Του Κώστα Καρατζά,
Η είδηση του θανάτου του Alexei Navalny σε φυλακή στον Αρκτικό Κύκλο, γνωστή με την ονομασία «Φυλακή του Πολικού Λύκου», κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες, έφερε «κύμα» αντιδράσεων σε όλη τη Δύση, ιδιαίτερα στην Ευρώπη και στις Η.Π.Α. Ο Navalny αποτελούσε τη φωνή κριτικής στη Ρωσία απέναντι στον Putin. Μάλιστα, με τον θάνατό του πιστεύεται ότι ο Ρώσος Πρόεδρος είναι πλέον ασταμάτητος, αφού δεν υπάρχει καμία άλλη ηγετική προσωπικότητα που θα μπορούσε να τον ανατρέψει ή να θέσει σε αμφισβήτηση την εξουσία του.
Ο Πρόεδρος των Η.Π.Α., Joe Biden, κατηγόρησε προσωπικά τον Putin στο άκουσμα του θανάτου του Ρώσου αντιφρονούντα Navalny, τονίζοντας το συγκεκριμένο γεγονός για να πιέσει τους Ρεπουμπλικάνους της Βουλής να εγκρίνουν στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία στον πόλεμό της με τη Μόσχα. Ο Πρόεδρος των Η.Π.Α., σε τηλεοπτική δήλωση από τον Λευκό Οίκο, είπε χαρακτηριστικά πως ο Putin είναι υπεύθυνος για τον θάνατο του Navalny και πως αυτό το γεγονός είναι μια ακόμα απόδειξη της βαρβαρότητας του Ρώσου Προέδρου, ενώ για τον αποθανόντα επεσήμανε πως το θάρρος του δεν θα ξεχαστεί.
Ερωτώμενος, μάλιστα, αν πρόκειται για δολοφονία, ο Αμερικανός Πρόεδρος ανέφερε μεν ότι οι Η.Π.Α. δεν γνωρίζουν τις ακριβείς συνθήκες του θανάτου του Navalny, αλλά εξέφρασε τη βεβαιότητά του πως ο θάνατος ήρθε ως συνέπεια πράξεων του Putin και των συνεργών του. Η είδηση του θανάτου του Navalny ήρθε σε μια ιδιαίτερη στιγμή της αντιπαράθεσης μεταξύ των Η.Π.Α. με τη Ρωσία για την επιθετικότητά της στην Ευρώπη και την καταστολή που χρησιμοποιεί στο εσωτερικό της. Οι Ρεπουμπλικάνοι που έχουν τον έλεγχο στη Βουλή μπλοκάρουν συνεχώς το σχέδιο βοήθειας προς την Ουκρανία, που ανέρχεται στα $ 60,1 δις, και αυτό συμβαίνει, κυρίως, από τις προτροπές του πρώην Προέδρου Donald Trump, ο οποίος πρόσφατα προέβη σε δηλώσεις, αναφέροντας πως θα ενθάρρυνε την επίθεση σε συμμάχους του Ν.Α.Τ.Ο. που δεν ξοδεύουν αρκετά για τις ένοπλες δυνάμεις τους.
Ο Biden προσπαθεί να υποστηρίξει την αμερικανική ηγεσία στον κόσμο και να καθησυχάσει τους Ευρωπαίους συμμάχους πως θα έχουν την αμέριστη συμπαράσταση των Η.Π.Α. Για να ενισχύσει αυτήν την πεποίθηση και να εκτονώσει τους φόβους μιας τυχόν αμερικανικής υποχώρησης, απέστειλε την Αντιπρόεδρο, Kamala Harris, και τον Υπουργό Εξωτερικών, Antony Blinken, στη Διάσκεψη για την Ασφάλεια του Μονάχου, που πραγματοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα. Αυτό που αξίζει να σημειωθεί είναι το γεγονός ότι οι Αμερικανοί απεσταλμένοι, που παρευρέθηκαν στη Διάσκεψη, πολιορκούνταν από αναστατωμένους Ευρωπαίους, κάνοντας το κλίμα ακόμα πιο έντονο. Είναι χαρακτηριστική η δήλωση του πρώην Πρεσβευτή της Γερμανίας στις Η.Π.Α. Wolfgang Ischinger, ο οποίος τόνισε την ανάγκη δέσμευσης των Η.Π.Α. να μην εγκαταλείψουν την Ουκρανία και την Ευρώπη.
Από την πλευρά της, η Αντιπρόεδρος των Η.Π.Α. προσπάθησε να διαβεβαιώσει τους συμμάχους για πλήρη στήριξη, αν και ήδη στην Ευρώπη αρκετοί προετοιμάζονται για μια πιθανή δεύτερη θητεία του Trump. Αυτό που πρέπει να μελετηθεί είναι κατά πόσο οι Η.Π.Α. έχουν τα περιθώρια δυναμικής αντίδρασης, με αφορμή τον θάνατο του Navalny. Το 2021, όταν ο Biden συναντήθηκε με τον Putin, στη Λίμνη της Γενεύης, είχε προειδοποιήσει τον Ρώσο ηγέτη για τις καταστροφικές συνέπειες που θα έπλητταν τη Μόσχα σε περίπτωση θανάτου του Navalny υπό ρωσική κράτηση. Ο Αμερικανός Πρόεδρος φρόντισε να υπενθυμίσει εκείνο τον διάλογο στο άκουσμα της πληροφορίας του θανάτου του Ρώσου αντιφρονούντα. Μάλιστα, ανέφερε πως ο Putin είχε να αντιμετωπίσει μια «κόλαση συνεπειών», όπως τον θάνατο χιλιάδων Ρώσων στρατιωτών και μεγάλες κυρώσεις σε όλους του τομείς.
Παράλληλα, ο Biden δήλωσε πως θα γίνουν προσπάθειες να εξεταστούν επιλογές που θα μπορούσαν να εκληφθούν ως απάντηση στο γεγονός του θανάτου του Navalny. Ωστόσο, είναι πλέον ασαφές ποιες θα μπορούσαν να είναι αυτές οι επιλογές, αφού οι Η.Π.Α. επέβαλλαν σωρεία κυρώσεων προς τη Ρωσία με αφορμή την εισβολή στην Ουκρανία. Πολλοί αναλυτές σχολιάζουν ότι οι συνέπειες από τις κυρώσεις ήταν επιζήμιες μεν, αλλά δεν έχουν πετύχει προς το παρόν την ανατροπή του Putin ή έστω την ακύρωση των στρατιωτικών ενεργειών στην Ουκρανία.
Ο Biden και οι σύμμαχοι πλέον βρίσκονται σε αναζήτηση επιλογών που θα έβλαπτε τον Ρώσο Πρόεδρο. Το μεγαλύτερο κόστος που προκάλεσε η Δύση ήταν ότι με τη στρατιωτική βοήθεια έδωσε στο Κίεβο την ευκαιρία να ανακαταλάβει περισσότερο από το μισό έδαφος που έχασε τις πρώτες εβδομάδες της ευρείας ρωσικής εισβολής. Ωστόσο, πλέον τα δεδομένα έχουν αλλάξει, καθώς το πακέτο στήριξης προς την Ουκρανία βρίσκεται σε «ομηρεία» των Ρεπουμπλικάνων Βουλευτών, όπως αναφέρθηκε, ενώ οι Ρώσοι πλέον κερδίζουν έδαφος έπειτα από αφόρητη πίεση στην ελλιπή ουκρανική άμυνα.
Επιπλέον, το εύρος των κυρώσεων που επέβαλλαν οι Η.Π.Α. δεν είχε τη δυναμική που θα μπορούσε να είχε πριν 30 χρόνια για παράδειγμα, καθώς υπάρχουν πολλές χώρες που είναι πρόθυμες να εμπορεύονται και να συναλλάσσονται με τη Ρωσία. Με το κλίμα να είναι τεταμένο λόγω προεκλογικής περιόδου στις Η.Π.Α., το επιτελείο του Biden θα πρέπει να βρει εναλλακτικές λύσεις, εάν θέλει να δείξει αξιοπιστία και δύναμη, ενώ βέβαια μια πιθανή νίκη του Trump θα έφερνε απρόβλεπτες καταστάσεις, με τον πρώην Πρόεδρο να κρατά χλιαρή στάση στο ζήτημα του θανάτου του Navalny, μη κατονομάζοντας καν τον Putin.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- President Biden says ‘no doubt’ Vladimir Putin to blame for Navalny’s death, BBC, διαθέσιμο εδώ
- Navalny’s Death Raises Tensions Between U.S. and Russia, The New York Times, διαθέσιμο εδώ
- Biden threatened ‘consequences’ over Navalny, but he has few options, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
