Της Μαρίνας Νίκα,
Η Ναύπακτος είναι μια παραθαλάσσια πόλη της Αιτωλοακαρνανίας στον Κορινθιακό κόλπο. Χτισμένη αμφιθεατρικά, στις πλαγιές ενός πευκόφυτου και καταπράσσινου λόφου, όπου εκεί «δεσπόζει» το ενετικό λιμάνι της πόλης, το οποίο αποτελεί ένα από τα πιο όμορφα και γραφικά λιμάνια της χώρας. Η πόλη συγκαταλέγεται στις αρχαιότερες της Ελλάδας, με σπουδαία ιστορία τουλάχιστον 3.500 χρόνων.
Η προέλευση του ονόματος της πόλης προέρχεται από τις λέξεις «ναυς» και «πήγνυμι», που υποδηλώνει την κατασκευή πλοίων. Οι πρώτες αναφορές για αυτήν ανάγονται στο 1104 π.Χ., όταν οι Δωριείς κατέφθασαν στην περιοχή για να κατασκευάσουν πλοία, με σκοπό να μεταβούν στη γειτονική Πελοπόννησο. Η εξαιρετική γεωγραφική της θέση, στην είσοδο του Κορινθιακού κόλπου, την κατέστησε πεδίο συγκρούσεων και αντιδικιών τόσο κατά την αρχαιότητα όσο και κατά τους βυζαντινούς και νεότερους χρόνους.
Αρχικά, η πόλη ανήκε στους Έσπερους Λοκρούς, οι οποίοι έχασαν την κυριαρχία τους από τους Αθηναίους το 454 π.Χ. Κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου, οι Αθηναίοι χρησιμοποιούσαν την περιοχή ως ορμητήριο θαλάσσιων και χερσαίων επιχειρήσεων. Από το 338 π.Χ. έγινε κέντρο της Αιτωλικής Συμπολιτείας και χώρος διεξαγωγής αντίστοιχων συμβουλίων. Επιπρόσθετα, το 191 π.Χ. η Ναύπακτος πολιορκήθηκε από τους Ρωμαίους και στη συνέχεια με συνθηκολόγηση πέρασε στη δικαιοδοσία των Λοκρών και εξαρτήθηκε, σε πολιτικό επίπεδο, από τη ρωμαϊκή αποικία στην Πάτρα.
Η Ναύπακτος διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο κατά την πρωτοβυζαντινή περίοδο, κάτι το οποίο αποδεικνύεται από την ύπαρξη ισχυρών οχυρώσεων, για τις οποίες έκανε λόγο ο βυζαντινός ιστορικός Προκόπιος. Ωστόσο, οι πληροφορίες μας για τη μεσοβυζαντινή εποχή είναι περισσότερες. Συγκεκριμένα, κατά τον 10ο αιώνα, η πόλη αποτέλεσε την έδρα του θέματος της Νικοπόλεως και καθιερώθηκε ως μία εκ των σημαντικών βάσεων ελλιμενισμού του βυζαντινού στόλου των δυτικών επιχειρήσεων, διαθέτοντας, συγχρόνως, και ναυπηγείο. Μάλιστα, την ίδια περίοδο είχε αυξηθεί η εμπορική κίνηση του λιμανιού της Ναυπάκτου και η πόλη αναφέρεται ως ενδιάμεσος σταθμός στα ταξίδια διπλωματικών από και προς την Κωνσταντινούπολη. Συμπληρωματικά, μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης, η Ναύπακτος εντάχθηκε στο Δεσποτάτο της Ηπείρου, ενώ για ένα σύντομο χρονικό διάστημα πέρασε στα χέρια των Φράγκων, που την αναφέρουν στις πηγές τους ως Lepanto.
Μετά το πέρας της Βενετικής κυριαρχίας από το 1407, η Ναύπακτος πολιορκήθηκε από τους Οθωμανούς το 1499 και συγκεκριμένα από τον Βαγιαζήτ Β΄, οπόταν απέκτησε νέες οχυρώσεις και ο οικισμός πήρε τη σημερινή του μορφή, με το κάστρο και το λιμάνι. Με αυτόν τον τρόπο καθιερώνεται ως ένα από τα σπουδαιότερα εμπορικά λιμάνια του Ιονίου Πελάγους. Οι Οθωμανοί είχαν καταλάβει όλες τις βενετικές κτήσεις, συμπεριλαμβανομένης και της Ναυπάκτου. Επίσης, κατάφεραν να οχυρώσουν ακόμα περισσότερο το κάστρο και το λιμάνι, ενώ ανήγειραν πολλά δημόσια κτήρια στην πόλη. Καθώς η Οθωμανική Αυτοκρατορία γινόταν ολοένα και πιο ισχυρή, με πρωτοβουλία του Πάπα Πίου Ε΄ δημιουργήθηκε ο Ιερός Συνασπισμός με συμμάχους την Ισπανία, τη Βενετία, τη Ρώμη, τη Σαβαΐα και τη Γένοβα. Τον Οκτώβρη του 1571, με ναύαρχο τον Ισπανό πρίγκιπα Δον Χουάν, πραγματοποιήθηκε η περίφημη Ναυμαχία της Ναυπάκτου στις εκβολές του Αχελώου.
Καταληκτικά, η Ναυμαχία αυτή αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα γεγονότα της μεσαιωνικής περιόδου, το οποίο έλαβε διαστάσεις Σταυροφορίας. Σήμανε το τέλος των επεκτατικών σχεδίων των Οθωμανών για ολοκληρωτική κυριαρχία στη Μεσόγειο και επέκταση στην Ιταλία και στις ακτές της Γαλλίας και της Ισπανίας.
Σήμερα, η Ναύπακτος αποτελεί πόλο έλξης αρκετών ταξιδιωτών, καθώς συνδέει με περίτεχνο τρόπο τη σπουδαία ιστορική της ταυτότητα με την απαράμιλλη φυσική της ομορφιά!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Μια καστροπολιτεία αιώνων περιτριγυρισμένη από βουνό και θάλασσα, visitnafpaktia.gr, διαθέσιμο εδώ
