Της Αγγελικής Γιοβανίδη,
Πρόσφατα τέθηκε σε δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Δικαιοσύνης με τίτλο «Ενίσχυση δικηγορικής ύλης: Ρυθμίσεις για τα σωματεία, τα κληρονομητήρια, τις αποδοχές και αποποιήσεις κληρονομιών, τις εγγραφές και τις εξαλείψεις συναινετικών προσημειώσεων υποθηκών και τις ένορκες βεβαιώσεις και για το Ταμείο Χρηματοδοτήσεως Δικαστικών Κτιρίων και την πληρωμή των υποθέσεων νομικής βοήθειας», η οποία θα διαρκέσει έως τις 28.2.2024.
Το πολυσυζητημένο αυτό σχέδιο προβλέπει μια αναμόρφωση του πλαισίου που αφορά συγκεκριμένες υποθέσεις που απασχολούν τα δικαστήρια με μεγάλο όγκο υποθέσεων και συγκεκριμένα: α) διαδικασίες εγγραφής επαγγελματικών ενώσεων, συνδικαλιστικών οργανώσεων και αθλητικών σωματείων, β) την έκδοση και παροχή κληρονομητηρίου, γ) την αποδοχή και αποποίηση κληρονομίας, δ) τις προσημειώσεις υποθηκών, ε) την παροχή ενόρκων βεβαιώσεων.
Σκοπός του νόμου, όπως προκύπτει από το άρθρο 1, είναι η αποφόρτιση των δικαστηρίων από διαδικασίες που μπορούν με πρόσφορο τρόπο να διενεργηθούν από τους δικηγόρους μέσω της μεταφοράς ύλης από τα δικαστήρια με σκοπό την άμεση και αποτελεσματική ολοκλήρωση νομικών ενεργειών και, κατ’ επέκταση, την επιτάχυνση της απονομής της δικαιοσύνης, καθώς και η άμεση διενέργεια εκκαθάρισης και πληρωμής των αποζημιώσεων νομικής βοήθειας στους δικηγόρους.
Αναλυτικά οι διατάξεις προβλέπουν:
Τροποποίηση άρθρου 81 Αστικού Κώδικα και άρθρου 787 Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας
Το άρθρο 81 Αστικού Κώδικα, περί της εγγραφής σωματείου, μετά από τις προτεινόμενες τροποποιήσεις, διαμορφώνεται ως εξής:
«Με απόφαση του ειρηνοδίκη διατάσσονται ή, στην περίπτωση της παρ. 1Α του άρθρου 787 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, στην πράξη του δικηγόρου αναφέρονται οι ενέργειες που πρέπει να ακολουθηθούν: 1. να δημοσιευθεί στον τύπο περίληψη του καταστατικού με τα ουσιώδη στοιχεία του 2. να εγγραφεί το σωματείο στο βιβλίο των σωματείων. Η εγγραφή αυτή περιλαμβάνει το όνομα και την έδρα του σωματείου, τη χρονολογία του καταστατικού, τα μέλη της διοίκησης και τους όρους που την περιορίζουν 3. να εγγραφεί η συνδικαλιστική οργάνωση και στο Γενικό Μητρώο Συνδικαλιστικών Οργανώσεων Εργαζομένων (ΓΕ.ΜΗ.Σ.Ο.Ε.) σύμφωνα με το άρθρο 2 του ν. 1264/1982 (Α’ 79). Το καταστατικό επικυρώνεται από τον ειρηνοδίκη, ή, στην περίπτωση της παρ. 1Α του άρθρου 787 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, από τον δικηγόρο, κοινοποιείται στον εισαγγελέα πρωτοδικών και κατατίθεται στο αρχείο του πρωτοδικείου.».
Στο δε άρθρο 787 ΚΠολΔ προστίθεται παρ. 1Α, η οποία προβλέπει ότι «η εγγραφή σωματείου στο βιβλίο που τηρείται για αυτό το σκοπό ή η τροποποίηση του καταστατικού επαγγελματικών ενώσεων, συνδικαλιστικών οργανώσεων και αθλητικών σωματείων όλων των βαθμών διενεργείται με πράξη δικηγόρου, μέλους του δικηγορικού συλλόγου του πρωτοδικείου της περιφέρειας που έχει έδρα το σωματείο, κατόπιν αίτησης, η οποία κατατίθεται στη γραμματεία του ειρηνοδικείου της περιφέρειας που έχει έδρα το σωματείο και συνοδεύεται από ηλεκτρονικά αντίγραφα όλων των εγγράφων που έχουν κατατεθεί στη γραμματεία του δικαστηρίου. Ο αρμόδιος δικηγόρος επιλέγεται από κατάλογο, που καταρτίζει και διαβιβάζει, πριν από την έναρξη κάθε δικαστικού έτους, στη γραμματεία του δικαστηρίου ο δικηγορικός σύλλογος, και ορίζεται, τηρουμένης της σειράς του καταλόγου, από τον γραμματέα του δικαστηρίου στην πράξη κατάθεσης της σχετικής αίτησης». Στη συνέχεια της παραγράφου ρυθμίζονται και οι λοιπές λεπτομέρειες της διαδικασίας.
Τροποποίηση διατάξεων σχετικών με την έκδοση κληρονομητηρίου:
Με τα άρθρα 6-13 του σχεδίου νόμου προβλέπεται τροποποίηση των σχετικών με την έκδοση κληρονομητηρίου διατάξεων και συγκεκριμένα των άρθρων 819, 820, 824 του ΚΠολΔ και 1956, 1958, 1959, 1960 και 1961 του ΑΚ.
Το πιστοποιητικό για το κληρονομικό δικαίωμα (κληρονομητήριο) θα χορηγείται μετά από πράξη δικηγόρου, μέλους του δικηγορικού συλλόγου της περιφέρειας του πρωτοδικείου του δικαστηρίου της κληρονομιάς, κατόπιν αίτησης, η οποία θα κατατίθεται στο δικαστήριο της κληρονομίας από τον κληρονόμο ή τον καταπιστευματοδόχο ή τον κληροδόχο ή τον εκτελεστή διαθήκης και η οποία θα αναρτάται σε ειδικό χώρο του καταστήματος του ειρηνοδικείου για χρονικό διάστημα δέκα (10) ημερών. Η αίτηση του πρώτου εδαφίου υπογράφεται από πληρεξούσιο δικηγόρο και συνοδεύεται από το σχετικό γραμμάτιο προείσπραξης. Ο δικηγόρος θα επιλέγεται από κατάλογο, που καταρτίζει και διαβιβάζει, πριν από την έναρξη κάθε δικαστικού έτους, στη γραμματεία του δικαστηρίου ο δικηγορικός σύλλογος, και ορίζεται, τηρουμένης της σειράς του καταλόγου, από τον γραμματέα του δικαστηρίου στην πράξη κατάθεσης της σχετικής αίτησης κλπ. Στα σχετικά άρθρα ρυθμίζονται περαιτέρω οι λεπτομέρειες για το περιεχόμενο της αίτησης, την άσκηση ενδίκων μέσων και άλλες λεπτομέρειες.
Τροποποίηση διατάξεων σχετικών με την αποδοχή και αποποίηση κληρονομιών:
Το άρθρο 812 του ΚΠολΔ διαμορφώνεται ως εξής: «Η δήλωση αποποίησης κληρονομίας ή αποδοχής κληρονομίας με το ευεργέτημα της απογραφής, αποδοχής ή αποποίησης του λειτουργήματος του εκτελεστή ή παραίτησης από αυτό και αποδοχής του διορισμού κηδεμόνα σχολάζουσας κληρονομίας ή παραίτησης από αυτόν, γίνεται στη γραμματεία του δικαστηρίου της κληρονομίας. Με τη διαδικασία του πρώτου εδαφίου δύναται να υποβληθεί και δήλωση αποδοχής κληρονομίας από τον κληρονόμο. Στην περίπτωση αυτή ο δηλών έχει υποχρέωση να παρίσταται μετά πληρεξουσίου δικηγόρου».
Τροποποίηση διατάξεων σχετικών με τη συναινετική εξάλειψη υποθήκης:
Στον ΚΠολΔ προστίθεται άρθρο 706 Α το οποίο προβλέπει ότι «Τίτλο για την εγγραφή συναινετικής προσημείωσης και τίτλο για την εξάλειψη συναινετικής προσημείωσης υποθήκης αποτελεί πράξη, η οποία εκδίδεται από δικηγόρο, μέλος του δικηγορικού συλλόγου της περιφέρειας του πρωτοδικείου στην περιφέρεια του οποίου εδρεύει το ειρηνοδικείο στο οποίο κατατίθεται η αίτηση. Η αίτηση μπορεί να κατατεθεί και τα δικαιολογητικά έγγραφα να υποβληθούν ηλεκτρονικά. Η αίτηση υπογράφεται από πληρεξούσιο δικηγόρο και συνοδεύεται από το σχετικό γραμμάτιο προείσπραξης. Ειδικώς η αίτηση για την εγγραφή προσημείωσης συνοδεύεται και από έγγραφη συναίνεση του καθ’ ου η αίτηση. Για την έγγραφη συναίνεση απαιτείται είτε συμβολαιογραφικό είτε ψηφιακά υπογεγραμμένο έγγραφο.
Πιο συγκεκριμένα, στην έγγραφη συναίνεση αποτυπώνεται η συμφωνία του καθ’ ου η αίτηση για την εγγραφή της προσημείωσης υποθήκης σε βάρος της ακίνητης περιουσίας του, με ειδική μνεία της αιτίας και του ύψους της οφειλής, καθώς και του ποσού της προσημείωσης υποθήκης και περιγραφή του ακινήτου ή των ακινήτων που θα προσημειωθούν. Ο δικηγόρος επιλέγεται από κατάλογο, που καταρτίζει και διαβιβάζει, πριν από την έναρξη κάθε δικαστικού έτους, στη γραμματεία του δικαστηρίου ο δικηγορικός σύλλογος, και ορίζεται, τηρουμένης της σειράς του καταλόγου, από τον γραμματέα του δικαστηρίου στην πράξη κατάθεσης της σχετικής αίτησης…». Στο ίδιο άρθρο προβλέπονται και όλες οι σχετικές λεπτομέρειες, ενώ παράλληλα τροποποιείται και το άρθρο 1274 του ΑΚ, το οποίο προβλέπει ότι «Τίτλο για εγγραφή προσημείωσης υποθήκης παρέχει δικαστική απόφαση, διαταγή πληρωμής και όσες άλλες πράξεις ή διαταγές αναγνωρίζονται από τον νόμο ως τίτλοι για εγγραφή προσημείωσης.».
Αποκλειστική αρμοδιότητα συμβολαιογράφου ή δικηγόρου για λήψη ένορκης βεβαίωσης:
Με το νομοσχέδιο προβλέπεται ότι σε κάθε περίπτωση, κατά την οποία από τις κείμενες διατάξεις, εκτός των διατάξεων που αφορούν στις πολιτικές, ποινικές και διοικητικές δίκες, απαιτείται, προς απόδειξη γεγονότος, ένορκη βεβαίωση, αυτή δίδεται ενώπιον συμβολαιογράφου ή δικηγόρου, ενώ με την τροποποίηση του άρθρου 421 ΚΠολΔ και 185 Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας, προβλέπεται η λήψη ενόρκων βεβαιώσεων και μαρτυρικών καταθέσεων ενώπιον των ιδίων.
Τέλος, στις τελευταίες διατάξεις του σχεδίου προβλέπεται διαδικασία εξόφλησης των αποζημιώσεων νομικής βοήθειας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Σχέδιο Νόμου: «Ενίσχυση δικηγορικής ύλης: Ρυθμίσεις για τα σωματεία, τα κληρονομητήρια, τις αποδοχές και αποποιήσεις κληρονομιών», opengov.gr, διαθέσιμο εδώ
