Της Μαρίας Αλευρομαγείρου,
1877: Πραγματοποιήθηκε η πρεμιέρα του γνωστότερου ίσως μπαλέτου στην ιστορία, Η Λίμνη των κύκνων, το αριστούργημα του Ρώσου Pyotr Ilyich Tchaikovsky, στο μεγαλύτερο και σημαντικότερο θέατρο της Μόσχας —αν όχι όλης της Ρωσίας— το Μπολσόι, από το οποίο προέρχονται σήμερα και οι διασημότεροι χορευτές του κόσμου. Μπορεί σήμερα να χαίρει καλλιτεχνικής αναγνώρισης, ωστόσο όταν κυκλοφόρησε δεν γνώρισε την αποδοχή από το κοινό και τους κριτικούς, πολλοί εκ των οποίων το χαρακτήρισαν ως καλλιτεχνική αποτυχία, καθώς ισχυρίστηκαν ότι η μουσική ήταν πολύ θορυβώδης.
Σε αυτό το πρώτο ανέβασμα της παράστασης τη χορογραφία επιμελήθηκε ο Τσέχος χορογράφος Julius Wenzel Reinsinger. Τους δύο πρωταγωνιστικούς ρόλους ερμήνευσαν η Pelageya Karpakova ως η βασίλισσα των κύκνων Odette και ο Victor Gillert ως ο πρίγκιπας Siegfried. Ωστόσο, τρία χρόνια αργότερα, το 1880, το έργο ανέβηκε ξανά με τις αλλαγές στη χορογραφία από τον Βέλγο Joseph Hansen και έκτοτε άρχισε να αποκτά σταδιακά τη θέση που του άξιζε, με τις παραστάσεις να είναι sold out. Μια ακόμα παραλλαγή θα πραγματοποιηθεί το 1895, όταν οι Marius Petipa και Lev Ivanov θα σχεδιάσουν μια νέα χορογραφία, η οποία έμελλε να απογειώσει τη Λίμνη των κύκνων, με την παράσταση να ανεβαίνει ξανά στις 15 Ιανουαρίου στο θέατρο Mariinsky της Αγίας Πετρούπολης, ενώ έγιναν και μερικές παρεμβάσεις στο έργο από τον Ιταλό συνθέτη Riccardo Drigo.
Η ιστορία πίσω από την υπόθεση του έργου ανάγεται πίσω στον χρόνο και βασίζεται σε γερμανικές και σλαβικές παραδόσεις, με τη βασίλισσα κύκνο που συναντάμε να είναι ένα σύνηθες στοιχείο στην κουλτούρα τους, καθώς ενσαρκώνει τη δύναμη, την κομψότητα και την αγνότητα. Η πλοκή στρέφεται γύρω από τον έρωτα του πρίγκιπα Siegfried για τη βασίλισσα των κύκνων Odette, που τη συνάντησε σε ένα κυνηγετικό ταξίδι και μόλις αντίκρισε τη λευκή ομορφιά της ορκίστηκε πίστη και αιώνια αγάπη, κάτι που δεν είχε κάνει στο παρελθόν για κανέναν, αφού αρνούνταν να επιλέξει μια ευγενή νύφη για να αποκατασταθεί.
Με τον καιρό αποδεικνύεται πως η Odette είχε μαγευτεί από τον κακό βαρόνο και μάγο Von Rothbart και μπορούσε να πάρει ανθρώπινη μορφή μόνο ανάμεσα στα μεσάνυχτα και το ξημέρωμα. Ο μόνος τρόπος για να σπάσει η κατάρα του βαρόνου ήταν η πιστή και αληθινή αγάπη. Βλέποντας την αγάπη που είχε αρχίσει να δημιουργείται ανάμεσα στους δύο πρωταγωνιστές, ο Von Rothbart αποφασίζει να κάνει τα πάντα για να εμποδίσει να λυθούν τα μάγια του. Έτσι, αποφασίζει να μεταμορφώσει τη δική του κόρη, Odile, ώστε να μοιάζει ακριβώς με την Odette. Ως μαύρος κύκνος η Odile παρουσιάζεται στον Siegfried στο πάρτι γενεθλίων του και εκείνος πιστεύει ότι είναι στην πραγματικότητα η αγαπημένη του Odette. Το τέλος του έργου σήμερα ποικίλει ανάλογα με τις παραλλαγές που έχουν δημιουργηθεί, έχοντας άλλες τραγικές καταλήξεις και άλλες χαρούμενες.
Αξίζει να πούμε και λίγα λόγια για τον Tchaikovsky. Γεννήθηκε το 1840 στη Votkinsk της Ρωσίας και αναδείχθηκε ένας από τους κορυφαίους συνθέτες όλων των εποχών. Το έργο του, ανάμεσα σε πολλά άλλα, περιλαμβάνει 7 συμφωνίες, 11 όπερες, 3 μπαλέτα, 3 κοντσέρτα για πιάνο κ.ά. Αρχικά, είχε εκπαιδευτεί για να κάνει καριέρα ως δημόσιος υπάλληλος, καθώς υπήρχαν ελάχιστες ευκαιρίες για τη μουσική στη Ρωσία εκείνη την εποχή και δεν υπήρχε κανένα σύστημα δημόσιας μουσικής εκπαίδευσης. Όταν δημιουργήθηκε το Ωδείο της Αγίας Πετρούπολης, άρπαξε την ευκαιρία και ακολούθησε αυτό που αγαπούσε τόσο, τη μουσική. Ο ξαφνικός θάνατος του Tchaikovsky σε ηλικία 53 ετών, τον Νοέμβριο του 1893, αποδίδεται στη χολέρα και έτσι μπήκε ένα άδοξο τέλος στην πορεία του μεγάλου συνθέτη.
Ωστόσο, όπως κάθε μεγάλος μουσικός, μάς άφησε πίσω το έργο του. Η Λίμνη των κύκνων μπορεί να θεωρήθηκε στην αρχή ως αποτυχία, αλλά σήμερα συγκαταλέγεται στα αριστουργήματα της παγκόσμιας τέχνης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- The History of Swan Lake, balletbeautiful.com, Διαθέσιμο εδώ
- The History of Swan Lake, anchorageballet.org, Διαθέσιμο εδώ
- The Fascinating History of Swan Lake: Tchaikovsky’s Greatest Ballet, historyhit.com, Διαθέσιμο εδώ
- Pyotr Ilyich Tchaikovsky, britannica.com, Διαθέσιμο εδώ
