Της Γεωργίας Φασουλάκη,
“Der Holle Rache kocht in meinem Herze” είναι η εναρκτήρια φράση της δυσκολότερης, τεχνικά, άριας όλων των εποχών, με τη Βασίλισσα της νύχτας να εκφράζει στην κόρη της, Παμίνα, την επιθυμία για εκδίκηση που σιγοβράζει μέσα στην καρδιά της, την οποία δεν θρέφει κανένας άλλος παρά μόνο ο άρχοντας του Ήλιου, ο Ζαράστρο. Μάλιστα, κατά τη διάρκεια της άριας, η εκδικητική μανία της Βασίλισσας την οδηγεί στο να κατευθύνει την ίδια της την κόρη στην επιτέλεση της δολοφονίας του Άρχοντα, κατόπιν ρητής προσταγής της, προσταγή η οποία απαιτεί άψογη φωνητική τεχνική από την κολορατούρα σοπράνο, που θα κληθεί να αποτυπώσει άδοντας.
Πριν τις πρώτες διαδοχικές νότες staccato που σχηματίζουν μια φα μείζονα συγχορδία με κορυφαίο τονικό ύψος, τη νότα φα της έκτης οκτάβας προηγείται η προσταγή της Βασίλισσας, πηγή της οποίας είναι η εκδίκηση για τον Ζαράστρο και η οποία —όσον αφορά τη φωνητική έκταση— αγγίζει το φα της τέταρτης οκτάβας για να κορυφώσει στο σι ύφεση της πέμπτης οκτάβας (του πιάνου). Όπως γίνεται αντιληπτό, το απαιτούμενο φωνητικό εύρος είναι μεγάλο, και, ταυτόχρονα, περιορισμένο, σε πολύ υψηλά τονικά κέντρα που είναι αναγκαίο λόγω του ρόλου να αποδοθούν με forte.
Αυτή η συνιστώσα έρχεται να συνδυαστεί με εκείνη της αυξημένης ταχύτητας κι εναλλαγής, σχεδόν όλων των νοτών του προαναφερθέντος φωνητικού συνόλου τονικοτήτων, πράγμα που σημαίνει ότι αν η τρίτη συνιστώσα δεν είναι η απαράμιλλη πίστη στη διαφραγματική αναπνοή και στην κλασική μάσκα, η σοπράνο θα βιώσει ελαφριές ζαλάδες και ίσως πόνο στον λαιμό, το οποίο εξαρτάται από το επίπεδο που βρίσκεται η τεχνική της σε γενικότερο επίπεδο και σε επίπεδο στιγμής. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι οι ζαλάδες ίσως και να αποτελούν αναπόφευκτο σύμπτωμα, αν η σοπράνο σε προγενέστερο στάδιο δεν έχει αποπειραθεί να μελετήσει άριες αντίστοιχης δυσκολίας.
Η άρια, όμως, αρχίζει να ξεχωρίζει για τη δυσκολία της, τη στιγμή που εισάγονται τα προαναφερθέντα στακάτο σε φα (έπειτα σε ρε ελάσσονα και μετά πάλι σε φα μείζονα), μείζονα τα οποία —αν και δεν συμπληρώνονται με στίχους— αποτυπώνουν με τον καλύτερο τρόπο το φλεγόμενο εκδικητικό πάθος της βασίλισσας. Από το ρε της πέμπτης οκτάβας μέχρι και το ντο της έκτης, η χαμηλότερη και η ψηλότερη νότα στακάτο, δηλαδή για τη φωνητική τοποθέτηση που θα αναλυθεί, η σοπράνο θα κληθεί να χρησιμοποιήσει ενιαία φωνητική τοποθέτηση, τοποθέτηση η οποία δεν είναι άλλη από το λεγόμενο “head voice” με πιστή εφαρμογή της κλασικής μάσκας, η οποία, ως βασικό κέντρο φωνητικής αντήχησης, έχει τόσο τη ρινική όσο και τη μετωπική περιοχή.
Αυτόν τον κανόνα η σοπράνο θα πρέπει να τον παραμερίσει, εν μέρει, όταν φτάσει στο σημείο να πει το φα της έκτης οκτάβας. Λόγω του υψηλού τονικού ύψους, η κολορατούρα σοπράνο θα πρέπει να σκέφτεται ότι η νότα αντηχεί, όχι απλά στο μέτωπο, αλλά στο υψηλότερο σημείο αυτού. Αν υποτεθεί, δηλαδή, ότι χωρίζουμε το μέτωπο με μια οριζόντια γραμμή σε δυο ίσα κομμάτια, το φα της έκτης οκτάβας θα φιλοξενηθεί στο άνω μέρος του κροτάφου. Αν η σοπράνο δεν προνοήσει να κάνει αυτό το κατασκεύασμα φαντασίας κτήμα της, τότε θα αντιμετωπίζει μόνιμες δυσκολίες τόσο στην εύρεση της ακριβούς τονικότητας αυτού του πολύ υψηλού φα όσο και στην αποτύπωση της ταχύτητας εκείνων των γοργών staccato.
Η άρια συνεχίζει με αυτά τα δύο απαιτητικά φωνητικά τεχνικά μοτίβα, καθώς η δολοφονική διάθεση της Βασίλισσας δεν καταστέλλεται ούτε στο τόσο με αρκετά σημαντικές διαφορές στη μελωδία. Αυτές είναι μερικές από τις παρατηρήσεις μου, ούσα σοπράνο που επιχειρεί να ερμηνεύσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τη συγκεκριμένη άρια, συνθέτης της οποίας είναι ο Wolfgang Amadeus Mozart, η μοναδικότητα και το ταλέντο του οποίου επέτρεψε τη μουσική σύνθεση του «Μαγικού Αυλού», της ευρύτερης, δηλαδή, όπερας, μέρος της οποίας είναι και η συγκεκριμένη άρια, καθώς και ο χαρακτήρας της Βασίλισσας της νύχτας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Μότσαρτ: Μαγικός αυλός, megaron.gr, διαθέσιμο εδώ.
