Του Φωκίωνος Δανιηλίδη,
Το 1807, ο Ναπολέων Βοναπάρτης (1769-1821) είχε καταφέρει να υποτάξει της τους Ευρωπαίους αντιπάλους του, αφήνοντας τους Άγγλους να στέκονται μόνοι τους απέναντί του. Με εξαίρεση τη Σουηδία, οι υπόλοιποι σύμμαχοι είχαν πλέον δηλώσει είτε σύμμαχοι είτε υποτελείς στον αυτοκράτορα και η Γαλλία διέταξε την έναρξη ενός μεγάλου εμπάργκο κατά των αγγλικών προϊόντων. Ο Ναπολέων γνώριζε πως δεν διέθετε αρκετά ισχυρό στόλο για να αντιμετωπίσει την Αγγλία και μπορούσε μονάχα να τη νικήσει διεξάγοντας έναν οικονομικό πόλεμο. Η Πορτογαλία, προτιμώντας τους Άγγλους ως σύμμαχους, παρά τους Γάλλους, δεν συμφώνησε στο να συμμετάσχει, όμως έδωσε έτσι αφορμή στον αυτοκράτορα να εισβάλει σε αυτή και τελικά να την κατακτήσει.
Ο οικονομικός πόλεμος που κήρυξε ο Ναπολέων, είχε σημαντικό αντίκτυπο. Η βρετανική οικονομία, πράγματι, υπέστη σημαντική ζημιά, όμως επηρεάστηκαν αρνητικά, παράλληλα, κυρίως οι σύμμαχοι του. Η υπόλοιπη Ευρώπη βασιζόταν, κατά ένα πολύ σημαντικό ποσοστό, στο βρετανικό εμπόριο και για αυτόν τον λόγο δεν εφάρμοσαν τα μέτρα των Γάλλων με απόλυτη ακρίβεια. Μία από τις χώρες αυτές, η Ισπανία, έγινε ο επόμενός του στόχος. Εφόσον δεν ακολούθησαν πιστά τις οδηγίες του, ο Βοναπάρτης δεν εμπιστευόταν την ισπανική βασιλική οικογένεια και, χρησιμοποιώντας τα στρατεύματα που ήδη βρίσκονταν στην χώρα, εξαιτίας την εισβολής στην Πορτογαλία, κατέλαβε τα σημαντικότερα οχυρά της. Ύστερα, δήλωσε πως ο νέος βασιλιάς ήταν ο αδελφός του, ο Ιωσήφ Βοναπάρτης, εκμεταλλευόμενος τη διαμάχη μεταξύ του ήδη υπάρχοντος βασιλιάς και του γιού του. Ο λαός της Ισπανίας δεν αποδέχθηκε τον νέο της ηγέτη, θεωρώντας τον Ναπολέοντα τύραννο και ξέσπασε σε μία επταετή εθνική επανάσταση.
Η κατάσταση που επικράτησε μέχρι την απελευθέρωση της χώρας το 1814, είναι σε έναν μεγάλο βαθμό παρόμοια με εκείνη στον Πόλεμο στο Βιετνάμ. Οι Γάλλοι, αν και ικανότατοι μαχητές στη ξηρά, δεν είχαν την παραμικρή εμπειρία στην αντιμετώπιση των ατάκτων. Έτσι, ο στρατός υπέστη συνεχείς ήττες από τις ξαφνικές επιθέσεις των συμμοριών. Τα ναπολεόντια στρατεύματα κατέφυγαν σε βιαιοπραγίες και εκτελέσεις του ντόπιου πληθυσμού, όμως η αντίσταση συνέχισε. Βλέποντας τις επιτυχίες των Ισπανών, οι Άγγλοι ενίσχυσαν τους Πορτογάλους στο να ανεξαρτητοποιηθούν από τον γαλλικό ζυγό και φαινόταν θα γινόταν το ίδιο και στην Ισπανία. Ο αυτοκράτορας, ωστόσο, ηγήθηκε του στρατού αυτοπροσώπως και κατάφερε να απωθήσει τους συμμάχους. Παρ’ όλα αυτά, η αντίσταση του λαού συνεχίστηκε και για τα επόμενα εφτά χρόνια, η Γαλλία έχασε πολλούς άνδρες και πόρους εξαιτίας της. Ο Ναπολέων δεν μπόρεσε ποτέ να υποτάξει τους Ισπανούς.
Συνοπτικά, αν και πλέον δεν έμοιαζε αήττητος, ο Ναπολέων είχε την ευκαιρία να ανασυνταχτεί. Πλέον, μοναδικός του εχθρός παρέμενε η Βρετανία και οι στασιαστές Ισπανοί, ενώ δεν υπήρχαν πολλά ενεργά μέτωπα στην επικράτειά του. Αυτό όμως άλλαξε το 1812, όταν η Ρωσία σταμάτησε το εμπάργκο κατά της Αγγλίας, καθώς η οικονομία της δεν μπορούσε να το υποστεί πια. Ο Ναπολέων συγκέντρωσε τον ισχυρότερο στρατό στη μέχρι τότε ιστορία της Ευρώπης, που αριθμούσε στις εκατοντάδες χιλιάδες και εισέβαλε, αποφασισμένος να τιμωρήσει τον Τσάρο για την προδοσία του, χωρίς να γνωρίζει πως υπέγραψε την καταδίκη του. Οι Ρώσοι, αν και υπέστησαν σημαντικές απώλειες, τον ανάγκασαν να υποχωρήσει προς την πατρίδα του, εξαπολώντας συνεχώς εφόδους στον στρατό του, όσο αυτός αγωνιζόταν να επιστρέψει στα πάτρια εδάφη του.
Ο Ναπολέων είχε, πλέον, χάσει τους περισσότερους και τους πιο έμπειρους στρατιώτες του και οι σύμμαχοι έσπευσαν να το εκμεταλλευτούν. Έτσι, το 1813 ξεκίνησε ο Πόλεμος του Στ’ Συνασπισμού. Οι Γάλλοι αποδεκατίστηκαν στη Μάχη των Εθνών και ο Ναπολέων συγκέντρωσε τις εναπομείναντες δυνάμεις του κοντά στην πρωτεύουσά του, σε μία τελευταία προσπάθεια να σωθεί, αφήνοντας την Ισπανία εντελώς ευάλωτη. Ο στρατηγός Γουέλινγκτον, με τον Βοναπάρτη να αδυνατεί να τον εμποδίσει, απώθησε οριστικά τους Γάλλους από την Ιβηρία το 1814, μετά από συνεχείς νίκες εις βάρους τους. Μετά από επτά χρόνια τυραννίας, οι Ισπανοί ήταν επιτέλους ελεύθεροι.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
-
E. M. Burns (2020), Ευρωπαϊκή Ιστορία: Ο Δυτικός Κόσμος, Νεότεροι Χρόνοι, Αθήνα, εκδ. Επίκεντρο
- Γιάννης Χρονόπουλος (2017), Ναπολέων Βοναπάρτης (Α’ Τόμος), Αθήνα, εκδ. Historical Quest
- Εμίλ Λούντβιχ (2018), Ναπολέων, Αθήνα, εκδ. Γκοβόστη
- Bob Brier (1999), Napoleon in Egypt, archive.archaeology.org, τχ. 52, σελ. 46-55, διαθέσιμο εδώ.
- C. L. Hall (1920), The Campain of Marengo, samenews.org, σελ. 532-536, διαθέσιμο εδώ.
-
Agnus Konstam (2003), Ιστορικός άτλας των Ναπολεόντειων Χρόνων, Αθήνα, εκδ. Σαββάλας
