Του Δημήτρη Τσελίκα,
Κάθε έθνος, κάθε λαός, έχει την δική του μυθολογία. Όμως η ελληνική είναι η πλουσιότερη. Είναι η ωραιότερη όλων. Πολλά παραδείγματα προς μίμηση μπορούμε να βρούμε στους χιλιάδες μύθους της – και προς αποφυγήν, ακόμα, αφού πρόκειται για πανάρχαια ιστορία και οι άνθρωποι ανέκαθεν είχαν και προτερήματα και ελαττώματα. Ένα από τα κυριότερα παραδείγματα προς μίμηση είναι το ζευγάρι του Οδυσσέα με την Πηνελόπη, ένα παράδειγμα πίστης, συζυγικής αγάπης και αφοσίωσης. Στο παρόν άρθρο θα δούμε πώς γνωρίστηκαν και παντρεύτηκαν.
Ο Οδυσσέας ήταν γιος του Λαέρτη, βασιλιά της Ιθάκης, και της Αντίκλειας. Κυβερνούσε τους Ιθακήσιους, τους Κεφαλλήνες και τους Ακαρνάνες, αφού το βασίλειό του εκτεινόταν στην Ιθάκη, στο Δουλίχιο, στη Σάμη, στη Ζάκυνθο και στην απέναντι ηπειρωτική ακτή από την Ιθάκη. Η Πηνελόπη ήταν κόρη του Ικάριου, βασιλιά της Ακαρνανίας, και της Πολυκάστης. Ο Ικάριος ήταν αδελφός του Τυνδάρεω, βασιλιά της Σπάρτης. Είχαν διωχθεί και οι δύο από τον ετεροθαλή αδελφό τους, Ιπποκόωντα, και κατέφυγαν στην Πλευρώνα, μέχρι που ο Ηρακλής σκότωσε τον Ιπποκόωντα και τους γιους του και επανέφερε τον Τυνδάρεω στον θρόνο.
Όταν έφτασε η ώρα να παντρευτεί η Ελένη, κόρη του Τυνδάρεω (θετή, αφού ο Δίας ήταν ο πραγματικός πατέρας της), πολλοί βασιλείς από όλη την Ελλάδα έφτασαν στα ανάκτορα της Σπάρτης και την διεκδικούσαν. Στην Σπάρτη είχε καταφθάσει και ο Οδυσσέας, που όμως, όταν είδε την Πηνελόπη, άλλαξε γνώμη και αποσύρθηκε από την Ελένη. Ο Τυνδάρεως βασανιζόταν, μη γνωρίζοντας σε ποιον να δώσει την κόρη του, και ο Οδυσσέας ανέλαβε να τον βγάλει από την δύσκολη θέση. «Θα σε βοηθήσω», του είπε, «εάν κι εσύ με βοηθήσεις να πάρω γυναίκα μου την Πηνελόπη, την κόρη του αδελφού σου του Ικάριου». Ο Τυνδάρεως συμφώνησε, και τον ρώτησε τι έχει στο μυαλό του. «Για να μείνουν όλοι ευχαριστημένοι, και να μην υπάρξουν κόντρες και θυμοί, θα πεις σε όλους τους μνηστήρες ότι η Ελένη θα επιλέξει μόνη της τον σύζυγό της, και θα τους βάλεις να ορκιστούν ότι θα σεβαστούν την επιλογή της, και πως θα βρεθούν στο πλευρό του συζύγου της εάν κάποιος τον προσβάλει ή του πάρει ποτέ την Ελένη», είπε αυτός. Η ιδέα άρεσε στον Τυνδάρεω, που αποφάσισε να ακολουθήσει την συμβουλή του Οδυσσέα. Έτσι, η ομορφότερη γυναίκα του κόσμου επέλεξε τον εξίσου όμορφο και ξανθομάλλη Μενέλαο, πρίγκιπα των Μυκηνών, για άντρα της. Ο Μενέλαος έμεινε στην Σπάρτη, και μετά τον θάνατο του Τυνδάρεω ανέβηκε στον θρόνο.
Αφού το θέμα της Ελένης διευθετήθηκε, ήταν σειρά του Τυνδάρεω να ανταποδώσει την χάρη στον Οδυσσέα. Όταν ο Ικάριος διοργάνωσε αγώνες για το χέρι της κόρης του, ο Οδυσσέας συμμετείχε και νίκησε σε όλους – με τις απαραίτητες ζαβολιές, βέβαια. Πολλές από αυτές ήταν εξόφθαλμες, όμως ο Τυνδάρεως, ως κριτής, έκλεινε τα μάτια και ανακήρυξε τον Οδυσσέα νικητή όλων των αγωνισμάτων. Ο Ικάριος διαμαρτυρήθηκε, θέλοντας να αποκλείσει τον Οδυσσέα, αλλά ο Τυνδάρεως του είπε «Ο Οδυσσέας τους νίκησε όλους στο μεγαλύτερο αγώνισμα – την εξυπνάδα». Έτσι, ο Ικάριος πείστηκε και συμφώνησε με την κρίση του Τυνδάρεω.
Υπήρχε όμως ένα πρόβλημα – δεν ήθελε να αποχωριστεί την κόρη του. Έτσι, έκανε αντιπρόταση στον Οδυσσέα: «Να μείνεις εδώ, μαζί μας, και μόλις πεθάνω, θα πάρεις τον δικό μου θρόνο». Ο Οδυσσέας όμως ήταν ήδη βασιλιάς, και δεν συμφωνούσε καθόλου. «Έχω θρόνο, τον θρόνο της Ιθάκης. Η Πηνελόπη θα έρθει μαζί μου», είπε. Ο Ικάριος όμως ήταν ανένδοτος. Ώσπου ο Οδυσσέας έχασε την υπομονή του, άρπαξε την Πηνελόπη, πήδησαν στο άρμα του και ξεκίνησαν να τρέχουν για την Ιθάκη. Λίγο πριν φύγουν από την πόλη, ο Ικάριος τους πρόλαβε. Ο Οδυσσέας είχε αρχίσει να νευριάζει. «Άκου, Πηνελόπη. Η επιλογή είναι δική σου. Ή θα έρθεις μαζί μου, ή θα μείνεις με τον πατέρα σου. Διάλεξε». Η Πηνελόπη, όμως, δεν μπορούσε να αποφασίσει. Σεβόταν πολύ τον πατέρα της και πάντα τον υπάκουε. Τον Οδυσσέα τον είχε αγαπήσει και δεν ήθελε να τον αφήσει, όμως ντρεπόταν να πει ότι ήθελε να φύγει μαζί του. Έτσι, κατέβασε το πέπλο της στο πρόσωπό της και δεν απάντησε. Τότε ο Ικάριος, συγκινημένος από την πράξη της, και αντιλαμβανόμενος το δίκιο των λόγων του Οδυσσέα, αποφάσισε να κάνει πίσω και την άφησε να πάει μαζί του. Αργότερα, στο σημείο εκείνο, έστησε άγαλμα της θεάς Αιδούς.
Έτσι, ο Οδυσσέας παντρεύτηκε την Πηνελόπη και βασίλευσαν μαζί στον θρόνο της Ιθάκης. Λίγο μετά, απέκτησαν και έναν γιο, τον Τηλέμαχο. Όμως δεν χάρηκαν πολύ την γέννηση του παιδιού τους, αφού ο Πάρις είχε κλέψει την Ωραία Ελένη και οι Αχαιοί έπρεπε να τηρήσουν τον όρκο τους, κηρύσσοντας πόλεμο στην Τροία. Ο Οδυσσέας αναχώρησε κι αυτός – με το ζόρι – για τον πόλεμο, και επέστρεψε σπίτι του μετά από 20 ολόκληρα χρόνια. Η επιλογή της Πηνελόπης από τον Οδυσσέα ήταν η πιο σωστή από όλες. Ποτέ δεν τον ενδιέφερε να έχει για γυναίκα του την ομορφότερη γυναίκα του κόσμου. Άλλες χάρες τον ενδιέφεραν περισσότερο, και γι’ αυτό από την αρχή έδειξε την προτίμησή του στην Πηνελόπη. Ήταν σίγουρος ότι αν γίνει δική του, θα μείνει δική του για πάντα. Και πράγματι, η ιστορία μας έδειξε ότι ο γιος του Λαέρτη δικαιώθηκε πλήρως.
Αντί επιλόγου: Θα ήθελα να ευχαριστήσω την ομάδα του OffLine Post, από τον πρώτο μέχρι τον τελευταίο, για την εμπιστοσύνη που μου έδειξε τον τελευταίο χρόνο, αρχικά ως απλό συντάκτη και στη συνέχεια ως Β’ Αρχισυντάκτη Ιστορίας. Ελπίζω να εκπλήρωσα τις προσδοκίες τους. Καθ’ όλη αυτήν την πορεία, πιο περήφανος είμαι για την συγγραφή των βίων των ηρώων των Περσικών Πολέμων, τους οποίους και συνέγραψα με περίσσιο μεράκι, προσπαθώντας να εκπληρώσω, έστω και σε ελάχιστο βαθμό, το χρέος μου προς εκείνους.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Στεφανίδης, Μεν., Οδύσσεια, Εκδόσεις Σίγμα, Αθήνα, 2001
- Τσοτάκου – Καρβέλη Αικ., Λεξικό Ελληνικής Μυθολογίας, Έκδοση εφημερίδας Τα Νέα, 2012
