Του Παντελή Σιμώτα,
Στο τεράστιο μωσαϊκό της ελληνικής μυθολογίας, η ιστορία της συνάντησης του Απόλλωνα με τον Πύθωνα ξεχωρίζει ως ένα συναρπαστικό έπος θεϊκής σύγκρουσης και τελικής νίκης. Αυτή η μυθολογική αναμέτρηση, που είναι ριζωμένη στην αρχαία παράδοση και σεβαστή στους αιώνες, δεν συμβολίζει μόνο τον θρίαμβο του φωτός επί του σκότους, αλλά έχει, επίσης, βαθιές συνδέσεις με τον ιερό τόπο της Κοιλάδας των Τεμπών. Καθώς εμβαθύνουμε στις περιπλοκές αυτού του μύθου, αποκαλύπτουμε στρώματα συμβολισμού και σημασίας που συνεχίζουν να αιχμαλωτίζουν τη φαντασία.
Ο πρωταγωνιστής της μυθολογικής μας αφήγησης, ο Πύθωνας, δεν ήταν ένας συνηθισμένος αντίπαλος. Γεννημένος από τη Γαία, την αρχέγονη θεά της Γης, ο Πύθωνας ενσάρκωνε την ωμή δύναμη και το αρχέγονο χάος της ίδιας της φύσης. Περιγραφόμενος ως ένα τεράστιο φίδι ή δράκος, η ίδια η ύπαρξη του Πύθωνα αποτελούσε απειλή για την τάξη και τον πολιτισμό. Μερικά από τα αδέρφια του ήταν ο Ουρανός και ο Πόντος, οι Τιτάνες, Ωκεανός και Κριός, οι Κύκλωπες, Βρόντης και Στερόπης καθώς και ο Γίγαντας Εγκέλαδος. Σύμφωνα με τον μύθο, η Γαία τον γέννησε μέσα από τη λάσπη του Δευκαλίωνα, ενός κατακλυσμού με τον οποίο ο Δίας έδωσε τέλος στην «Χρυσή Εποχή». Το κρησφύγετό του βρισκόταν στις σκοτεινές εσοχές του Παρνασσού. Ο ίδιος ο Πύθωνας αποτελούσε μια απειλητική παρουσία που έριχνε σκιά πάνω από τις γύρω περιοχές.
Η κοινή ιστορική πορεία του Πύθωνα και του Απόλλωνα ξεκίνησε με έναν χρησμό που έλεγε πως το τρομερό μυθικό τέρας θα έβρισκε θάνατο από έναν γιο της Λητώς. Έτσι, όταν η Λητώ έμεινε έγκυος από τον αρχηγό των Θεών, τον Δία, βρέθηκε να απειλείται, από την μια πλευρά, από τον Πύθωνα, που προσπαθούσε να τη σκοτώσει για να αποφύγει τον χρησμό και από την άλλη πλευρά, από τη θεά Ήρα, που ζητούσε την εκδίκηση για την απιστία που διέπραξε ο άντρας της. Μάλιστα, η Ήρα όρισε πως η Λητώ δεν μπορούσε να γεννήσει σε μέρος που το έβλεπε ο Ήλιος. Τότε, ο άνεμος Βορέας, κάτω από τις διαταγές του Δία, πήρε τη Λητώ και την πήγε στον Ποσειδώνα, ο οποίος την έκρυψε στη νήσο Ορτυγία, την οποία κάλυψε με κύματα. Ο Πύθωνας δεν κατάφερε να τη βρει και γύρισε στον Παρνασσό. Η Λητώ γέννησε κρεμασμένη από έναν φοίνικα. Αξίζει να αναφερθεί πως μόλις η Ορτυγία ανυψώθηκε στην επιφάνεια της θάλασσας, πήρε το όνομα Δήλος.
Μόλις τέσσερις μέρες μετά τη γέννησή του, ο Απόλλωνας συγκρούστηκε με τον Πύθωνα, θέλοντας να πάρει εκδίκηση για τη μητέρα του και, την ίδια στιγμή, να απελευθερώσει το Μαντείο των Δελφών από την κυριαρχία του μυθικού τέρατος. Η μάχη μεταξύ του Απόλλωνα και του Πύθωνα δεν ήταν απλώς μια φυσική αναμέτρηση, αλλά μια κοσμική μάχη εμβληματική για ευρύτερα θέματα. Ο Απόλλωνας, που εκπροσωπούσε την τάξη, τη λογική και τον διαφωτισμό, ερχόταν σε πλήρη αντίθεση με το αρχέγονο χάος και το σκοτάδι του Πύθωνα. Η σύγκρουσή τους συμβόλιζε την αιώνια πάλη ανάμεσα στον πολιτισμό και την άγρια φύση, το φως και το σκοτάδι, τη διάνοια και το ένστικτο.
Με το χρυσό τόξο και τα βέλη που του έδωσε ο Θεός Ήφαιστος, ο Απόλλωνας έμπλεξε τον Πύθωνα σε μια άγρια σύγκρουση που κλόνισε τα θεμέλια της γης. Το φίδι εξαπέλυσε τη δηλητηριώδη μανία του, συσπειρώνοντας και χτυπώντας με αμείλικτη αγριότητα. Ωστόσο, ο Απόλλωνας, καθοδηγούμενος από θεϊκό σκοπό, αποδείχθηκε αδάμαστη δύναμη. Διοχετεύοντας τη θεϊκή του δύναμη, εξαπέλυσε έναν καταιγισμό βελών που διαπέρασαν το αδιαπέραστο δέρμα του Πύθωνα, επιφέροντας το μοιραίο χτύπημα.
Αλλά η ιστορία δεν τελειώνει με το τέλος του Πύθωνα. Η κληρονομιά αυτής της επικής μάχης ζει στο τοπίο των Τεμπών, μιας περιοχής γεμάτης μυθολογική σημασία. Τα Τέμπη, που βρίσκονται στη Θεσσαλία, είναι ένα στενό φαράγγι που βρίσκεται ανάμεσα στον Όλυμπο και το όρος Όσσα, μέσα από το οποίο ρέει ο Πηνειός ποταμός. Στην αρχαιότητα, τα Τέμπη τιμούνταν ως ιερό καταφύγιο, ένα μέρος όπου οι θνητοί επικοινωνούσαν με το θείο.
Η σχέση μεταξύ του Πύθωνα, του Απόλλωνα και των Τεμπών είναι βαθιά, συνυφαίνοντας μύθους και γεωγραφία σε ένα πλούσιο μωσαϊκό συμβολισμών. Ορισμένες ερμηνείες υποδηλώνουν ότι τα Τέμπη χρησίμευαν ως πύλη προς τον Κάτω Κόσμο, ένα βασίλειο που συνδέεται με το αρχέγονο χάος του Πύθωνα. Διεκδικώντας τους Δελφούς και εξαγνίζοντας το μαντείο, ο Απόλλωνας έκλεισε αποτελεσματικά αυτή την πύλη, αποκαθιστώντας την ισορροπία και την τάξη στο σύμπαν. Επιπλέον, μια πτυχή του μύθου αναφέρει πως ο Απόλλωνας κυνήγησε τον Πύθωνα μέχρι το στενό της Κοιλάδας των Τεμπών και τον σκότωσε σε εκείνο ακριβώς το σημείο.
Επιπρόσθετα, η φυσική γεωγραφία των Τεμπών απηχεί τα θέματα του ίδιου του μύθου. Οι πανύψηλοι βράχοι του Ολύμπου και της Όσσας συμβολίζουν τις δυνάμεις της τάξης και του διαφωτισμού, ενώ τα φουρτουνιασμένα νερά του Πηνειού ποταμού θυμίζουν το αρχέγονο χάος του Πύθωνα. Τα Τέμπη γίνονται έτσι ένα ιερό τοπίο, μια ζωντανή μαρτυρία της αιώνιας πάλης μεταξύ φωτός και σκότους.
Υπό το πρίσμα των προαναφερθέντων, ο μύθος της μάχης του Πύθωνα με τον Απόλλωνα είναι κάτι περισσότερο από ένας απλός μύθος, είναι μια διαχρονική αλληγορία που μιλάει για τις θεμελιώδεις πτυχές της ανθρώπινης εμπειρίας. Μέσα από την επική τους αντιπαράθεση, αντιμετωπίζουμε τις δικές μας εσωτερικές συγκρούσεις και φιλοδοξίες, παλεύοντας με τις δυνάμεις του χάους και της τάξης που διαμορφώνουν τον κόσμο μας. Και στο ιερό ιερό των Τεμπών, ανάμεσα στους πανύψηλους βράχους και τα ορμητικά νερά, βρίσκουμε αντηχήσεις αυτής της αιώνιας πάλης, υπενθυμίζοντάς μας τη διαρκή δύναμη του μύθου και τη μεταμορφωτική δυνατότητα της θεϊκής παρέμβασης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Απόλλων και Πύθωνας, greek-language.gr, διαθέσιμο εδώ.
- Ι. Ρίσπεν, (1953), Ελληνική Μυθολογία Τόμος Ι & ΙΙ, Αθήνα: Εκδόσεις Βίβλος.
- Α. Μεγαπάνου, (2006), Πρόσωπα και άλλα Κύρια Ονόματα Μυθολογικά – Ιστορικά έως τον 1ο μ. Χ. αιώνα της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας, Αθήνα: Εκδόσεις Έναστρον, Μουσείο Μπενάκη.
