Της Μαρίας Αλμασίδου,
1475: Γεννήθηκε στο Κάπρι της Ιταλίας ο ζωγράφος, γλύπτης, αρχιτέκτονας και ποιητής Μιχαήλ Άγγελος (Michelangelo), ο οποίος επηρέασε με το έργο του καθοριστικά τη Δυτική τέχνη.
Η οικογένειά του είχε υψηλό κοινωνικό στάτους στη Φλωρεντία, το οποίο, όμως, έχασε μέχρι τη γέννηση του καλλιτέχνη. Ο πατέρας του δούλευε περιστασιακά για το κράτος και μετέπειτα εργαζόταν ως πωλητής στο Κάπρι. Λίγους μήνες αργότερα, η οικογένεια επέστρεψε στη Φλωρεντία μόνιμα κι εκεί, σε ηλικία 13 ετών, άρχισε να ξετυλίγει το ταλέντο του, αψηφώντας τις ενστάσεις του πατέρα του.
Μαθήτευσε δίπλα στον Domenico Ghirlandaio, τον πιο διάσημο καλλιτέχνη της πόλης, παρά όμως την τριετή συμφωνία, ο Μιχαήλ Άγγελος έφυγε μετά από έναν χρόνο, θεωρώντας ότι πλέον δεν είχε να μάθει τίποτα περισσότερο. Το ταλέντο του Μιχαήλ Αγγέλου ήταν πλέον εμφανές και σύντομα τον πήρε υπό την προστασία του ο Lorenzo de Medici, ο οποίος είχε δημιουργήσει έναν κύκλο ποιητών και διανοούμενων, συμπεριλαμβάνοντας πλέον σε αυτόν και τον Μιχαήλ Άγγελο. Ο καλλιτέχνης είχε πλέον πρόσβαση στη συλλογή έργων των Medici και μαθήτευσε δίπλα στον Bertoldo di Giovanni. Ωστόσο, δεν ακολούθησε την προσέγγιση του δασκάλου του στη γλυπτική, ενώ ελάχιστα έργα του έχουν διασωθεί από την πρώιμη αυτή φάση.
Εκείνο το διάστημα η Φλωρεντία αποτελούσε το κέντρο της τέχνης και είχε γεννήσει τους σημαντικότερους καλλιτέχνες και γλύπτες της Ευρώπης, δημιουργώντας μεγάλο ανταγωνισμό μεταξύ των καλλιτεχνών. Παρά, όμως, τη σπουδαία καλλιτεχνική παραγωγή της, οι χορηγίες ήταν ελάχιστες για την εκπόνηση σημαντικών έργων, κάτι που ανάγκασε μεγάλους καλλιτέχνες, όπως τον Leonardo Da Vinci και τον δάσκαλό του Andrea del Verrocchio, να μετακινηθούν σε άλλες πόλεις προς αναζήτηση καλύτερων ευκαιριών. Στο μεταξύ, το 1494 ανατράπηκαν οι Μέδικοι, αλλά ακόμη και πριν την πολιτική αυτή αναταραχή, ο Μιχαήλ Άγγελος είχε εγκαταλείψει τη Φλωρεντία.
Στη Μπολόνια κλήθηκε να ολοκληρώσει ένα μεγάλο έργο: Λάξευσε τις τελευταίες μικρές φιγούρες για τον τύμβο και το ιερό του Αγίου Δομίνικου. Στις φιγούρες αυτές διακρίνει κανείς επιρροές του κλασικισμού, καθώς και επιρροές από τον Giotto και τη φλωρεντιανή παράδοση. Έναν χρόνο αργότερα φιλοτέχνησε τον «Βάκχο», που είναι και το πρώτο μεγάλο άγαλμα που σώζεται από τον καλλιτέχνη, για τη δημιουργία του οποίου ταξίδεψε στη Ρώμη. Το άγαλμα έχει ως πρότυπο τις γυμνές αρχαίες ρωμαϊκές μορφές, ωστόσο στην προκειμένη περίπτωση διακρίνεται πιο έντονη η κίνηση της μορφής. Η αστάθεια που χαρακτηρίζει το έργο θυμίζει αγάλματα του θεού Διονύσου. Το έργο αυτό ξεχωρίζει ανάμεσα στα έργα του καλλιτέχνη, επειδή είχε φιλοτεχνηθεί για να τοποθετηθεί σε κήπο και συνεπώς ο καλλιτέχνης φρόντισε να είναι ορατό από όλες τις πλευρές κι όχι μόνο από μπροστά.
Σύντομα ακολούθησε η δημιουργία της “Pieta”, ενός από τα πιο γνωστά έργα του καλλιτέχνη. Πρόκειται για μία αναπαράσταση της σκηνής του θανάτου του Χριστού. Εδώ πρέπει να αναφερθεί ότι ο όρος “Pieta” δεν αναφέρεται στο συγκεκριμένο έργο, αλλά σε αυτό το παραδοσιακό μοτίβο. Εντυπωσιακό είναι ότι ο καλλιτέχνης κατάφερε να λαξεύσει τις δύο μορφές σε ένα μόνο κομμάτι μαρμάρου.
Από εκεί κι έπειτα ξεκίνησε μία πολλά υποσχόμενη περίοδος για την καριέρα του Μιχαήλ Άγγελου. Ακολούθησε το 1501 η φιλοτέχνηση του «Δαβίδ», που προοριζόταν για τον καθεδρικό ναό της Φλωρεντίας. Το άγαλμα ήταν τεραστίων διαστάσεων και ο καλλιτέχνης χρησιμοποίησε ένα μισοτελειωμένο κομμάτι μαρμάρου, το οποίο δεν είχε χρησιμοποιηθεί επί σαράντα χρόνια. Το άγαλμα αναπαράγει πρότυπα του κλασικισμού, διακατέχεται από μία απλή γεωμετρία, που συνάδει με τις τεράστιες διαστάσεις του, ενώ η ελαφριά ασυμμετρία του προσδίδει μία ζωντάνια στο έργο. Αρχικά, προοριζόταν να τοποθετηθεί στην αντηρίδα του καθεδρικού ναού, ωστόσο, τελικά, τοποθετήθηκε σε προεξέχουσα θέση, στην είσοδο του Palazzo dei Priori, αποτελώντας σύμβολο της φλωρεντιανής Δημοκρατίας.
Ο Πάπας Ιούλιος Β΄, εντυπωσιασμένος από τη δουλειά του καλλιτέχνη, του ζήτησε να έρθει στη Ρώμη, προκειμένου να φιλοτεχνήσει 40 μεγάλα αγάλματα για τον τύμβο του. Το σχέδιο του Πάπα ήταν αρκετά φιλόδοξο, ωστόσο άλλα έργα σε συνδυασμό με εκστρατείες, οδήγησαν σε περικοπές των χορηγιών, με αποτέλεσμα ο Μιχαήλ Άγγελος να φύγει για λίγο από την πόλη. Σύντομα, ωστόσο, αναγκάστηκε να γυρίσει για να ξεκινήσει να φιλοτεχνεί ένα κολοσσιαίο μπρούτζινο άγαλμα του Πάπα.
Το 1508-12 ξεκίνησε να φιλοτεχνεί ένα από τα πλέον γνωστότερα έργα του, τις τοιχογραφίες για την Cappella Sistina. Το παρεκκλήσι είχε μεγάλη συμβολική σημασία και περιείχε ήδη εντυπωσιακές τοιχογραφίες. Ο Μιχαήλ Άγγελος κλήθηκε να διακοσμήσει την οροφή του παρεκκλησιού με τις μορφές των 12 Αποστόλων. Ο καλλιτέχνης φιλοτέχνησε εννιά σκηνές της Γένεσις: τρεις απεικόνιζαν τη δημιουργία του κόσμου, τρεις επεισόδια με τον Αδάμ και την Εύα και τρεις απεικόνιζαν σκηνές με τον Νώε. Το έργο ολοκληρώθηκε σε τέσσερα περίπου χρόνια, ενώ μεσολάβησε κενό ενός χρόνου, το 1510-11, λόγω της διακοπής των χορηγιών.
Αξιοθαύμαστο έργο του, επίσης, είναι ο διάκοσμος που φιλοτέχνησε για το παρεκκλήσι των Μεδίκων. Προς το τέλος της ζωής του ασχολήθηκε λιγότερο με τη γλυπτική, τη ζωγραφική και την ποίηση και αφιερώθηκε περισσότερο στην αρχιτεκτονική, σχεδιάζοντας διάφορα μνημεία για τη Ρώμη, όπως την πλατεία του Καπιτωλίου και τον ναό του Αγίου Πέτρου, τα οποία ακόμη και σήμερα παραμένουν το επίκεντρο του θαυμασμού.
Ο Μιχαήλ Άγγελος πέθανε στις 18 Φεβρουαρίου 1564 και σε αντίθεση με πολλούς καλλιτέχνες, αναγνωρίστηκε ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της ζωής του, ενώ η φήμη του συνεχίζει να υπάρχει ακόμη και σήμερα. Διακρίνεται ανάμεσα στους κορυφαίους καλλιτέχνες όλων των εποχών, αφήνοντας πίσω του ένα διαχρονικό έργο και μια μεγάλη πηγή έμπνευσης για την τέχνη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Michelangelo, britannica.com, Διαθέσιμο εδώ
