Της Σπυριδούλας Βλάχα,
Ο άνθρωπος είναι ένα κατεξοχήν κοινωνικό ον. Η σύναψη διαπροσωπικών σχέσεων αποτελεί βασικό παράγοντα για την υγιή του ανάπτυξη και συμβάλλει στην ευημερία του. Οι σχέσεις, οποιουδήποτε είδους, όπως οικογενειακές, φιλικές, συντροφικές, «απομακρύνουν» το άτομο από το αίσθημα της μοναξιάς και του «προσφέρουν» την αίσθηση του «ανήκειν». Ωστόσο, μια σχέση από μόνη της δεν μπορεί να έχει όλες αυτές τις ευεργετικές ιδιότητες, αν εκλείπει η ουσιαστική επικοινωνία μεταξύ των εμπλεκομένων. Αρκεί να σκεφτούμε πόσες φορές έχουμε ακούσει άλλους ανθρώπους ή έχουμε πει εμείς οι ίδιοι πως ένα σημαντικό πρόσωπο για εμάς δεν μας καταλαβαίνει, δεν κατανοεί τις ανησυχίες και τους προβληματισμούς μας. Ως αποτέλεσμα, η ποιότητα της σχέσης μας με αυτό το άτομο επηρεάζεται και, συχνά, προτιμούμε να μην του εκφράσουμε τις αγωνίες μας, αφού είμαστε βέβαιοι πως δεν θα μας καταλάβει.
Η επικοινωνία σχετίζεται με τον τρόπο που μιλάμε και εκφράζουμε όσα θέλουμε να πούμε, καθώς και με τον τρόπο που κατανοούμε τα λεγόμενα του συνομιλητή μας. Εκτός από τα λεκτικά στοιχεία, περιλαμβάνει και τα μη λεκτικά, όπως είναι η στάση του σώματος και οι μορφασμοί του προσώπου. Όταν, λοιπόν, η επικοινωνία μας με ένα άτομο χαρακτηρίζεται από σαφήνεια και ακρίβεια, και άρα, κατανόηση των σκέψεων του άλλου, η σχέση διακατέχεται από ασφάλεια και εμπιστοσύνη, βασικά συστατικά μιας υγιούς σχέσης. Πολλές φορές, ένα εμπόδιο στην πραγματοποίηση μιας ουσιαστικής επικοινωνίας είναι η ασάφεια των μηνυμάτων που μεταδίδουμε. Πολλές φορές, περιμένουμε από τον σύντροφο ή τους φίλους μας να «μαντέψουν» τα συναισθήματα και τις σκέψεις μας, χωρίς εμείς οι ίδιοι να είμαστε ξεκάθαροι ως προς αυτά. Σε αυτή την περίπτωση, ξεχνάμε πως όσο καλά και αν μας γνωρίζει κάποιος, δεν μπορεί να γνωρίζει τι ακριβώς συμβαίνει «μέσα» μας, αφού πρώτον, δεν είναι ο ίδιος άνθρωπος με εμάς, και δεύτερον, οι εμπειρίες, τα βιώματα και το κοινωνικό υπόβαθρο διαφέρουν.
Από την άλλη πλευρά, όσον αφορά την κατανόηση των λεγομένων του συνομιλητή μας, συχνά τείνουμε να προβάλλουμε στους άλλους τις δικές μας πεποιθήσεις, ερμηνεύοντας τα μηνύματα με βάση τα δικά μας δεδομένα και όχι τα δεδομένα του άλλου. Η αυτογνωσία κατέχει σημαντικό ρόλο σε αυτή την περίπτωση, καθώς, αναγνωρίζοντας τις δικές μας πεποιθήσεις και προκαταλήψεις για τον εαυτό μας, μπορούμε να τις «κάνουμε στην άκρη» και να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε τον συνομιλητή μας υπό τη δική του οπτική. Μόνο έτσι θα καταφέρουμε να ακούσουμε ενεργά και ουσιαστικά τι έχει να πει ο άνθρωπος απέναντί μας, και, κατά συνέπεια, θα επικυρώσουμε τα συναισθήματα και τις σκέψεις του, δίχως να τα απορρίψουμε, αλλά κάνοντας χώρο για να «συνυπάρξουν» με τα δικά μας. Συχνά παραδείγματα μετάδοσης ασαφών μηνυμάτων είναι τα υπονοούμενα για κάτι που μας πείραξε στον άλλον, η σιωπηλή συμπεριφορά περιμένοντας από το άλλο άτομο να καταλάβει τι έχουμε, ή το να λέμε πράγματα διαφορετικά από αυτά που αισθανόμαστε. Όσον αφορά παραδείγματα μη κατανόησης των μηνυμάτων του συνομιλητή μας, ερμηνεύουμε ουδέτερες συμπεριφορές του ως επιθετικές ή απορριπτικές προς εμάς, υποτιμούμε τις σκέψεις και τα συναισθήματά του, δεν είμαστε πρόθυμοι να τον καταλάβουμε και γενικεύουμε πράγματα που είχε πει ή κάνει παλαιότερα.
Κλείνοντας, η ουσιαστική επικοινωνία για τη δημιουργία και διατήρηση μιας υγιούς σχέσης αποτελεί χαρακτηριστικό πρωταρχικής σημασίας. Σε αυτή την προσπάθεια είναι ιδιαίτερα σημαντικό τα δύο μέλη τόσο να είναι σαφή όσο και κατανοητικά ως προς τον άλλον. Πολλές φορές, μπορεί να μοιάζει δύσκολο, ωστόσο, σίγουρα αξίζει τον κόπο. Άλλωστε, τι πιο όμορφο από το να έχουμε γύρω μας ανθρώπους που τους καταλαβαίνουμε και μας καταλαβαίνουν;
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Η ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΣΤΙΣ ΔΙΑΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ, dosyp.duth.gr. Διαθέσιμο εδώ
- Η ουσιαστική επικοινωνία η βάση για τη διασφάλιση υγιών σχέσεων, ioannakouria.gr. Διαθέσιμο εδώ
