Της Κωνσταντίνας Στάμου,
Μόνο απαρατήρητο δεν περνάει το τελευταίο διάστημα το όνομα Αδέσποτα Κορμιά, η δημιουργία του οποίου –ή μάλλον της αφίσας που το εκπροσωπεί— προκάλεσε πλήθος αντιδράσεων στην ελληνική επικράτεια. Ως «μητέρα» του μπορεί να χαρακτηριστεί η Ελίνα Ψύκου, που τελεί χρέη σκηνοθέτη, σεναριογράφου και παραγωγού. Κατάγεται από την Αθήνα, όπου και γεννήθηκε το 1977. Οι σπουδές της έγιναν πάνω στο αντικείμενο, με το οποίο απασχολείται επαγγελματικά, δηλαδή τη σκηνοθεσία. Τις ολοκλήρωσε στη Σχολή Λυκούργου Σταυράκου. Έχει φοιτήσει, όμως, και στο Πάντειο Πανεπιστημίο, στο τμήμα της Κοινωνιολογίας.
Η πρώτη ταινία που παρέδωσε στο κοινό είναι Η αιώνια επιστροφή του Αντώνη Παρασκευά, η οποία συγκέντρωσε επαίνους κατά την πρεμιέρα της στο Φεστιβάλ Βερολίνου το 2013. Ακολούθησαν κι άλλοι τιμητικοί τίτλοι, όπως βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου. Στη συνέχεια, παρήγαγε τη δεύτερη ταινία της Ο Γιος της Σοφίας που της απονεμήθηκε βραβείο καλύτερης ταινίας μυθοπλασίας, αλλά και 5 βραβεία από την Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου.
Στο 26ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης μάς σύστησε το πρώτο της ντοκιμαντέρ Αδέσποτα Κορμιά. Το θέμα του ντοκιμαντέρ ξεδιπλώνεται γύρω από τις ιστορίες τριών γυναικών. Πρώτη μας πρωταγωνίστρια η Robyn, μια νεαρή γυναίκα από τη Μάλτα που έμεινε έγκυος μετά από ένα one-night stand. Ένα ταξίδι στη Σικελία είναι η μόνη της επιλογή για έκτρωση, καθώς στη Μάλτα, όπου διανέμει, απαγορεύεται. Ταυτόχρονα, οι Ιταλίδες Katerina και Gaia ταξιδεύουν στην Ελλάδα για εξωσωματική γονιμοποίηση, καθώς στην πατρίδα τους δεν δίνεται τέτοια δυνατότητα σε ανύπαντρες γυναίκες. Καθ’ όλη τη διάρκεια του ντοκιμαντέρ παρατηρούμε και το ταξίδι μερικών ατόμων προς την Ελβετία για ευθανασία, μαζί με τη γιατρό τους. Το τελευταίο κομμάτι ίσως προκαλεί ακουστικά μια μερίδα του κοινού. Η σκηνοθέτης, όμως, μέσα από μαρτυρίες ανθρώπων και προσωπικές ιστορίες, μιλάει για την ελεύθερη βούληση, αναφέροντας φυσικά και τις αντίθετες απόψεις που υπάρχουν.
Χαρακτηριστικές μορφές ένας διάκονος που προβάλλει μια, επίσης, ηχηρή άποψη της κοινής γνώμης για την έκτρωση: πως τα έμβρυα απορρίπτονται ως ιατρικά απόβλητα. Επίσης, αισθητή είναι η παρουσία ενός μοναχού που ζει με τεχνητή υποστήριξη και τη βοήθεια των γύρω του, αλλά θεωρεί την ευθανασία μέγιστη τραγωδία και πολλοί άλλοι χαρακτήρες μέσα στο ντοκιμαντέρ που εκπροσωπούν τις αντίθετες απόψεις που υπάρχουν στην κοινωνία. Το ντοκιμαντέρ κρατάει τις ισορροπίες, παρουσιάζοντας και τις δύο πλευρές και παραμένοντας το ίδιο αντικειμενικό, καθώς δεν εκφράζονται προσωπικές απόψεις και πεποιθήσεις. Απλά αναπαριστώνται οι επιλογές που έχει σήμερα ένας «ελεύθερος» άνθρωπος και η δυνατότητα του να τις τελέσει. Παρ’ όλ’ αυτά, αξίζει να αναφέρουμε ότι οι πρωταγωνιστές μας δεν το βάζουν κάτω και επιχειρούν την πραγμάτωση των προσδοκιών τους αλλού, κάπου όπου είναι εφικτές.
Ο λόγος που η φιγούρα στην αφίσα είναι θηλυκή και εγκυμονούσα γίνεται ξεκάθαρος και μέσα από το βασικό θέμα του ντοκιμαντέρ. Οι χριστιανικές επιρροές που φέρει, ωστόσο, οφείλονται στο μεγάλο ποσοστό που η εκκλησία και η χριστιανική θρησκεία έχει επηρεάσει τη θεσμοθέτηση τέτοιων νόμων αδιαμφισβήτητα.
Αποτελεί γεγονός, όμως, ότι η αφίσα «προκάλεσε» —όπως λέγεται— τις αντιδράσεις χριστιανών, οι οποίοι θεώρησαν τη χρήση θρησκευτικών τους συμβόλων ως μη αποδεκτή. Η Ελίνα Ψύκου σε όλα αυτά απαντά: «Στον Ν που γέννησα χωρίς να τον ρωτήσω, στην Ε και τον Β που με γέννησαν χωρίς να με ρωτήσουν, στο πλάσμα που αν είχε γεννηθεί, μπορεί να μην υπήρχα». Παρακάτω παρατίθενται και αποσπάσματα από την απάντηση της Elise Jalladeau στο Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Φιλοθέο.
«Ως γυναίκα, μητέρα και εργαζόμενη, βλέπω κι εγώ με ανησυχία ότι ο κόσμος, εν έτει 2024, μοιάζει να πηγαίνει πίσω.[…] Μα κι εγώ όμως βλέπω έργα που δεν μου αρέσουν και ακούω απόψεις που είναι αντίθετες στις δικές μου. Σε καμία περίπτωση όμως δεν θα μπορούσα να ζητήσω την απαγόρευσή τους, ή την απόσυρσή τους, διότι αυτό αντίκειται στο Κράτος Δικαίου».
«Επιτρέψτε μου τέλος, Παναγιώτατε, να εκφράσω την άποψη ότι ο Σταυρός του Κυρίουδεν είναι μόνον ένα σύμβολο πίστης, μια απλή εικόνα που αναπαράγεται στατικά ανά τους αιώνες, αλλά και ένας συμπεριληπτικός τόπος και ένας εν κινήσει τρόπος που αγκαλιάζει τον πεπτοκώτα άνθρωπο, τον πάσχοντα άνθρωπο, τον εσαεί ξένο, τον οποίο οφείλουμε να υποδεχόμαστε με ταπεινότητα, κατανόηση και αγάπη».
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Η αποστομοτική απάντηση της Ζαλαντό στον Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης για τα «Αδέσποτα Κορμιά», news247.gr, διαθέσιμο εδώ.
- Αδέσποτα Κορμιά: είδαμε το ντοκιμαντέρ που προκάλεσε αντιδράσεις στο Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης, oneman.gr, διαθέσιμο εδώ.
- Ελίνα Ψύκου, imdb.com, διαθέσιμο εδώ.
