Της Μαρίνας Νίκα,
Ένα παραθαλάσσιο στολίδι, ένας παραδοσιακός οικισμός πλούσιος σε ιστορία και φυσικές ομορφιές, είναι αυτά που συνθέτουν το Γαλαξίδι, στη Στερεά Ελλάδα. Γεωγραφικά τοποθετείται στη βόρεια ακτή του Κορινθιακού κόλπου και συγκεκριμένα, στη δυτική πλευρά του κόλπου της Ιτέας. Η περιοχή έχει χαρακτηριστεί ως σύμβολο της ναυτοσύνης λόγω της έντονης ναυτικής δύναμης που είχε αναπτύξει τους προηγούμενους αιώνες.
Υπάρχουν αρκετές θεωρίες σχετικά με την προέλευση του ονόματος. Η ισχυρότερη ερμηνεία, σύμφωνα με τις γλωσσολογικές μελέτες, αναφέρει ότι το τοπωνύμιο προέρχεται από το μεσαιωνικό φυτωνύμιο γαλατσίδα (ποώδες φυτό που αφθονεί στην περιοχή). Μία επίσης διαδεδομένη άποψη υποστηρίζει πως το όνομα προέρχεται από την οικογένεια Γαλαξείδη που διατηρούσαν εκτάσεις στην περιοχή. Στην πραγματικότητα, όμως, το επώνυμο Γαλαξείδης προέρχεται από το τοπωνύμιο Γαλαξίδι, ενώ σχετικά με την προέλευση του ονόματος υπάρχει και ένας μύθος που αναφέρεται σε μία γοργόνα που ονομαζόταν Γάλαξα, την οποία ερωτεύτηκε και στη συνέχεια έκλεψε ο Προμηθέας.
Η περιοχή κατοικήθηκε γύρω στον 8ο αιώνα π.Χ. από τους Οζολούς ή Έσπερους Λοκρούς. Θεωρείται ότι αποτελεί τη συνέχεια της αρχαίας πόλης Χάλειον, στην οποία υπήρχε και ιερό του Απόλλωνα. Οι κάτοικοι του ασχολούνταν κυρίως με τη ναυτιλία και το εμπόριο και η πόλη γνώρισε ιδιαίτερη ανάπτυξη μέχρι τον 2ο αιώνα π.Χ..Το χρονικό διάστημα μεταξύ 8ου και 10ου αιώνα, το Γαλαξίδι, είχε καταφέρει να αναπτύξει σημαντικά τη ναυτιλία του. Παράλληλα, εκείνη την εποχή καταλήφθηκε από τους Βούλγαρους και οι κάτοικοί του κατέφυγαν στα νησιά του κόλπου της Ιτέας, αφήνοντας το Γαλαξίδι ακατοίκητο για περίπου 50 χρόνια. Εν συνεχεία, πέρασε από τον έλεγχο αρκετών αρχόντων, μέχρι να καταλήξει στα χέρια των Οθωμανών το 1446. Ωστόσο, θα πρέπει να σημειωθεί ότι όλη την περίοδο της οθωμανικής κατοχής δεν κατοικούσε στο Γαλαξίδι κανένας Τούρκος.
Η περίοδος ακμής του γαλαξιδιώτικου ναυτικού ξεκίνησε το 1720 – 1730, δηλαδή μετά τη Συνθήκη του Πασάροβιτς, η οποία ευνοούσε περισσότερο το ελεύθερο εμπόριο. Ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο διαδραμάτησε το Γαλαξίδι και στον απελευθερωτικό αγώνα του ’21 με την προσφορά πλοίων, αλλά και τη συμμετοχή πολλών κατοίκων σε μάχες στη Ρούμελη, ενώ γνώρισε τρεις μεγάλες καταστροφές.
Μεταξύ του 1829 και του 1912, το Γαλαξίδι, αναπτέρωσε τη ναυτιλιακή του δύναμη. Την τριετία 1838 – 1840 η πόλη είχε μέσο όρο 21 ναυπηγήσεις τον χρόνο, με το ναυπηγείο της πόλης να συναγωνίζεται ισάξια αυτά του εξωτερικού, καθώς η κατασκευή ενός πλοίου κόστιζε τα μισά. Παράλληλα, οι τοπικές αρχές, με κατάλληλες ενέργειες, προσπάθησαν να ενθαρρύνουν τη νέα γενιά να ασχοληθεί με το εμπόριο και τη ναυτιλία, ιδρύοντας Ναυτικό σχολείο, στο οποίο δίδαξαν σπουδαίες προσωπικότητες, όπως ο Ευθύμιος Καβάσιλας. Στα μεγάλα λιμάνια της Ευρώπης, όπως στην Οδησσό, στην Τεργέστη, στη Μασσαλία, στη Νίκαια και στο Λιβόρνο, ήταν εγκατεστημένοι πολλοί Γαλαξιδιώτες ναυτιλιακοί πράκτορες, προκειμένου να συντονίζουν τις επιχειρήσεις των εμπόρων. Ακόμα, το 1860 υπολογίζεται ότι τα γαλαξιδιώτικα πλοία έφταναν τα 300. Μέχρι το 1900 υπήρξε συνεχής ανάπτυξη της ναυτιλίας, αλλά στις αρχές της νέας δεκαετίας παρατηρήθηκε μείωση των εμπορικών πλοίων. Συνέπεια αυτής της παρακμής ήταν η μετανάστευση πολλών ναυτικών προς τον Πειραιά, όπου είχαν συγκεντρωθεί πια οι μεγάλες ναυτιλιακές εταιρείες.
Το ιστορικό αποτύπωμα στο μικρό αυτό χωριό, σε συνδυασμό με την απαράμιλλη φυσική ομορφιά, τα γραφικά σοκάκια και τα παραδοσιακά σπίτια, έχουν καταστήσει το Γαλαξίδι, ως έναν προορισμό που επιδέχεται μεγάλη αγάπη από πολλούς επισκέπτες αλλά και από τους ντόπιους.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Γαλαξίδι Φωκίδας, ellinismos.gr, διαθέσιμο εδώ
