς αντιμαχίες, παραβιάσεις συνθηκών και πολέμους.
Μετά την αιματοβαμμένη εισβολή μαχητών της Χαμάς σε Ισραηλινά εδάφη και την είσοδο Ισραηλινών στρατευμάτων στη λωρίδα της Γάζας ως απάντηση, οι σχέσεις Ισραήλ-Λιβάνου επέστρεψαν στο επίκεντρο των εξελίξεων. Την πρώτη ημέρα μετά την εκκίνηση της στρατιωτικής επιχείρησης “Iron Swords” του Ισραήλ, η Χεζμπολάχ από πλευράς Λιβάνου ξεκίνησε επιθέσεις κατά Ισραηλινών στόχων, ως πράξη αλληλεγγύης και υποστήριξης προς τη Χαμάς, αλλά και για να ανοίξει ακόμα ένα μέτωπο κατά του Ισραήλ, κάτι που θα απασχολούσε αρκετές μονάδες και πόρους του Ισραηλινού στρατού. Αρχικά, οι επιθέσεις της Χεζμπολάχ περιλάμβαναν πυρά ελεύθερων σκοπευτών, βολές πυροβολικού, κατευθυνόμενους αντιαρματικούς πυραύλους και εκτοξεύσεις ρουκετών, ενώ μέσα στον πρώτο μήνα των εχθροπραξιών ξεκίνησαν να χρησιμοποιούνται μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πύραυλοι Burkan, παρόμοιοι με αυτούς που χρησιμοποιούν και οι Χούθι στην Υεμένη.
Ξεκίνησε, επίσης, να εκπέμπει απειλητικά μηνύματα, υποστηρίζοντας ότι αν το Ισραήλ διεξήγαγε πόλεμο με τον Λίβανο, θα χρησιμοποιούσε πιο εξελιγμένα όπλα. Εντωμεταξύ, ανά διαστήματα η Χεζμπολάχ αύξανε το εύρος των επιθέσεων της, στέλνοντας τους πυραύλους της βαθιά στο βόρειο Ισραήλ. Οι στόχοι των επιθέσεων και το εύρος τους εξαρτιόνταν, ως επί το πλείστον, από τον αριθμό των ισραηλινών αντεπιθέσεων και τη φύση των καταστροφών που αυτές προκάλεσαν. Παρ ’όλα αυτά, η πλειοψηφία των επιθέσεων της Χεζμπολάχ προέρχονται από το έδαφος του Λιβάνου, με τις εκτιμήσεις να δείχνουν πως τους πρώτους πέντε μήνες των μαχών έχουν πραγματοποιηθεί περίπου 1000 επιθέσεις κατά Ισραηλινών στόχων. Ταυτόχρονα, σύμφωνα με τον εκπρόσωπο Τύπου του Ισραηλινού στρατού, οι δυνάμεις του Ισραήλ έχουν επιτεθεί σε περισσότερους από 4000 στόχους της Χεζμπολάχ σε Λίβανο και Συρία.
Οι επιθέσεις των δύο πλευρών έχουν ισχυρό αντίκτυπο και στον ανθρωπιστικό τομέα. Περισσότεροι από 100 πολίτες και από τις δύο μεριές έχουν χάσει την ζωή τους εξαιτίας των βομβαρδισμών. Παράλληλα, περίπου 100,000 κάτοικοι του νοτίου Λιβάνου και 80,000 κάτοικοι στο βόρειο Ισραήλ έχουν απομακρυνθεί από την περιοχή, εγκαταλείποντας τις περιουσίες τους. Το Ισραήλ απαιτεί την οπισθοχώρηση των δυνάμεων της Χεζμπολάχ πίσω από τον ποταμό Litani, περίπου 30 χιλιόμετρα από τα σύνορα των δύο κρατών.
Ταυτόχρονα, ο Γενικός Γραμματέας της Χεζμπολάχ, Hassan Nasrallah, διεμήνυσε πως δεν θέλει το Ιράν να παρασυρθεί σε πόλεμο με το Ισραήλ ή ακόμα και με τις Η.Π.Α, και πως αυτός είναι ένας πόλεμος της Hezbollah. Επιπλέον, η Γαλλία κατέθεσε μια πρόταση για την παύση των εχθροπραξιών η οποία περιλαμβάνει τρείς φάσεις κατά τις οποίες οι στρατιωτικές επιχειρήσεις θα σταματήσουν, οι ένοπλες ομάδες του Λιβάνου θα αποσύρουν τις δυνάμεις τους και ο τακτικός στρατός του Λιβάνου θα αναπτυχθεί στο νότο. Βέβαια, για να επιτευχθεί οποιαδήποτε συμφωνία χρειάζεται η έγκριση από την Χεζμπολάχ, η οποία ασκεί σημαντική επιρροή στο λιβανικό κράτος. Η Χεζμπολάχ από τη μεριά της επισημαίνει πως δεν θα σταματήσει να συγκρούεται με το Ισραήλ έως ότου επιτευχθεί κατάπαυση του πυρός στη Γάζα. Πλέον, μένει να δούμε εάν κάποια από τις προσπάθειες για εκεχειρία θα στεφθεί με επιτυχία ή εάν θα υπάρξουν ακόμα ισχυρότερες μάχες στην πολύπαθη περιοχή.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Five Months of Hostilities on the Israel-Lebanon Border, The Meir Amit Intelligence and Terrorism Information Center, διαθέσιμο εδώ
- Lebanon: Israeli airstrike kills five people, including three Hezbollah members, Le Monde, διαθέσιμο εδώ
- Is Israel hoping to escalate hostilities with Hezbollah in Lebanon?, Al Jazeera, διαθέσιμο εδώ
- Hezbollah tells Iran it would fight alone in any war with Israel, Reuters, διαθέσιμο εδώ
- Beirut says French plan for Lebanon-Israel truce could be ‘step’ to stability, Reuters, διαθέσιμο εδώ
