Της Αριάδνης – Παναγιώτας Φατσή,
Η Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία της Ελλάδας είναι γεμάτη «μεγάλες» προσωπικότητες, οι οποίες, με τις πράξεις τους, βελτίωσαν τη χώρα και την οδήγησαν σε νέες εποχές. Μια από αυτές τις εμβληματικές προσωπικότητες ήταν και η Βασίλισσα Σοφία των Ελλήνων, της οποίας η ζωή καταγράφεται στο έργο του Νίκου Παπακωνσταντίνου «Βασίλισσα Σοφία των Ελλήνων», που κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Φερενίκη τον Νοέμβριο του παρελθόντος έτους.
Ο Νίκος Σ. Παπακωνσταντίνου είναι ένας καταξιωμένος μελετητής της Ιστορίας της Ελληνικής δυναστείας. Αποτελεί έναν πολύτιμο θεματοφύλακα των πληροφοριών που αφορούν την ελληνική βασιλική οικογένεια. Τα βιβλία, οι δημοσιεύσεις και το φωτογραφικό υλικό που έχει συλλέξει αποτελούν «φωτεινό φάρο» για όποιο μελετητή επιθυμεί να εμβαθύνει στην ιστορία της οικογένειας που άλλαξε τον ρου της ελληνικής Ιστορίας. Άρθρα του φιλοξενούνται στην ιστοσελίδα Royal Chronicles και στην εφημερίδα «Η Καθημερινή». Η είσοδός του στο χώρο των εκδόσεων πραγματοποιήθηκε με το πόνημα «Πριγκίπισσες στη δίνη του Πολέμου», το οποίο έλαβε εξαιρετικές κριτικές, ενώ το εξεταζόμενο βιβλίο αποτελεί το επόμενο βήμα του.
Το βιβλίο δεν διαθέτει περιεχόμενα, με τη γραμμική του διήγηση να χωρίζεται σε κεφάλαια που αντιστοιχούν σε σημαντικές στιγμές της βασίλισσας. Το ταξίδι ξεκινά από τη γέννηση της Σοφίας ως «Πριγκίπισσας της Πρωσίας» και τη σκιαγράφηση της οικογένειάς της, ενώ σημαντική αναφορά γίνεται στην παιδική της ηλικία και στην εκπαίδευσή της. Η γνωριμία με τον διάδοχο Κωνσταντίνο, τον μετέπειτα βασιλιά Κωνσταντίνο Α΄, γιο του βασιλιά Γεωργίου Α΄, αποτέλεσε τον επόμενο μεγάλο σταθμό στη ζωή της. Η προετοιμασία του μνημειώδους γάμου και η άφιξη του πολυαναμενόμενου ζεύγους αποτέλεσε θέμα σχολιασμού και θαυμασμού για την ελληνική κοινωνία. Η τέλεση του πολυτελέστατου γάμου και η προσαρμογή της πριγκίπισσας στη νέα της πατρίδα απασχόλησε τον Τύπο της εποχής και την κοινή γνώμη.
Εντυπωσιακό κεφάλαιο στην ζωή της Βασίλισσας αποτελεί η πολυτελής κατοικία του Τατοΐου και ο ιδιωτικός βίος του ζεύγους, με έναν ακόμη σταθμό τη γέννηση του επίδοξου διαδόχου Γεωργίου και των υπολοίπων τέκνων τους. Καίρια είναι η παρέμβαση που κάνει το βιβλίο αναφορικά με ορισμένες παρεξηγήσεις που δημιουργήθηκαν για το ρόλο που έπαιξε η Σοφία στα χρόνια του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου και του Εθνικού Διχασμού. Η Σοφία παρουσιάστηκε από την συμμαχία της Entente και την προπαγάνδα υπέρ του Ελευθερίου Βενιζέλου ως η «αδελφή του Καϊζερ», η οποία προέβαινε σε μηχανοραφίες αδιάκοπα και ασκούσε επιρροή υπέρ των Κεντρικών Δυνάμεων στο Βασιλιά Κωνσταντίνο. Η προπαγάνδα αυτή, μάλιστα, ήταν τόσο κακοφτιαγμένη που διέδιδε ότι η Σοφία διέθετε στο Τατόι πομπό, ο οποίος είχε εγκατασταθεί, για να επικοινωνεί με τον αδελφό της. Ένας ακόμη μύθος βγαλμένος από τα μύχια της προπαγάνδας ανέφερε ότι η βασίλισσα είχε τραυματίσει με μαχαίρι τον βασιλιά Κωνσταντίνο, καθώς ήταν διαλλακτικός προς τις απαιτήσεις της Αντάντ.
Στην πραγματικότητα, όπως μας δείχνει στις σελίδες του βιβλίου του ο συγγραφέας, η Σοφία τήρησε μια ιδιαίτερα διαλλακτική στάση, έχοντας ενσυναίσθηση πως ήταν πάνω απ’ όλα Βασίλισσα των Ελλήνων. Στην ερώτηση ενός Βρετανού ακολούθου για την στάση της σε ενδεχόμενη έξοδο της χώρας στο πλευρό της Αντάντ, η Βασίλισσα απάντησε αγέρωχη: «Ω, θα κάνω ακριβώς ό,τι κάνει και η Βασίλισσα του Βελγίου. Και εκείνη Γερμανίδα είναι», παραπέμποντας ευθέως σε μια βασίλισσα της οποίας η στάση απέναντι στους Γερμανούς ήταν εμφανώς σκληρή και κάθετη. Η Σοφία έφτασε να εύχεται για τη νίκη της Γερμανίας, μόνο όταν η αποικιοκρατική τακτική των χωρών της Entente έναντι της Ελλάδας ξεπέρασε κάθε όριο και οι ταλαιπωρίες και οι ταπεινώσεις που υπέστησαν τόσο οι απλοί Έλληνες όσο και η βασιλική οικογένεια έγιναν ανυπόφορες.
Η Βασίλισσα Σοφία παρουσιάζεται στα πλαίσια του βιβλίου ως μια δυναμική γυναίκα, που αντιλαμβανόταν τον θεσμικό της ρόλο και δε δίσταζε να πράξει με τον τρόπο που η ίδια θεωρούσε σωστό, ακόμη και όταν ο αδελφός της δε συμφωνούσε με τη στάση της, όπως όταν επέλεξε να γίνει Ορθόδοξη, παρά το γεγονός ότι η πατρική της οικογένεια ήταν Προτεστάντες. Παράλληλα, υπογραμμίζεται η συνεισφορά της στη διαμόρφωση της Αθήνας, διότι εκείνη έλαβε την πρωτοβουλία για χώρους πρασίνου στην πόλη και στην εποχή της έγιναν δενδροφυτεύσεις σε πολλές περιοχές.
Η εκδίωξη έπειτα από τον Εθνικό Διχασμό, τα δύσκολα χρόνια μετά την επιστροφή στην Ελλάδα και η Μικρασιατική Καταστροφή δοκίμασαν τα όρια της οικογένειας, ενώ οι απώλειες ταλαιπώρησαν τη βασίλισσα και τα τελευταία χρόνια της ζωής της ήταν μοναχικά και γλυκόπικρα. Ο συγγραφέας κατάφερε, μέσα στις σελίδες του βιβλίου, να ταιριάξει την ιστορική ακρίβεια με τη σαφήνεια του απλού και κατανοητού λόγου. Ο λόγος αυτός κάνει προσιτό το πόνημα στο ευρύ κοινό, ενώ ταυτόχρονα είναι ευχάριστο και για τον πιο ειδικό μελετητή. Η διάνθιση του βιβλίου με πλούσια φωτογραφικά ντοκουμέντα από τη συλλογή του συγγραφέα «φωτίζει» άγνωστες πτυχές της Ιστορίας και δίνει μια νοσταλγική χροιά.
