Του Ναπολέοντα Γρίβα,
Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που μάστιζαν το λαοφιλέστερο άθλημα του κόσμου, το ποδόσφαιρο, αποτελούσε η λήψη λανθασμένων διαιτητικών αποφάσεων, οι οποίες αρκετές φορές αλλοίωναν, σημαντικά ή μη, το τελικό αποτέλεσμα και προκαλούσαν θύελλα αντιδράσεων. Μόνο λίγες δεν ήταν οι περιπτώσεις κατά τις οποίες διαιτητές κατηγορήθηκαν για εσκεμμένη μεροληψία υπέρ της μίας ομάδας ως απόρροια «προκλητικών» αποφάσεων που κατά τη διάρκεια του αγώνα έπαιρναν. Σαφώς, το πρόσχημα πως κάποια παράβαση ενδέχεται να μην υπέπεσε στην αντίληψη του διαιτητή καθιστούσε την απόδοση κατηγοριών σε βάρος τους για μεροληπτική διαιτησία σχεδόν αδύνατη. Τη λύση σε αυτό το χρόνιο πρόβλημα, όπως όλα έδειχναν, θα ερχόταν να δώσει το VAR, το οποίο θα επέτρεπε στον διαιτητή να επανεξετάσει την αρχική του απόφαση, με χρήση βίντεο, σε κρίσιμες φάσεις του αγώνα, όπως ο καταλογισμός πέναλτι, αποβολής, καθώς και ο έλεγχος της επικύρωσης ενός τέρματος. Ανταποκρίθηκε αποτελεσματικά, όμως, το VAR και αν ναι, σε ποιον βαθμό, στην προβλεπόμενή του λειτουργία;
Η λέξη VAR αποτελεί τη συντομογραφία της φράσης Video Assistant Referee και πρωτοχρησιμοποιήθηκε πιλοτικά την αγωνιστική περίοδο 2017-2018 σε Bundesliga και Serie A. Αδιαμφισβήτητα, η είσοδός του στην ποδοσφαιρική πραγματικότητα αποτέλεσε από την πρώτη κιόλας στιγμή μια επανάσταση. Μέσω της χρήσης του, πολλά γκολ δεν μέτρησαν και αρκετά πέναλτι εν τέλει καταλογίστηκαν, γεγονός που εκστασίασε το ποδοσφαιρικό κοινό, δεδομένου ότι απένειμε δικαιοσύνη, εφαρμόζοντας απλώς τους κανονισμούς. Ήταν τόσο πολυπληθή και μάλιστα εγκωμιαστικά τα σχόλια που απέσπασε, με αποτέλεσμα να χρησιμοποιηθεί ακόμη και στο Μουντιάλ της Ρωσίας, το 2018, παρότι είχε χρησιμοποιηθεί για λιγότερο από έναν χρόνο! Πρώτος εγώ, εκείνη κιόλας την περίοδο, θεωρούσα πως το VAR επρόκειτο για εγγύηση ως προς την ελαχιστοποίηση των διαιτητικών λαθών, των σοβαρών τουλάχιστον, αυτών που θα έκριναν την έκβαση ενός αγώνα και θα διασφάλιζε την αξιοπιστία των διαιτητικών αποφάσεων! Άλλωστε, η δυνατότητα χρήσης του video replay, όταν βάσει των κανονισμών επιτρεπόταν (πιθανό πέναλτι, offside και έλεγχος της «νομιμότητας» ενός γκολ), έμοιαζε να απαιτεί από τον διαιτητή απλώς να γνωρίζει τους κανονισμούς. Από τότε στα μάτια μου ήταν προφανές πως VAR παρόντος, σοβαρά λάθη από πλευράς διαιτητή μόνο εσκεμμένα μπορούν να θεωρηθούν. Άλλωστε, για διαιτητές που «σφυρίζουν» στο υψηλό επίπεδο, το σενάριο του να μην είναι επαρκώς καταρτισμένοι δεν συγκεντρώνει και πολλές πιθανότητες, όπως καταλαβαίνετε…
Το VAR, φυσικά, δεν άργησε να ενσωματωθεί και στα κορυφαία ευρωπαϊκά πρωταθλήματα, καθώς και στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις. Άμεση συνέπεια της παρουσίας του αποτέλεσε η μείωση των περιστατικών όπου αθλητές προσπαθούσαν να εκμαιεύσουν πέναλτι ή ακόμα και την αποβολή ενός αντιπάλου τους παίζοντας θέατρο. Και αυτό γιατί όταν ο διαιτητής έβλεπε ένα replay της δήθεν επίμαχης φάσης, τότε οι ίδιοι θα ήταν εκείνοι που θα κινδύνευαν να τιμωρηθούν με κάρτα. Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως big brother!
Βέβαια, υπήρξαν και εκείνοι που από την πρώτη στιγμή επέδειξαν σκεπτικιστική στάση απέναντι στην περαιτέρω εισχώρηση της τεχνολογίας στο άθλημα. Η αλήθεια είναι πως, όντως, σε αρκετές περιπτώσεις μοιάζει να χάνεται η μαγεία της στιγμής, όταν παρεμβαίνει το VAR. Και εξηγώ. Πλέον, έχουμε φτάσει στο σημείο να σκοράρει η ομάδα σου και να φοβάσαι να πανηγυρίσεις μη τυχόν και ετεροχρονισμένα αποδειχθεί το γκολ «μη-νόμιμο» και εν τέλει ακυρωθεί. Αλλά και το αντίθετο: ένα γκολ να ακυρώνεται αρχικά ως αντικανονικό και έπειτα από τη χρήση του VAR να «μετράει». Πώς να πανηγυρίσει κανείς μετά…; Με άλλα λόγια, είναι αδύνατον να αρνηθώ πως αυτοί που ισχυρίζονται ότι η παρουσία του VAR «καταστρέφει» τη στιγμή έχουν άδικο. Το ποδόσφαιρο είναι ίσως το μοναδικό άθλημα, όπου μία στιγμή, μία φάση μπορεί να διαμορφώσει ένα αποτέλεσμα, το οποίο θα μείνει στην ιστορία. Αδιαμφισβήτητα, η παρέμβαση του VAR για την ακύρωση ενός γκολ κατά τη διάρκεια των ξέφρενων πανηγυρισμών καταστρέφει τη στιγμή όχι μόνο για τους παίκτες και τους οπαδούς της συγκεκριμένης ομάδας, αλλά και για τους ποδοσφαιρόφιλους γενικότερα. Κάτι τέτοιο, ωστόσο, μοιάζει να αποτελεί, δυστυχώς, το αναγκαίο «τίμημα» στην απαίτηση όλων μας η ιστορία να γράφεται από τους ποδοσφαιριστές και όχι από τους διαιτητές…
Με τα θετικά και τα αρνητικά τους οι προ VAR εποχές, σε εμάς που τις προλάβαμε, θα ζουν για πάντα μέσα μας και θα κατέχουν μια ξεχωριστή θέση στην καρδιά και τις αναμνήσεις μας. Όσο και αν τις εποχές εκείνες η αδρεναλίνη των φιλάθλων έφτανε στα ύψη, είναι αδύνατον να εθελοτυφλήσουμε και να ξεχάσουμε τραγικά διαιτητικά λάθη που διαμόρφωσαν την παγκόσμια ποδοσφαιρική ιστορία. Γιατί, όσο κι αν το «χέρι του Θεού», το κρίσιμο γκολ με το οποίο ο Maradona έστειλε την Αργεντινή στον ημιτελικό του Μουντιάλ το 1986, το οποίο και μετέπειτα κατέκτησε δημιουργώντας τον μύθο του, μπορεί να θεωρηθεί ανθρώπινο λάθος, υπήρξαν διαιτησίες που υποδήλωναν σκοπιμότητα. Τα «θαύματα» της διοργανώτριας Νότιας Κορέας στο Μουντιάλ του 2002, όπου στα knock-out «απέκλεισε» Ιταλία και Ισπανία, φτάνοντας ως τα ημιτελικά (!) της διοργάνωσης ήταν σαφές πως έφεραν τη σφραγίδα μίας άνευ προηγουμένου διαιτητικής εύνοιας. Λένε, πολλές φορές, πως για να κερδίσεις έναν αγώνα πρέπει να «ματώσεις». Κυριολεκτικά μάτωσαν οι Ιταλοί από τα σκληρά και επίτηδες αδέξια μαρκαρίσματα των Ασιατών, τα οποία παρέμεναν ατιμώρητα. Τα κανονικότατα 2 γκολ της Ισπανίας, στον προημιτελικό, που ακυρώθηκαν ως ανύπαρκτα offside, μας κάνουν όλους να αντιληφθούμε την αναγκαιότητα ύπαρξης του VAR στην ποδοσφαιρική πραγματικότητα. Όχι, επειδή το ισχυρίζομαι εγώ, αλλά επειδή αυτό έχει δείξει η ιστορία, παρότι κωμικοτραγικές διαιτησίες σαν τις ανωτέρω ουδέποτε μέχρι σήμερα επαναλήφθηκαν. Ευτυχώς…
Καλώς ή κακώς, το VAR αποτελεί τη μοναδική, έως τώρα, μέθοδο διασφάλισης της ελαχιστοποίησης των σημαντικών διαιτητικών λαθών. Στο άθλημα αυτό, διφορούμενες φάσεις πάντα θα υπάρχουν και «λανθασμένες» αποφάσεις πάντα από πλευράς διαιτητή θα λαμβάνονται, τροφοδοτώντας την οπαδική «γκρίνια». Ωστόσο, χρέος των διαιτητών που βρίσκονται στο VAR αποτελεί ο εξονυχιστικός έλεγχος των ύποπτων φάσεων, κάτι που φαίνεται πως δεν πράττουν πάντα, με αποτέλεσμα να προβαίνουν σε σημαντικά λάθη προκαλώντας τόσο την οργή των αδικημένων ομάδων όσο και ένα «κίνημα» κατά του VAR. Γιατί, αν ούτε το VAR δεν μπορεί να σώσει το άθλημα από τη διαφθορά και τη μεροληψία της διαιτησίας, τότε ποιος μπορεί…;
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Το μεγαλύτερο σκάνδαλο του Μουντιάλ. Η Νότια Κορέα απέκλεισε Ισπανία και Ιταλία. Οι διαιτητές ακύρωναν κανονικά γκολ, χάριζαν πέναλτι, έβγαζαν κόκκινες και άφηναν σκληρά μαρκαρίσματα, mixanitouxronou.gr, διαθέσιμο εδώ
