Του Γιώργου Σαλπιγγίδη,
1933: Η γερμανική πολιτική ζωή συγκλονίζεται από την εμπρηστική επίθεση που πραγματοποιήθηκε στο Κοινοβούλιο της χώρας, στο Βερολίνο, ή, όπως το αποκαλούν οι ίδιοι, στο Reichstag. Το γεγονός αυτό έμελλε να αλλάξει άρδην την ιστορία τόσο της Γερμανίας όσο και του υπόλοιπου κόσμου, αν και ίσως δεν είναι εμφανές με την πρώτη ματιά.
Εκείνο το διάστημα στην εξουσία βρισκόταν ο Adolf Hitler, μετά από τη νίκη του στις εκλογές του Νοεμβρίου του 1932, ωστόσο δεν είχε καταφέρει να αποσπάσει την πλειοψηφία και έτσι θα διεξάγονταν ξανά εκλογές για τον Μάρτιο του ΄33. Αυτό το σύντομο διάστημα της παραμονής του στην Καγκελαρία, ο Hitler και οι συνεργάτες του είχαν αρχίσει να στοχοποιούν τους πολιτικούς τους αντιπάλους με περιορισμούς στον Τύπο και με ιδιαίτερη στόχευση στους αριστερούς και κομμουνιστικούς κύκλους.
Η νύχτα της 27ης Φεβρουαρίου ήταν και η μοιραία. Από το Reichstag ακούστηκε αρχικά ο ήχος των σπασμένων γυάλινων και στη συνέχεια ξεπήδησαν πυκνές φλόγες από το κτήριο. Οι ζημιές υπολογίζονταν στο 1 εκατομμύριο δολάρια, ποσό αστρονομικό για τα δεδομένα της παραπαίουσας γερμανικής οικονομίας, με τις φθορές να εντοπίζονται στον λαμπρό επιχρυσωμένο τρούλο και σε μια από τις κύριες αίθουσες συνεδριάσεων. Το χτύπημα αυτό, πέραν των υλικών ζημιών, προκάλεσε και ένα ουσιαστικό πλήγμα στο κέντρο της Δημοκρατίας που ταλανιζόταν.
Το ποιος, όμως, έβαλε την πυρκαγιά αποτελεί ένα ζήτημα που καλύπτεται από μυστήριο. Υπάρχουν πολλοί ιστορικοί που υποστηρίζουν πως η επίθεση έγινε από τα μέλη του ναζιστικού κόμματος, ώστε να μπορέσει να επιβληθεί επί των αντιπάλων του θέτοντας τη χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Από την άλλη, υπάρχουν αυτοί που υποστηρίζουν πως η φωτιά προκλήθηκε από τον Ολλανδό Marinus van der Lubble που αναφέρεται πως διαπνεόταν από αριστερές και κομμουνιστικές ιδέες. Σύμφωνα με πληροφορίες, φαίνεται πως ο Ολλανδός ομολόγησε την πράξη του και μετά τη δίκη, που πραγματοποιήθηκε στη Λειψία, εκτελέστηκε τον Ιανουάριο του 1934. Το ενδεχόμενο πως ακόμα και ο ίδιος μπορεί να ήταν υποκινούμενος από τους Ναζί δεν έχει αποκλειστεί με βεβαιότητα.
Η επίθεση αυτή, λοιπόν, στο γερμανικό Κοινοβούλιο έδωσε την αφορμή στον Hitler να φουντώσει την προπαγάνδα που είχε αρχίσει για τον «κίνδυνο» της ανατροπής από τους κομμουνιστές και απευθυνόμενος στον Πρόεδρο της χώρας, Paul von Hindenburg, ζήτησε και κατάφερε να θέσει σε εφαρμογή τις προβλέψεις του άρθρου 48 του Συντάγματος που του έδινε υπερεξουσίες καταστέλλοντας πολλές ελευθερίες, μεταφέροντας τις εκλογές για το μέλλον.
Άνοιξε, έτσι, ο δρόμος για τον Hitler να κινηθεί κατά πολλών πολιτικών του αντιπάλων συλλαμβάνοντάς τους και, στο τέλος, να ανατρέψει πλήρως το πολίτευμα καθιερώνοντας τη δικτατορία του. Βλέπουμε πως η πυρκαγιά στο Reichstag μπόρεσε να εργαλειοποιηθεί και να αλλάξει την ιστορία όχι μόνο μιας χώρας, αλλά του κόσμου ολόκληρου.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Reichstag Fire, britannica.com, Διαθέσιμο εδώ
- Reichstag Fire, history.com, Διαθέσιμο εδώ
- Reichstag Fire, onthisday.com, Διαθέσιμο εδώ
- THE REICHSTAG FIRE, encyclopedia.ushmm.org, Διαθέσιμο εδώ
