Του Ιωάννη Αμπατζίδη,
Την τελευταία εβδομάδα του Φεβρουαρίου, και πιο συγκεκριμένα από τις 26 έως τις 29 Φεβρουαρίου, έλαβε χώρα στην πρωτεύουσα των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων η 13η Υπουργική Διάσκεψη του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου. Οι Υπουργικές Διασκέψεις αποτελούν το ανώτατο όργανο λήψης αποφάσεων του Οργανισμού και συνήθως διεξάγονται ανά δύο έτη. Παρέχουν την ευκαιρία σε όλα τα μέλη του Π.Ο.Ε. (κράτη και τελωνειακές ενώσεις) να συναντηθούν, να συνομιλήσουν και να λάβουν αποφάσεις για όλα τα θέματα που αφορούν πολυμερείς εμπορικές συμφωνίες. Φέτος, η Διάσκεψη συμπεριελάμβανε γύρω στους 4,000 Υπουργούς των κρατών-μελών, ανώτερους εμπορικούς αξιωματούχους, καθώς και αντιπροσώπους και παρατηρητές από τα 164 μέλη του Π.Ο.Ε., ενώ συμμετείχαν και εκπρόσωποι επιχειρήσεων και μέσων ενημέρωσης. Η Διάσκεψη παρατάθηκε κατά 2 ημέρες, εξαιτίας της αδυναμίας των δρώντων να επιτύχουν τα επιθυμητά αποτελέσματα για τα διάφορα θέματα τα οποία συζητήθηκαν. Η φετινή Διάσκεψη συνέβη εν μέσω αυξανόμενων παραβιάσεων των εμπορικών κανόνων και σημαντικών γεωπολιτικών γεγονότων, τα οποία απειλούν την ύπαρξη του παγκοσμίου εμπορίου.
Τα κυριότερα θέματα προς συζήτηση ήταν αυτά των μεταρρυθμίσεων του οργανισμού, την αλιεία, το ηλεκτρονικό εμπόριο, καθώς και τη γεωργία. Πιο συγκεκριμένα, στον τομέα των μεταρρυθμίσεων, ο Π.Ο.Ε. επιζητεί να βελτιώσει τον τρόπο με τον οποίο εκδικάζει τις εμπορικές διαμάχες των μελών του. Τα τελευταία τέσσερα χρόνια, η άρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής να δεχτεί τον διορισμό νέων Δικαστών που θα εκδικάζουν αυτές τις εμπορικές διαμάχες, είχε οδηγήσει σε ανεπίλυτες εμπορικές διαφορές δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Στον τομέα της αλιείας, υπάρχει η έντονη ανησυχία εκ μέρους των περιβαλλοντολόγων πως δισεκατομμύρια δολάρια επιδοτήσεων τροφοδοτούν την μη βιώσιμη αλιεία, και πως μόνο εάν σταματήσει αυτό, οι συνεχώς μειωμένοι πληθυσμοί ψαριών θα ανακάμψουν. Ενώ έγιναν μερικά βήματα κατά τη διάρκεια της προηγούμενης διάσκεψης, οι επιστήμονες προειδοποίησαν πως πρέπει να βρεθεί άμεση λύση στο ζήτημα, ενώ ταυτόχρονα η Ινδία πιέζει για τη θεσμοθέτηση εξαιρέσεων για τα αναπτυσσόμενα κράτη-μέλη. Παράλληλα, η στάση της Κίνας επί του θέματος αποτέλεσε ένα ακόμα εμπόδιο. Ένα επιπλέον θέμα συζήτησης αποτέλεσε το εάν θα παραταθεί το μορατόριουμ, το οποίο είχε τεθεί σε ισχύ το 1998 και αφορούσε την εφαρμογή δασμών στο ηλεκτρονικό εμπόριο. Εφόσον δεν είχε επιτευχθεί συμφωνία, οι χώρες θα είχαν πλέον τη δυνατότητα να επιβάλλουν τελωνειακούς δασμούς σε αντικείμενα, όπως η λήψη ταινιών, με τα επιχειρηματικά λόμπι να αντιδρούν έντονα σε αυτή την προοπτική.
Ο τελευταίος σημαντικός τομέας της Διάσκεψης ήταν η γεωργία. Σε αυτόν τον τομέα δεν αναμένονταν εξελίξεις, σύμφωνα με τον Διευθυντή του Τμήματος Γεωργίας και Εμπορευμάτων του Π.Ο.Ε., Edwini Kessie, καθώς οι θέσεις των κρατών παρουσιάζουν τεράστια απόκλιση. Χαρακτηριστικό στοιχείο της Διάσκεψης αποτέλεσαν οι δηλώσεις της Γενικής διευθύντριας του Π.Ο.Ε., Ngozi Okonjo-Iweala, η οποία προειδοποίησε πως οι συνθήκες του εμπορίου βρίσκονται σε ακόμα δυσκολότερο επίπεδο από αυτό που βρίσκονταν στην προηγούμενη Διάσκεψη του Μαΐου του 2022, διότι οι γεωπολιτικές εντάσεις έχουν επιδεινωθεί και η αβεβαιότητα και η αστάθεια έχουν πλέον επεκταθεί στην πλειονότητα των κρατών.
Κατά τη διάρκεια της Διάσκεψης, παρουσιάστηκαν οι αδυναμίες στη λήψη των αποφάσεων που χαρακτηρίζει τις διασκέψεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου. Τα ¾ των μελών, δηλαδή περίπου 125 χώρες, ψήφισαν υπέρ μιας επενδυτικής συμφωνίας που είχε ως στόχο την απλούστευση της γραφειοκρατίας, τη βελτίωση του επενδυτικού περιβάλλοντος, καθώς και την ενθάρρυνση των άμεσων ξένων επενδύσεων. Η Ινδία και η Νότια Αφρική υπέβαλαν επίσημη ένσταση κατά της συμφωνίας, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα την μη πραγματοποίηση αυτής, διότι σύμφωνα με το καταστατικό του Π.Ο.Ε., οποιοδήποτε από τα 164 μέλη του οργανισμού μπορεί να εμποδίσει την επίτευξη μιας συμφωνίας, το οποίο αποτελεί βασικό κανόνα του οργανισμού, ώστε να διασφαλιστεί η συμμόρφωση των κρατών. Την τελευταία μέρα των διεργασιών τα μέλη ήρθαν σε συμφωνία και ανανέωσαν την συμφωνία που υπήρχε και αφορούσε την εξαίρεση του ηλεκτρονικού εμπορίου από δασμούς.
Παράλληλα, οι διαπραγματευτές των κρατών δεν κατάφεραν να έλθουν σε συμφωνία για τον περιορισμό των επιδοτήσεων που οδηγούν σε υπεραλίευση, ενώ έντονη ήταν και η αντιπαράθεση Βραζιλίας και Ινδίας στον τομέα της αγροτικής πολιτικής. Επιπλέον, θετικές ήταν οι συζητήσεις σχετικά με τη μεταρρύθμιση της επίλυσης διαφορών, καθώς οι εκπρόσωποι των μελών ενέκριναν την απόφαση που αναγνωρίζει την πρόοδο που έχει σημειωθεί, με σκοπό να υπάρχει ένα πλήρως και εύρυθμο σύστημα επίλυσης διαφορών προσβάσιμο σε όλα τα μέλη έως το 2024.
Εν κατακλείδι, χαρακτηριστικά ήταν τα λόγια Ευρωπαίου αξιωματούχου, πως «υπήρχε σαφώς έλλειψη πνεύματος συνεργασίας» αλλά και της Γενικής Διευθύντριας του Π.Ο.Ε., η οποία δήλωσε πως «η ομορφιά του Π.Ο.Ε. είναι ότι κάθε μέλος έχει την ίδια φωνή, αλλά αυτό εμπεριέχει και ένα κόστος». Είναι σαφές, ειδικά μετά από την Υπουργική Διάσκεψη, πως ζούμε σε ένα μεταβλητό διεθνές σύστημα όπου το κάθε κράτος προσπαθεί να ικανοποιήσει τις ανάγκες του, χωρίς όμως να λαμβάνεται υπόψιν η γενική ευημερία του εμπορίου, η οποία μπορεί μακροχρόνια να αποδειχτεί η βέλτιστη λύση, ακόμα και για αυτά τα κράτη τα οποία προσπαθούν να προστατέψουν τους μικροοικονομικούς δείκτες τους περισσότερο από τους μακροοικονομικούς.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ministerial Conferences, World Trade Organization, WTO, διαθέσιμο εδώ
- MC13 ends with decisions on dispute reform, development; commitment to continue ongoing talks, World Trade Organization, WTO, διαθέσιμο εδώ
- WTO ministerial conference kicks off against backdrop of global instability, Africa News, διαθέσιμο εδώ
- WTO Ministerial Conference: Key issues at the Abu Dhabi meeting, Reuters, διαθέσιμο εδώ
- India and South Africa block major investment deal at WTO talks, CNBC, διαθέσιμο εδώ
- WTO agrees to extend ecommerce tariff exemption for 2 more years, Financial Times, διαθέσιμο εδώ
