Της Χριστίνας Τέλλη,
Οι πιστοί φαν των πολεμικών τεχνών θα έχουν σίγουρα παρατηρήσει ότι πολλοί αθλητές του boxing, kick boxing και του MMΑ έχουν… περίεργα αυτιά. Εάν έχουμε στον νου μας την ίδια εικόνα, τότε πρόκειται για το λεγόμενο «αυτί όψης κουνουπιδιού» ή στα αγγλικά «cauliflower ear». Χρησιμοποιώντας ορθούς ιατρικούς όρους, θα περιγράφαμε την κατάσταση αυτή ως επακόλουθο ενός αιματώματος του πτερυγίου του ωτός, λόγω της έντονης διαμάχης μεταξύ αθλητών πολεμικών τεχνών. Πρόκειται για μία κατάσταση που χρονολογείται ήδη από την πρώιμη ρωμαϊκή και ελληνική ιστορία με αρκετές λογοτεχνικές και καλλιτεχνικές συλλογές της εποχής να περιγράφουν τις παραμορφώσεις των αυτιών των παλαιστών και των πυγμάχων. Τι ακριβώς είναι, λοιπόν, το αυτί του πυγμάχου και με ποιον παθοφυσιολογικό μηχανισμό δημιουργείται; Στο σημερινό μου άρθρο θα παραθέσω κάποιες βασικές πληροφορίες σχετικά με το συγκεκριμένο θέμα, αγγίζοντας, επίσης, την κλινική εικόνα και την αντιμετώπιση μίας τέτοιας βλάβης.
Το «cauliflower ear» αποτελεί μία παραμόρφωση του αυτιού που συνήθως προκαλείται από άμεσο αμβλύ τραύμα στο πτερύγιο του ωτός και στους γύρω ιστούς. Τυπικά, όπως ανέφερα και στην εισαγωγή μου, η βλάβη παρατηρείται σε παλαιστές ή πυγμάχους, αλλά μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε δραστηριότητα όπου το πτερύγιο του αυτιού δέχεται σημαντικές δυνάμεις διάτμησης ή πρόσκρουσης, οδηγώντας σε αιμάτωμα του ωτός. Σε αυτό το σημείο είναι σημαντικό να αναφέρω ότι ο χόνδρος – που στηρίζει και δίνει σχήμα και ελαστικότητα στο αυτί μας – δεν έχει δική του αιμάτωση, αλλά παίρνει όλα τα απαραίτητα συστατικά μέσω διάχυσης από το περιχόνδριο που τον καλύπτει. Το αιμάτωμα από αμβλύ τραύμα συσσωρεύεται μεταξύ χόνδρου και περιχονδρίου, δημιουργώντας έναν φραγμό για τη διάχυση θρεπτικών συστατικών από τα αγγεία του περιχονδρίου προς τον χόνδρο. Εάν το αιμάτωμα δεν θεραπευτεί, το αποτέλεσμα είναι η νέκρωση του χόνδρου και η ίνωση της «νεκρής περιοχής», η οποία δίνει και το χαρακτηριστικό σχήμα του αυτιού όψης κουνουπιδιού.
Ο ασθενής, που υπέστη ένα τέτοιο τραύμα, θα έρθει στο ιατρείο με ένα οιδηματώδες και εκχυμωτικό πτερύγιο με απώλεια των φυσιολογικών χόνδρινων σημείων. Ο ασθενής μπορεί να περιγράψει, επίσης, οποιονδήποτε συνδυασμό δυσκολίας ακοής, εμβοών, αλλαγών στην όραση και πονοκεφάλους. Εάν δεν υπάρχει ανησυχία για σοβαρή κρανιακή παθολογία, τότε ο θεράπων ιατρός πρέπει να αντιμετωπίσει άμεσα το αιμάτωμα για αποφυγή νέκρωσης του χόνδρου. Εάν υπήρξε απώλεια συνείδησης ή άλλα νευρολογικά συμπτώματα, η αντιμετώπιση αυτών έχει προτεραιότητα, ανάλογα με το εκάστοτε σενάριο.
Η πρωταρχική θεραπεία για το αυτί όψης κουνουπιδιού είναι η πρόληψη. Το αιμάτωμα πρέπει να αναγνωριστεί και να αντιμετωπιστεί έγκαιρα πριν επέλθει η νέκρωση του χόνδρου. Τυπικά, αυτό απαιτεί την εξέταση του ασθενούς εντός των πρώτων έξι ωρών μετά τον τραυματισμό. Η παροχέτευση του αιματώματος γίνεται μέσω δερματικής τομής, ενώ ακολουθεί έκπλυση με τοπικά αντιβιοτικά για αποφυγή συνοδού λοίμωξης και πιεστική επίδεση για την παρεμπόδιση επανασυσσώρευσης του αιματώματος. Δυστυχώς, η υποτροπή συνιστά μια απογοητευτικά συχνή επιπλοκή της θεραπείας του αυτιού όψης κουνουπιδιού.
Ακόμα και η πιο επιτυχής αντιμετώπιση ενός ωτικού αιματώματος συνοδεύεται από υψηλή πιθανότητα υποτροπής, ιδίως εάν δεν έχει προηγηθεί πιεστική επίδεση. Αυτοί οι ασθενείς χρειάζονται στενή παρακολούθηση για να διασφαλιστεί ότι δεν υπάρχει εκ νέου συσσώρευση (ή για να παροχετευθεί τυχόν νέο αιμάτωμα). Η παρακολούθηση στα εξωτερικά ιατρεία τρεις έως πέντε ημέρες μετά τον τραυματισμό είναι συνετή. Για τους ασθενείς που παρουσιάζονται εκτός του χρονικού διαστήματος κατά το οποίο είναι εφικτή η παροχέτευση του αιματώματος, η χειρουργική επέμβαση παραμένει ο βασικός πυλώνας της θεραπείας. Γενικά, η χειρουργική αντιμετώπιση είναι κατάλληλη για κάθε ασθενή με υπάρχον αυτί όψης κουνουπιδιού, όπου έχει ήδη εμφανιστεί εκτεταμένη ίνωση.
Κλείνοντας, θα ήθελα να τονίσω πάλι τον κυρίαρχο ρόλο που παίζει η πρόληψη στην αποφυγή μίας τέτοιας παραμόρφωσης, είτε αυτή γίνεται στα πλαίσια οργάνωσης των πολεμικών τεχνών με προστατευτικά μέσα είτε με την έγκαιρη παροχέτευση του αιματώματος, όπως ανέφερα και προηγουμένως. Πρόκειται για μία πολύ συχνή κατάσταση, η οποία, όμως, μπορεί πλέον να αντιμετωπιστεί επαρκώς.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Cauliflower Ear, ncbi.nlm.nih.gov. Διαθέσιμο εδώ
- Anil K. Lalwani, Σύγχρονη Ωτορινολαρυγγολογία – Χειρουργική Κεφαλής και Τραχήλου Διάγνωση & Θεραπεία, Broken Hill Publishers, 2018
