Της Μαρίας Αλμασίδου,
1848: Δημοσιεύτηκε το Κομμουνιστικό Μανιφέστο από τον Καρλ Μαρξ και τον Φρίντριχ Ένγκελς, πριν την Επανάσταση στο Παρίσι, στις 24 Φεβρουαρίου του 1848. Το κείμενο ήταν βασικό για την κομμουνιστική ιδεολογία και αποτελεί το πολιτικό κείμενο με τη μακράν μεγαλύτερη επιρροή.
Ενδεικτικό της επιρροής αυτής είναι η μετάφρασή του στα αγγλικά, γαλλικά, φλαμανδικά, δανέζικα, ωστόσο μεγαλύτερο αντίκτυπο είχε, κυρίως, στη Γερμανία. Παρόλο που μετά την αποτυχία των επαναστάσεων του 1848 το κείμενο παραγκωνίστηκε για λίγο, επανήλθε στο προσκήνιο με την ανάδυση δύο κομμουνιστικών κομμάτων στη Γερμανία και έπειτα μεταφράστηκε σε άλλες επτά γλώσσες.
Από τη σφαίρα επιρροής του δεν ξέφυγε ούτε η Ελλάδα. Ο πρώτος μεταφραστής του κειμένου ήταν ο Κωνσταντίνος Χατζόπουλος, Έλληνας διανοούμενος, ο οποίος ήρθε σε επαφή με τον Μαρξισμό όσο σπούδαζε στη Γερμανία. Ακολούθησε η δημοσίευση του Κομμουνιστικού Μανιφέστου από το Σ.Ε.Κ.Ε. το 1919 και το 1933 από το Κ.Κ.Ε., τιμώντας τα 50 χρόνια του θανάτου του Μαρξ. Το 1952 δημοσιεύτηκε πάλι από το Κ.Κ.Ε., ενώ η μετάφραση έγινε από επιτελείο μεταφραστών του εξωτερικού. Μετά το 1998, αφού συμπληρώθηκαν τα 150 χρόνια από την πρώτη κυκλοφορία του, παρατηρήθηκε μία μεγάλη εκδοτική έκρηξη παγκοσμίως.
Το Κομμουνιστικό Μανιφέστο πρόκειται, ουσιαστικά, για το θεωρητικό και πρακτικό πρόγραμμα της «Ένωσης των κομμουνιστών», που ήταν διεθνής εργατική ένωση και εκείνη την περίοδο λόγω των συνθηκών παρέμενε μυστική. Ωστόσο, μετά το συνέδριο του Λονδίνου, τον Νοέμβριο του 1847, ανατέθηκε στους υποφαινόμενους η σύνταξη του προγράμματος αυτού που προοριζόταν για δημοσίευση.
Το έργο αποτελείται από την εισαγωγή και τέσσερα κεφάλαια. Η εισαγωγή αναφέρεται στην αντιπαλότητα του κομμουνισμού με τις τότε πολιτικές δυνάμεις. Το πρώτο κεφάλαιο ξεκινά με τη φράση «Η ιστορία όλων ως τώρα των κοινωνιών είναι η ιστορία των ταξικών αγώνων» και αναφέρεται στην προϊστορία των κοινωνιών, καθώς και στο πώς συνέβαλε η αστική τάξη στη διαμόρφωσή της με τους αγώνες της. Ο Χαξτχάουζεν είχε ανακαλύψει την κοινή ιδιοκτησία της γης στη Ρωσία, ενώ ο Μάουερ απέδειξε ότι η κοινή ιδιοκτησία της γης αποτελεί την κοινωνική βάση, απ’ όπου προήλθαν όλες οι γερμανικές φυλές. Ύστερα συνειδητοποίησαν ότι οι αγροτικές κοινωνίες με την κοινή κατοχή γης ήταν πρωταρχικές από την Ινδία ως την Ιρλανδία. Με τη διάλυση των κοινωνιών αυτών, η κοινωνία διαιρέθηκε σε ξεχωριστές και ανταγωνιζόμενες τάξεις.
Στο δεύτερο κεφάλαιο εξετάζεται η σχέση του κομμουνιστικού κόμματος με άλλα αστικά κόμματα, με τα οποία, σύμφωνα με τον Μαρξ, δεν πρέπει να απορρίπτεται η συνεργασία, ωστόσο μόνο το κομμουνιστικό κόμμα εκφράζει τα συμφέροντα των προλετάριων, οι οποίοι δεν πρέπει να διαχωρίζονται αναλόγως της εθνικότητάς τους.
Τέλος, στο τρίτο και τέταρτο κεφάλαιο αναλύονται οι διαφορές του κομμουνιστικού κόμματος με άλλα κόμματα, όπως τα συντηρητικά ή τα σοσιαλιστικά. Εκφράζει την πρόθεση συμμαχίας με τους σοσιαλδημοκράτες και τονίζει πως ο στόχος τους πρέπει να είναι η ανατροπή του συστήματος και όχι η βελτίωσή του.
Ο Μαρξ συνέγραψε, επίσης, και το Κεφάλαιο (Das Kapital), που αποτέλεσε σημείο αναφοράς για τον φιλοσοφικό υλισμό, την πολιτική και την οικονομία. Το Κομμουνιστικό Μανιφέστο, το Κεφάλαιο, καθώς κι άλλα έργα που συνέγραψε μαζί με τον Ένγκελς, συνέβαλαν στην καθιέρωση του όρου μαρξισμού, που έχει ως θεμέλια τη φιλοσοφική ανθρωπολογία, τη θεωρία της ιστορίας και απαρτίζεται από ένα οικονομικό και πολιτικό πρόγραμμα.
Ο Καρλ Μαρξ απεβίωσε στις 14 Μαρτίου του 1883, σε ηλικία 64 ετών, ενώ ο Φρίντριχ Ένγκελς απεβίωσε στις 5 Αυγούστου 1895 σε ηλικία 74 ετών.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Friedrich Engels, britannica.com, Διαθέσιμο εδώ
- Καρλ Μαρξ – Φρήντριχ Ένγκελς: Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος, kiatipis.org, Διαθέσιμο εδώ
